Zachylnikowate

Zachylnikowate
Ilustracja
Zachylnik błotny
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadatelomowe
Gromadanaczyniowe
Klasapaprocie
Podklasapaprotkowe
Rządpaprotkowce
Rodzinazachylnikowate
Nazwa systematyczna
Thelypteridaceae Newman
Hist. Brit. Ferns: 6. 1840[2]

Zachylnikowate (Thelypteridaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje dwie podrodziny, 30 rodzajów i ponad 1030 gatunków[2]. Są to paprocie naziemne i naskalne występujące głównie w strefie tropikalnej, z nielicznymi przedstawicielami w klimacie umiarkowanym[3]. Do polskiej flory należą trzy gatunki: zaproć górska Oreopteris limbosperma, zachyłka oszczepowata Phegopteris connectilis i zachylnik błotny Thelypteris palustris[4].

Morfologia

Zachyłka oszczepowata
Zaproć górska

Kłącze płożące, podnoszące się lub wyprostowane, pokryte łuskami na wierzchołku. Liście o jednakowym kształcie (monomorficzne), rzadko zróżnicowane (dimorficzne). Blaszka pierzasto złożona, często z listkami pierzastodzielnymi. Wiązki przewodzące pierzaste, otwarte do siateczkowato łączących się. Kupki zarodni okrągłe do owalnych, rzadko wydłużone wzdłuż żyłek, z nerkowatymi zawijkami lub bez zawijek[3].

Systematyka

W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)[3]. W systemie PPG I (2016) rodzina w obrębie podrzędu Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającemu kladowi „eupolypods II” w systemie Smitha i in. (2006)[2].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców[5][6][2]
paprotkowce


Saccolomataceae




Cystodiaceae




Lonchitidaceae



Lindsaeaceae







Pteridaceae – orliczkowate




Dennstaedtiaceae





Cystopteridaceae – paprotnicowate





Rhachidosoraceae




Diplaziopsidaceae




Desmophlebiaceae




Aspleniaceae – zanokcicowate



Hemidictyaceae








Thelypteridaceae – zachylnikowate




Woodsiaceae – rozrzutkowate





Onocleaceae – onokleowate



Blechnaceae – podrzeniowate




Athyriaceae – wietlicowate









Didymochlaenaceae




Hypodematiaceae




Dryopteridaceae – nerecznicowate





Nephrolepidaceae – nefrolepisowate



Lomariopsidaceae





Tectariaceae




Oleandraceae




Davalliaceae – dawaliowate



Polypodiaceae – paprotkowate













Podział rodziny na podrodziny i rodzaje[2]

podrodzina Phegopteridoideae Salino, A.R.Sm. & T.E.Almeida, 2016

  • Macrothelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 308. 1963
  • Phegopteris (C.Presl) Fee, M_em. Foug., 5. Gen. Filic.: 242. 1852 – zachyłka
  • Pseudophegopteris Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 313. 1963

podrodzina Thelypteridoideae C.F.Reed, Phytologia 17: 254. 1968

  • Amauropelta Kunze, Farrnkrauter 1: 86. 1843
  • Amblovenatum J.P.Roux, Strelitzia 23: 200. 2009
  • Ampelopteris Kunze, Bot. Zeitung (Berlin) 6: 114. 1848
  • Chingia Holttum, Blumea 19(1): 31. 1971
  • Christella H.L_ev., Fl. Kouy-Tch_eou 472. 1915
  • Coryphopteris Holttum, Blumea 19(1): 33. 1971
  • Cyclogramma Tagawa, Acta Phytotax. Geobot. 7 (1): 52. 1938
  • Cyclosorus Link, Hort. Berol. 2: 128. 1833
  • Glaphyropteridopsis Ching, Acta Phytotax. Sin. 8 (4): 320. 1963
  • Goniopteris C.Presl, Tent. Pterid.: 181, pl.7, f.9–11. 1836
  • Meniscium Schreb., Gen. Pl. ed. 8(a) 2: 757. 1791
  • Menisorus Alston, Bol. Soc. Brot., ser. 2. 30: 20. 1956
  • Mesophlebion Holttum, Blumea 19(1): 29. 1971
  • Mesopteris Ching, Acta Phytotax. Sin. 16(4): 21. 1978
  • Metathelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 305. 1963
  • Nannothelypteris Holttum, Blumea 19(1): 38. 1971
  • Oreopteris Holub, Folia Geobot. Phytotax. 4 (1): 46. 1969 – zaproć
  • Parathelypteris (H.Ito) Ching, Acta Phytotax. Sin. 8: 300. 1963
  • Plesioneuron (Holttum) Holttum, Blumea 22: 232. 1975
  • Pneumatopteris Nakai, Bot. Mag. (Tokyo) 47: 179. 1933
  • Pronephrium C.Presl, Epimel. Bot.: 258. 1851
  • Pseudocyclosorus Ching, Acta Phytotax. Sin. 8(4): 322. 1963
  • Sphaerostephanos J.Sm., Gen. Fil. (Hooker): pl.24. 1840
  • Stegnogramma Blume, Enum. Pl. Javae 2: 172. 1828
  • Steiropteris (C.Chr.) Pic.Serm., Webbia 28: 449. 1973
  • Thelypteris Schmidel, Icon. Pl. 3: 45–48, pl.11, 13. 1763 – zachylnik
  • Trigonospora Holttum, Blumea 19(1): 29. 1971

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f The Pteridophyte Phylogeny Group, A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229.
  3. ↑ a b c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006 (ang.). 
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851. 
  6. ↑ Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012. 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Oreopteris limbosperma Sori.JPG
Autor: MurielBendel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sori of Oreopteris limbosperma (Thelypteridaceae); Zugerberg, Canton of Zug, Switzerland
Thelypteris palustris Russia 2.jpg
Autor: Le.Loup.Gris, Licencja: CC BY-SA 3.0
Marsh Fern (Thelypteris palustris Schott). Habitat: edges of an oxbow lake near Volgograd Reservoir (Volga). Engelssky District, Saratov Oblast, Russia.
Phegopteris connectilis 5497744 4x3.jpg
Autor: Rob Routledge, Sault College, Bugwood.org, Licencja: CC BY 3.0
long beechfern - Phegopteris connectilis (Michx.) Watt (syn. Thelypteris phegopteris) - Hynes Township, Searchmont, Ontario, , Canada