Zachodni Żelazny Szczyt

Zachodnie Żelazne Wrota
Západný Železný štít
Ilustracja
Widok z podejścia na Przełęcz pod Osterwą
Państwo Słowacja
PasmoTatry, Karpaty
Wysokość2360 m n.p.m.
Pierwsze wejście28 lipca 1905
Jakub Bachleda i Klemens Bachleda
Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, na dole nieco na prawo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Zachodnie Żelazne Wrota”
Ziemia49°10′08″N 20°06′34″E/49,168889 20,109444

Zachodnie Żelazne Wrota (słow. Západný Železný štít, niem. Westliche Eisernetorspitze, węg. Nyugati-Vaskapu-csúcs, ok. 2360 m) – szczyt w głównej grani Tatr Wysokich w ich słowackiej części[1]. Znajduje się w niej pomiędzy Żłobistą Kopką oddzielony od niej Niżnią Żłobistą Przełączką a Śnieżnymi Kopami, od której oddziela go przełęcz Zachodnie Żelazne Wrota. Wierzchołek nie jest dostępny dla turystów, nie prowadzą na niego, podobnie jak na pobliskie obiekty, żadne znakowane szlaki turystyczne[2].

Zachodnie Żelazne Wrota to szczyt zwornikowy. Na południowy zachód w kierunku Doliny Złomisk odchodzi od niego krótka grań wznosząca się zarówno nad Zmarzłą Kotliną, jak i Dolinką Rumanową. Znajduje się w niej Przełęcz pod Kozią Strażnicą, a kulminacją jej jest Kozia Strażnica[3]. Na północ, do Kaczego Żlebu ze szczytu opada krucha ściana o skośnej podstawie i deniwelacji dochodzącej do 200 m. Ku południowemu zachodowi do Żelaznej Kotliny opada ściana nie tylko dwukrotnie niższa, ale także mniej stroma[2].

Nazwa

Nazwa tego szczytu przeszła ewolucję, którą Władysław Cywiński opisuje jako „zdroworozsądkową” (im krótsza, tym lepsza):

Pierwotnie nazwą „Żelazne” określano tylko przełęcz Wschodnie Żelazne Wrota, później „Żelaznymi” nazwano także przełęcz zachodnią i otaczające je skały. Nazwy te pochodzą od tego, że owe przełęcze wyglądają jak specjalnie wykonane otwory, jak gdyby wrota czy bramy, a otaczające je ciemne skały przypominają żelazo. Takie „żelazne” nazwy występują nie tylko w Tatrach, ale także poza nimi w różnych krajach. Powstały niezależnie od siebie i oznaczają otoczone skałami górskie przełęcze lub przełomy rzek[1].

Taternictwo

Szczyt nie jest dostępny dla turystów, nie prowadzą na niego, podobnie jak na pobliskie obiekty, żadne znakowane szlaki turystyczne[2].

Pierwsze wejścia turystyczne
  • Jakub Bachleda i Klemens Bachleda, 28 lipca 1905 r. – letnie,
  • Endre Maurer i D. Wondracsek, 24 marca 1912 r. – zimowe[3]
Drogi wspinaczkowe
  1. Z Niżniej Żłobistej Przełączki, północno-zachodnią granią; I w skali tatrzańskiej, czas przejścia 10 min
  2. Północną ścianą; IV, bardzo duża kruszyzna, 2 godz. 30 min
  3. Z Zachodnich Żelaznych Wrót południowo-wschodnią granią; I, 30 min
  4. Południowo-wschodnią ścianą z Żelaznej Kotliny; III, 45 min[2].
Widok z Doliny Litworowej

Przypisy

  1. ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
  2. ↑ a b c d e Władysław Cywiński, Tatry. Przewodnik szczegółowy. Rumanowy. Żłobisty, t. 17, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2012, ISBN 978-83-7104-042-9.
  3. ↑ a b Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Rumanowa Przełęcz – Wschodnie Żelazne Wrota, t. 9, Warszawa: Sport i Turystyka, 1962.
Główna grań Tatr Wysokich

Media użyte na tej stronie

U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Zlobisty znad Litworowego Stawu (2).jpg
Autor: Foto i opis zdjęcia: User:Rafik k, uzupełnienie opisu:Jerzy Opioła, Licencja: CC BY 3.0
Widok znad Litworowego Stawu
Żelazne Wrota a1.JPG
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na grań główną Tatr i Dolinę Złomisk z podejścia na przełęcz pod Osterwą