Zachary Taylor

Zachary Taylor

Prezydent Zachary Taylor w I połowie lat 40.
Data i miejsce urodzenia	24 listopada 1784 Hrabstwo Orange
Data i miejsce śmierci	9 lipca 1850 Waszyngton
12. prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 5 marca 1849 do 9 lipca 1850
Przynależność polityczna	Partia Wigów
Pierwsza dama	Margaret Mackall Smith
Wiceprezydent	Millard Fillmore
Poprzednik	James Polk
Następca	Millard Fillmore

Zachary Taylor (ur. 24 listopada 1784 w hrabstwie Orange, zm. 9 lipca 1850 w Waszyngtonie) – amerykański generał, polityk, dwunasty prezydent USA (1849-1850).

Młodość i edukacja

Zachary Taylor urodził się 24 listopada 1784 roku w Montebello (hrabstwo Orange) w rodzinie żołnierza Richarda Taylora i jego żony Sarah^[1]. Przyszły prezydent miał ośmioro rodzeństwa^[1]. Tuż po jego narodzinach, Taylorowie przenieśli się nieopodal Louisville, gdzie założyli plantację^[1]. Ponieważ były to podówczas tereny dzikie, Zachary Taylor pobierał nauki głównie od wędrownego nauczyciela z Connecticut^[2].

Kariera wojskowa

Po śmierci starszego brata w 1808, Zachary Taylor wstąpił do wojska, gdzie został porucznikiem piechoty w Nowym Orleanie^[2]. Dwa lata później otrzymał awans na kapitana, a w 1812 na majora^[2]. Kiedy po zakończeniu wojny z Anglią redukowano etaty w wojsku, otrzymał propozycję by pozostać w piechocie w stopniu kapitana^[3]. Czując się urażonym tak niską rangą, wystąpił z wojska i osiadł na swojej plantacji^[3]. Rok później, w 1815, powrócił do czynnej służby i w 1819 uzyskał awans na podpułkownika^[3]. Trzynaście lat później awansował na pułkownika i brał udział w wojnie Czarnego Jastrzębia przeciwko Indianom^[3]. W 1837 został generałem brygady^[3]. Kilka lat później został mianowany dowódcą Fort Jesup w Luizjanie, gdzie się przeprowadził i założył plantację^[3].

Wiosną 1846 roku, Zachary Taylor stoczył pierwszą walkę z wojskami meksykańskimi – na krótko przed formalnym wypowiedzeniem wojny^[3]. Zwycięskie potyczki zaowocowały awansem na generała majora^[3]. 25 września dowodzony przez niego oddział dokonał skutecznego oblężenia Monterrey^[4]. Następnie wycofał swoje wojska, co prezydent Polk uznał za błąd i nakazał odsunąć Taylora, na rzecz generała Winfielda Scotta^[4]. Wówczas, meksykański dowódca, Antonio López de Santa Anna zaatakował wojska przyszłego prezydenta (23 lutego 1847) niedaleko rancza Buena Vista, lecz pomimo przewagi liczebnej poniósł klęskę^[4]. Zachary Taylor wrócił do Stanów Zjednoczonych 6 listopada 1847^[4].

Prezydentura

W dniach 7-9 czerwca 1848 odbyła się konwencja Partii Wigów, na której mianowano Taylora kandydatem w wyborach prezydenckich^[5]. Partia Demokratyczna wystawiła kandydaturę Lewisa Cassa, a Free Soil Party – Martina Van Burena^[5]. Taylor wygrał wybory w głosowaniu powszechnym i uzyskał 163 głosy w Kolegium Elektorów (ok. 56%) wobec 127 głosów Cassa (ok. 44%)^[5]. Ponieważ 4 marca 1849 wypadała niedziela, został on zaprzysiężony dzień później^[1]. Z powodu tego jednodniowego wakatu na najwyższym stanowisku, powstała miejska legenda, mówiąca że przez jeden dzień prezydentem de iure był David Rice Atchison – przewodniczący pro tempore Senatu^[6].

