Zadnie Kamienne

Zadnie Kamienne i Wysoka Turnia
W prawym dolnym rogu Lodowa Baszta

Zadnie Kamiennekocioł w górnej części Wąwozu Kraków w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich[1].

Topografia

Jego zbocza tworzą: opadający z Ciemniaka Wysoki Grzbiet, fragment północno-zachodniej grani Ciemniaka od jego szczytu po Upłaziańską Kopę oraz jej północno-zachodnia grzęda biegnąca poprzez Upłazkową Przełączkę, Wysoką Turnię i Niską Turnię do Wąwozu Kraków. Z dolnej części Zadniego Kamiennego w południowo-zachodnim kierunku, pomiędzy Niską Turnią i Wysokim Grzbietem opada do Wąwozu Kraków Żleb Trzynastu Progów[2]. Do równinki na dnie kotła opadają dwa żleby: Lodowy Żleb oraz żleb spod Chudej Przełączki. Oddziela je grzęda opadająca z Twardej Kopy. W grzędzie tej znajduje się turnia Lodowa Baszta[3].

Opis kotła

Kocioł jest rumowiskiem skalnym, w którym występują osypiska marglistych łupków kredy wierchowej[4]. Jest to suchy kocioł. Żlebem Trzynastu Progów woda spływa tylko po większych opadach, normalnie zaś zanika w wypełnionym marglami i urgonem ponorze w dolnej części kotła. Barwieniem wody wykazano, że wypływa ona aż na dnie Doliny Kościeliskiej w Jaskini Wodnej pod Pisaną[3].

W kotle znajduje się kilka jaskiń, m.in. Kamienista Szczelina, Jaskinia Lodowa w Ciemniaku i Jaskinia Zawaliskowa w Szerokiem[5].

Górale terminem Kamienne określali kamieniste lub piarżyste tereny (przeważnie były to zbocza lub kotły lodowcowe) o bardzo słabej roślinności lub zupełnie jej pozbawione. Dawniej Zadnie Kamienne stanowiło tereny pastwiskowe Hali Upłaz[1]. Dwa czynniki: budowa geologiczna podłoża (odporne na wietrzenie łupki pokryte cienką tylko warstwą gleby) oraz wypas spowodowały, że Zadnie Kamienne zamieniło się w zupełny nieużytek, silnie zerodowany i niemal pozbawiony roślinności. Tymczasem zaś są to tereny o dużej wartości przyrodniczej, występują tutaj liczne gatunki wapieniolubnych roślin alpejskich[4]. Obecnie, po zaprzestaniu wypasu teren ten zregenerował się i porośnięty jest w większości drobną murawą.

Zadnie Kamienne jest niedostępne turystycznie. Jest dobrze widzialne ze szlaku turystycznego z Doliny Tomanowej przez Czerwony Żleb na Chudą Przełączkę.

Przypisy

  1. a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  2. Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „Wit” S.c., 2006. ISBN 83-89580-00-4.
  3. a b Władysław Cywiński: Tatry. Czerwone Wierchy, część zachodnia. Przewodnik szczegółowy, tom 3. Poronin: Wyd. Górskie, 1996. ISBN 83-7104-011-3.
  4. a b Władysław Szafer: Tatrzański Park Narodowy. Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
  5. Jaskinie, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2016-06-26].


Media użyte na tej stronie

Wysoka Turnia a1.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Wysoka Turnia (Czerwone Wierchy, Tatra Mountains)
West Tatry.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
West Tatry (widok z Czerwonych Wierchów)