Zachariasz (nowotestamentowy kapłan)

Święty
Zachariasz

זכריה
Ilustracja
Data urodzeniaw I w p.n.e.
Data i miejsce śmierciok. 10
Jerozolima
Czczony przezKościół katolicki
Cerkiew prawosławną
Wspomnienie23 września (dawniej 5 listopada)[a]

5 września[b]
18 września[c]

Atrybutygałązka oliwna, zwój, imię "św. Jan"

Zachariasz, hebr. ‏זכריה‎Jahwe pamięta”; (ur. w I wieku p.n.e., zm. ok. 10) – sprawiedliwy i nienaganny kapłan, ojciec św. Jana Chrzciciela, mąż św. Elżbiety, krewny Marii matki Jezusa, święty Kościoła katolickiego, prawosławnego, koptyjskiego, ormiańskiego i syryjskiego[1].

Życie

Według Ewangelii św. Łukasza w czasie służby liturgicznej w Świątyni przyszedł do Zachariasza archanioł Gabriel i zapowiedział mu narodzenie potomka, jednocześnie przepowiadając jego wielkość. Zachariasz i Elżbieta mimo podeszłego wieku nie mieli dzieci. Ponieważ Zachariasz zwątpił w przepowiednię, do czasu jej spełnienia pozostał niemy. Po narodzeniu Jana, dokładnie w dzień jego obrzezania, kiedy sąsiedzi i krewni chcieli mu dać na imię Zachariasz, ten sprzeciwił się, chcąc, żeby na imię dziecku dać Jan (czyli tak, jak powiedział anioł), odzyskał mowę i pod natchnieniem Ducha Świętego wypowiedział hymn prorocki Benedictus.

Tradycja cerkiewna

Zachariasz został zabity przez żołnierzy króla Heroda, który kazał zabić wszystkie dzieci w Betlejem i okolicy w wieku do dwóch lat. Elżbieta ukryła się wraz z synem w górach, a ojciec nie zdradził żołnierzom miejsca ich pobytu.

Według tej tradycji zabito go pomiędzy świątynią a ołtarzem. Szczegół ten może nawiązywać do 2 Księgi Kronik (wersety o królu Joaszu, po śmierci kapłana Jehojady, którego synem był Zachariasz, zabity przez ludzi króla) i Ewangelii, gdzie Jezus w przemowie do Faryzeuszy i uczonych w Piśmie wspomina „Zachariasza, syna Barachiaszowego, zabitego pomiędzy Świątynią a ołtarzem”. Są to jednak trzy różne postaci[2].

Kult

Grób Zachariasza i Atanazego w Wenecji

Ciało Zachariasza odnaleziono w 415 roku, przewieziono do Konstantynopola i umieszczono w wybudowanej ku jego czci świątyni. Obecnie w bazylice laterańskiej w Rzymie znajduje się jego głowa a pozostałe relikwie w kościele św. Zachariasza w Wenecji.

Ikonografia

W ikonografii przedstawiany jest wraz ze św. Elżbietą w scenach poświęconych Janowi Chrzcicielowi.

Na Wschodzie wyobrażany jest jako starzec z wąską, siwą brodą sięgającą pasa. Ma na sobie jasne szaty kapłana izraelskiego. W jednej ręce trzyma zwój z napisem: „Błogosławiony Pan Bóg Izraela”, a drugą nań wskazuje.

W sztuce zachodniej atrybutami św. Zachariasza są: gałązka oliwna w ręce oraz imię Jan. Niekiedy bywa przedstawiany na ośle, jako zapowiedź Chrystusa triumfującego w Niedzielę Palmową.

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne św. Zachariasza i św. Elżbiety, w Kościele katolickim, obchodzone jest 23 września (według rzymskiego kalendarza). Wcześniej, przez wieki, obchodzone było 5 listopada[3].

Cerkiew prawosławna wspomina sprawiedliwych: Zachariasza i Elżbietę 5/18 września[d], tj. 18 września według kalendarza gregoriańskiego.

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

  1. Zacharias - Ökumenisches Heiligenlexikon (łącznie z datami obchodów w wymienionych na wstępie Kościołach) (niem.)
  2. Zachariasz. biblia.wiara.pl. [dostęp 2011-09-17].
  3. Henryk Fros, Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, t. 6, Kraków: Wydawnictwo WAM - Księża Jezuici, 2007, ISBN 978-83-7318-736-8, OCLC 831184951.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie