Zachariasz (nowotestamentowy kapłan)

Święty Zachariasz זכריה
Data urodzenia	w I w p.n.e.
Data i miejsce śmierci	ok. 10 Jerozolima
Czczony przez	Kościół katolicki Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	23 września (dawniej 5 listopada)[a] 5 września[b] 18 września[c]
Atrybuty	gałązka oliwna, zwój, imię "św. Jan"

Zachariasz, hebr. ‏זכריה‎ „Jahwe pamięta”; (ur. w I wieku p.n.e., zm. ok. 10) – sprawiedliwy i nienaganny kapłan, ojciec św. Jana Chrzciciela, mąż św. Elżbiety, krewny Marii matki Jezusa, święty Kościoła katolickiego, prawosławnego, koptyjskiego, ormiańskiego i syryjskiego^[1].

Życie

Według Ewangelii św. Łukasza w czasie służby liturgicznej w Świątyni przyszedł do Zachariasza archanioł Gabriel i zapowiedział mu narodzenie potomka, jednocześnie przepowiadając jego wielkość. Zachariasz i Elżbieta mimo podeszłego wieku nie mieli dzieci. Ponieważ Zachariasz zwątpił w przepowiednię, do czasu jej spełnienia pozostał niemy. Po narodzeniu Jana, dokładnie w dzień jego obrzezania, kiedy sąsiedzi i krewni chcieli mu dać na imię Zachariasz, ten sprzeciwił się, chcąc, żeby na imię dziecku dać Jan (czyli tak, jak powiedział anioł), odzyskał mowę i pod natchnieniem Ducha Świętego wypowiedział hymn prorocki Benedictus.

Tradycja cerkiewna

Zachariasz został zabity przez żołnierzy króla Heroda, który kazał zabić wszystkie dzieci w Betlejem i okolicy w wieku do dwóch lat. Elżbieta ukryła się wraz z synem w górach, a ojciec nie zdradził żołnierzom miejsca ich pobytu.

Według tej tradycji zabito go pomiędzy świątynią a ołtarzem. Szczegół ten może nawiązywać do 2 Księgi Kronik (wersety o królu Joaszu, po śmierci kapłana Jehojady, którego synem był Zachariasz, zabity przez ludzi króla) i Ewangelii, gdzie Jezus w przemowie do Faryzeuszy i uczonych w Piśmie wspomina „Zachariasza, syna Barachiaszowego, zabitego pomiędzy Świątynią a ołtarzem”. Są to jednak trzy różne postaci^[2].

Kult

Grób Zachariasza i Atanazego w Wenecji

Ciało Zachariasza odnaleziono w 415 roku, przewieziono do Konstantynopola i umieszczono w wybudowanej ku jego czci świątyni. Obecnie w bazylice laterańskiej w Rzymie znajduje się jego głowa a pozostałe relikwie w kościele św. Zachariasza w Wenecji.

Ikonografia

W ikonografii przedstawiany jest wraz ze św. Elżbietą w scenach poświęconych Janowi Chrzcicielowi.

Na Wschodzie wyobrażany jest jako starzec z wąską, siwą brodą sięgającą pasa. Ma na sobie jasne szaty kapłana izraelskiego. W jednej ręce trzyma zwój z napisem: „Błogosławiony Pan Bóg Izraela”, a drugą nań wskazuje.

W sztuce zachodniej atrybutami św. Zachariasza są: gałązka oliwna w ręce oraz imię Jan. Niekiedy bywa przedstawiany na ośle, jako zapowiedź Chrystusa triumfującego w Niedzielę Palmową.

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne św. Zachariasza i św. Elżbiety, w Kościele katolickim, obchodzone jest 23 września (według rzymskiego kalendarza). Wcześniej, przez wieki, obchodzone było 5 listopada^[3].

Cerkiew prawosławna wspomina sprawiedliwych: Zachariasza i Elżbietę 5/18 września^[d], tj. 18 września według kalendarza gregoriańskiego.

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni
• parafia św. Zachariasza w Des Plaines
• Zachariasz – inne znane postaci o tym imieniu

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Święci Elżbieta i Zachariasz, rodzice św. Jana Chrzciciela na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 16.10.2009]
• pror. Zachariasz, sprawiedliwy na cerkiew.pl {opr. Jarosław Charkiewicz)
• Zachariasz, ojciec św. Jana Chrzciciela na DEON.pl z inicjatywy SJ i Wydawnictwa WAM za H.Frosem i F. Sową