Zabłotce (Niżankowice)

Zabłotce
Ilustracja
Zabłotce na mapie sprzed 1914
Państwo

 Ukraina

Obwód

lwowski

Nr kierunkowy

+380 3238

Kod pocztowy

82043

Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Zabłotce”
Położenie na mapie Ukrainy
Ziemia49°40′49″N 22°48′21″E/49,680278 22,805833
Portal Ukraina

Zabłotce (dawn. Zabłoćce[1], niekiedy Zabłotce Kozłowskie[2]; ukr. Заболотці – Zabołotci[3]) – dawna wieś, po 1945 włączona do Niżankowic (obecnie w rejonie starosamborskim należącym do obwodu lwowskiego na Ukrainie).

Historia

Pałac w byłych Zabłotcach

Wieś królewska położona w powiecie przemyskim, jej posiadaczem był Piotr Paweł Mniszek, została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672 roku[4].

W okresie zaboru austriackiego Zabłotce leżały na obszarze powiatu przemyskiego i oddalone o 12 km na południowy wschód od Przemyśla[5]. Wieś była położona tuż koło Niżankowic, północ od tamtejszego C. K. Sądu Powiatowego, urzędu pocztowego i stacji kolejowej[5][6]. Na północ od Zabłociec leżały Kupiatycze, na północny wschód Małkowice, na wschód i południe Niżankowice[6], na zachód Młodowice[5][7]. W południowej części wsi przepływał potok Górny (dopływ Wiaru)[5].

Właścicielami Zabłociec byli Kozłowscy herbu Jastrzębiec, pierwotnie pochodzący z ziemi mazowieckiej, osiadłej na Rusi Czerwonej[8]; w 1618 na ziemi sanockiej, a w 1756 w Zabłotcach na ziemi przemyskiej[9]: Antoni Kozłowski, po którym dobra przejął jego syn Antoni, posiadający majątek do około 1839[10][1]. Następnie Antoni Kozłowski młodszy odstąpił je na rzecz brata, Anastazego Kozłowskiego[1], który posiadał te dobra od około 1839 do około 1847[11]. Od około 1847 do końca życia właścicielką Zabłociec była żona Anastazego, Róża Kozłowska (zmarła w 1876)[12][13][14]. W latach 80. właścicielem był syn Anastazego i Róży, Zygmunt Kozłowski[15]. Od lat 90. do końca życia dziedzicem i właścicielem Zabłociec był jego syn, Włodzimierz Kozłowski (zmarł w 1917)[16][17][18][19].

Według stanu z 1860 Zabłotce zamieszkiwało 162 mieszkańców[13]. Według stanu z 1890 we wsi było 35 domów i 174 mieszkańców gminnych oraz 5 domów i 63 mieszkańców w dworze[5]. Z całej ówczesnej populacji 146 stanowili Polacy, a 91 Rusini[5]. Spośród nich 108 było wyznania rzymskokatolickiego, 102 greckokatolickiego, 27 mojżeszowego[5]. W 1904 Zabłotce zamieszkiwały 308 osoby[17], w 1914 – 340[19]. Mieszkańcy podlegali parafiom rzymskokatolickiej i greckokatolickiej w Niżankowicach[5]. We wsi istniała greckokatolicka cerkiew filialna[5].

W Zabłotcach została wybudowana cerkiew pod wezwaniem Objawienia Pańskiego, pochodząca z początku XX wieku[6]. Do współczesności zachował się także pałac wraz z parkiem[6] i folwark[3].

Na krańcu Niżankowic, położonym w stronę Zabłociec, w drugiej połowie XIX wieku powstał cmentarz katolicki[6][20].

Podczas I wojny światowej w trakcie obrony Twierdzy Przemyśl w Zabłotcach zainstalowano austriacki szpital wojskowy[3]. Na początku 1917 trwała we wsi odbudowa budynków zniszczonych podczas działań wojennych[21].

Po zakończeniu II wojny światowej i utworzeniu Ukraińskiej SRR wieś weszła w skład Niżankowic, stanowiąc jego północne przedmieścia[3].

