Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada
 nr rej. A/1424/91 z 31.05.1991 [1] | |
 Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | Karchowice |
| Adres | ul. Bytomska 6 |
| Typ budynku | przemysłowy |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy | 1894 |
| Ważniejsze przebudowy | 1927–1929 |
Położenie na mapie gminy Zbrosławice  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°23′41″N 18°40′33″E/50,394722 18,675833 | |
Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada – udostępniony do zwiedzania kompleks wodociągowy w Karchowicach przy ul. Bytomskiej 6, który od 19 października 2006 znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Historia
Rozwój przemysłu wydobywczego na terenie Górnego Śląska w drugiej połowie XIX wieku spowodował stały spływ wód do wyrobisk górniczych. Deficyt wody w ujęciach powierzchniowych zmusił władze pruskie do poszukiwań nowych źródeł wody pitnej. W 1874 roku wykonano pierwsze odwierty w okolicach wsi Zawada i Karchowice, a kilka lat później w tym miejscu wykonano studnię o głębokości 215 m. Budowę wodociągu rozpoczęto w latach 1894–1895 i wzniesiono budynki administracyjne, stację pomp oraz kotłownię parową. W latach 1927–1929 nastąpiła przebudowa hali maszyn i kotłowni. Dodatkowo wybudowano warsztat, łaźnię, garaże, magazyn, budynek straży pożarnej i komin. Wszystkie obiekty stacji wodociągowej wybudowano w stylu modernistycznym.
W latach 1968–1969 w związku z elektryfikacją zakładu wszystkie urządzenia parowe zostały wyłączone[2].
W 1991 zespół wodociągu „Zawada” został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/1424/91[3].
Stan obecny
.jpg)
Stacja wodociągowa wraz z zabytkowym oraz współczesnym (działającym) wyposażeniem jest obecnie udostępniona do zwiedzania. W ceglanym budynku pompowni z 1929 znajdują się między innymi:
- tłokowy zespół pompowy o wydajności 11 m³/min
- turbozespół pompowy o wydajności 25 m³/min
- dwustopniowa turbina wysokiego ciśnienia z 1928
- agregat pompowy z 1923
- sprężarki parowe.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
- ↑ Historia ujęcia wodnego w Zawadzie-Karchowicach. [dostęp 2011-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)].
- ↑ Rejestr zabytków Województwa Śląskiego. [dostęp 2011-06-05].
Bibliografia
- Zakład Produkcji Wody „Zawada” – Karchowice. gliwiczanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-01)]., gliwiczanie.pl
- Szlak Zabytków Techniki [1]
- Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. [2]
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Megapucik, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zabytkowa Stacja Wodociągowa Karchowice Obiekt na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego pod numerem A/1424/91.Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.6412 N
- S: 50.3183 N
- W: 18.55 E
- E: 19.154 E
Autor:
Autor: Pudelek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Steam engine in Karchowice (Karchowitz), Upper Silesia