Pierwszym problemem z jakim musiał się zmierzyć nowy prezydent był problem niewolnictwa^[7]. W stanach północnych nasiliły się ruchy abolicjonistyczne, natomiast w południowych obawiano się buntu czarnoskórych niewolników^[7]. Ponadto Oregon uznano za stan wolny od niewolnictwa, przez co „Kompromis Missouri” przestał funkcjonować, a Taylor musiał uregulować status Nowego Meksyku i Kalifornii^[7]. Oba stany wyraziły chęć dołączenia do Unii w pierwszej połowie 1850 roku^[8]. Spowodowało to perspektywę secesji Południa, które obawiało się, że nowe stany opowiedzą się przeciw niewolnictwu i zakłócą dotychczasową równowagę^[8]. Wobec takich obaw, prezydent ogłosił tzw. „Kompromis 1850 roku”, zastępujący dotychczasowy Kompromis Missouri^[7]. Polegał on na tym, że nowo przyjęte stany miały same decydować o wprowadzeniu lub zakazaniu niewolnictwa, jednak stany południowe miały mieć zagwarantowane utrzymanie statusu quo^[7]. Zdaniem historyków, takie działanie Taylora opóźniło secesję i wojnę domową o 10 lat^[9].

W sprawach polityki zagranicznej, prezydentura Taylora opierała się na zapewnieniu Stanom Zjednoczonym możliwości korzystania z trasy wodnej w Ameryce Środkowej (w grę wchodził Przesmyk Panamski oraz terytorium Nikaragui przy ujściu rzeki San Juan)^[10]. W tym celu prezydent wysłał do Ameryki Środkowej posła Elijaha Hise, który miał zawrzeć traktaty handlowe z Nikaraguą, Gwatemalą i Hondurasem^[10]. Hise zawarł te porozumienia, a ponadto sygnował specjalny układ z Nikaraguą – ponieważ jednak nie miał odpowiednich pełnomocnictw Departamentu Stanu – został odwołany^[10]. W jego miejsce powołano Ephraima George’a Squiera, któremu polecono zawarcie układów tranzytowych i handlowych, lecz bez gwarantowania niezależności Nikaragui^[11]. Wychodząc poza swoje uprawnienia, Squier zaproponował krajowi gwarancję bezpieczeństwa wyspy Tiger Island, która była obiektem zainteresowania Brytyjczyków^[11]. Wobec takiego rozwoju sytuacji rozpoczęły się rokowania pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Wielką Brytanią, prowadzone przez sekretarza stanu Johna Claytona i posła w Waszyngtonie Henry’ego Lyttona Bulwera^[12]. W tych negocjacjach Clayton groził Bulwerowi zawartymi traktatami dającymi wyłączność na budowę kanału, żądając usunięcia garnizonu brytyjskiego z San Juan^[12]. Ostatecznie układ został podpisany 19 kwietnia 1850^[12]. Jego główne założenia mówiły, że żadna ze stron nie może mieć wyłączności na korzystanie z kanału (zapewniały również o jego neutralności w wypadku wojny) oraz że państwa mogą zaprosić do sojuszu inne kraje, a kraj gdzie zostanie on zbudowany, musi wyrazić na to zgodę^[12]. Układ Claytona-Bulwera został zatwierdzony przez Senat 22 maja 1850 stosunkiem głosów 42:11^[12].

Śmierć

4 lipca 1850 prezydent, biorąc udział w obchodach Dnia Niepodległości, źle się poczuł^[13]. Po szesnastu miesiącach urzędowania, zmarł na cholerę 9 lipca 1850 w Waszyngtonie^[13]. Został pochowany w Springfield^[13].

Życie prywatne

W 1810 Zachary Taylor wziął ślub z Margaret Machal Smith^[2]. Para miała sześcioro dzieci, lecz jedynie czworo dożyło wieku dorosłego^[2]. Jedna z jego córek, Sarah Knox Taylor, poślubiła Jeffersona Davisa – późniejszego jedynego prezydenta Skonfederowanych Stanów Ameryki^[13], zaś Richard Taylor został generałem wojsk Konfederacji.

Przypisy

Bibliografia

• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Zachary Taylor. Biały Dom. [dostęp 2015-04-26]. (ang.).