Za dworem na pagórku Zygmunt Kozłowski wybudował rodzinną kaplicę grobową, wzniesioną u kresu jego życia (zmarł w 1893 i został pochowany w jej podziemiach)[22][23]. Obecnie kaplica jest położona na obszarze wsi Malhowice, po polskiej stronie granicy z Ukrainą[24]. Obiekt został zniszczony u kresu II wojny światowej łącznie z umieszczonymi w niej sarkofagami i trumnami[24].

Przypisy

  1. ↑ a b c Herbarz polski 1908 ↓, s. 100.
  2. ↑ Jerzy Zdrada: Kozłowski Włodzimierz Marian (1858–1917). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XV: Kozłowska, Z.-Kubacki. 1970, s. 39.
  3. ↑ a b c d Перша світова війна: історія та уроки. 1914 – 1918 рр.. Kijow: 2014, s. 240.
  4. ↑ Andrzej Gliwa, Wykaz zniszczeń we wsiach i miastach ziemi przemyskiej po najeździe tatarskim z 1672 roku : (cz. I), w: Prace Historyczno-Archiwalne, Tom 13 (2003), Rzeszów 2003, s. 182.
  5. ↑ a b c d e f g h i Zabłotce 3.) powiat przemyski, st. kol. w Niżankowicach, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 189.
  6. ↑ a b c d e Rąkowski 2013 ↓, s. 326.
  7. ↑ Rąkowski 2013 ↓, s. 324.
  8. ↑ Rocznik szlachty (I) 1881 ↓, s. 498.
  9. ↑ Rocznik szlachty (II) 1883 ↓, s. 531.
  10. ↑ Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1838. Lwów: 1838, s. 332.
    •Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1839. Lwów: 1839, s. 351.
  11. ↑ Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1840. Lwów: 1840, s. 354.
    •Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1841. Lwów: 1841, s. 358.
    •Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1842. Lwów: 1842, s. 362.
    •Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1843. Lwów: 1843, s. 374.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1844. Lwów: 1844, s. 372.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1845. Lwów: 1845, s. 388.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1846. Lwów: 1846, s. 393.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1847. Lwów: 1847, s. 401.
  12. ↑ Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1848. Lwów: 1848, s. 463.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1849. Lwów: 1849, s. 421.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1850. Lwów: 1850, s. 445.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1851. Lwów: 1851, s. 486.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1852. Lwów: 1852, s. 469.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1853. Lwów: 1853, s. 475.
    •Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1854. Lwów: 1854, s. 483.
    •Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1855. Lwów: 1855, s. 351.
    •Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1856. Lwów: 1856, s. 326.
    •Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1857. Lwów: 1857, s. 659.
    •Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858. Lwów: 1858, s. 529.
    •Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1859. Lwów: 1859, s. 569.
  13. ↑ a b Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1860. Lwów: 1860, s. 577.
  14. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 253.
    •Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 94.
  15. ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 221.
  16. ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 240.
    •Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 217.
  17. ↑ a b Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 203.
  18. ↑ Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: 1905, s. 178.
  19. ↑ a b Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 190.
    •Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 190.
  20. ↑ Urszula Olbromska: O pamięci w kamieniu wyrytej... Upamiętnienia Obrońców Ojczyzny i Pomordowanych w rejonie przygranicznym (obecna Ukraina). W: Wojciech Walczak, Karol Łopatecki (red.): Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. V. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2013, s. 449, seria: Zachowanie Polskiego Dziedzictwa Narodowego. ISBN 978-83-934920-8-4.
  21. ↑ Odbudowa Galicyi. „Nowości Illustrowane”. Nr 7, s. 3, 17 lutego 1917. 
  22. ↑ Kronika. Niżankowice. „Gazeta Przemyska”. Nr 84, s. 2-3, 19 października 1893. 
  23. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 237, s. 3, 18 października 1893. 
  24. ↑ a b Plan odnowy miejscowości Malhowice na lata 2013-2019. gminaprzemysl.home.pl, 2013. [dostęp 2020-08-04].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Lviv Oblast location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Районы Львовской области с 17 июля 2020 года.
Map of Zabłotce at Niżankowice (-1914).jpg
Mapa Zabłociec koło Niżankowic.