Zagórów

Zagórów

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Centrum Zagórowa
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	słupecki
Gmina	Zagórów
Prawa miejskie	1407
Burmistrz	Roman Kulterman
Powierzchnia	3,44 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	3069[1] 892,2 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 63
Kod pocztowy	62-410
Tablice rejestracyjne	PSL
Położenie na mapie gminy Zagórów Zagórów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zagórów
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Zagórów
Położenie na mapie powiatu słupeckiego Zagórów
52°09′56″N 17°53′30″E/52,165556 17,891667
TERC (TERYT)	3023084
SIMC	0949431
Urząd miejski ul. Kościelna 4 62-410 Zagórów
Strona internetowa

Zagórów (niem. Hinterberg) – miasto w województwie wielkopolskim, powiecie słupeckim, położone w pobliżu rzeki Warty, 16 kilometrów od Słupcy. Miasto jest siedzibą władz gminy Zagórów.

Według danych z 31 grudnia 2012 miasto liczyło 3054 mieszkańców^[2].

Położone na skraju Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego. W Domu Kultury znajduje się biblioteka oraz kino. Na środku Dużego Rynku pomnik poświęcony poległym za Polskę w latach 1918–1920. Zgodnie z prawem nadanym miastu w XV wieku – w każdą środę odbywa się targ. Przez wiele pokoleń mieszkańcy Zagórowa słynęli z hodowli gęsi. Powstało na ten temat kilka reportaży telewizyjnych m.in. „Ludzie i gęsi” oraz „Uciec z Zagórowa”^[3]. Obecnie hodowla gęsi stanowi marginalne źródło dochodu mieszkańców. Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki oraz Kościół Ewangelicko-Augsburski (filiał). Istnieje dekanat zagórowski, który należy do rzymskokatolickiej archidiecezji gnieźnieńskiej, ale dziekanem tego dekanatu jest obecnie proboszcz w Pyzdrach. Bezpośrednie połączenia autobusami PKS do następujących miast: Konin, Słupca, Pyzdry, Golina^[4].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa konińskiego.

Historia

Duży Rynek

Pompa na Dużym Rynku

• Pierwsza wzmianka o wsi Zagorovo z 1145 roku mówi, iż jest ona własnością opactwa cysterskiego w Lądzie.
• Dzięki staraniom opatów lądzkich król Władysław Jagiełło w 1407 w Niepołomicach nadaje prawa miejskie dla Zagórowa. Obok wielu innych praw, król zezwala na targ w każdą środę.
• W latach 1462–1463 miasto płaci cyzę – podatek na wojnę z zakonem krzyżackim.
• 18 marca 1473 roku zostaje wystawiony przez legata papieskiego dokument przyłączenia parafii zagórowskiej do klasztoru cysterskiego w Lądzie.
• W 1655 roku miasto zostaje zniszczone w czasie potopu szwedzkiego.
• 7 września 1747 rodzina Plucińskich ufundowała na Małym Rynku figurę św. Jana Nepomucena.
• Król Stanisław August Poniatowski – w roku 1778 – wystawia przywilej odbywania w Zagórowie jarmarku – raz w miesiącu.
• Wielki pożar w 1790 roku.
• Potyczka w czasie powstania styczniowego (1863). Za wspomaganie oddziałów powstańczych, ukazem carskim, miasto traci prawa miejskie.
• W drugiej poł. XIX w. w Zagórowie s. Sabina Kawecka przy współudziale św. Honorata Koźmińskiego zakłada zgromadzenie Sióstr Westiarek.
• Początek XX w. to rozkwit Zagórowa – dzięki działalności dr Lidmanowskiego powstają w Zagórowie m.in. Bank Spółdzielczy, Ochotnicza Straż Pożarna, szpital.
• Feliks Ast zakłada jedną z pierwszych we wschodniej Wielkopolsce drużyn harcerskich.
• W roku 1917 Zagórów został stolicą dekanatu.
• W 1918 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Zagórów ponownie otrzymuje prawa miejskie.
• W pierwszej połowie 1936 roku dochodzi do ekscesów o podłożu antysemickim^[5].
• W roku 1939 hitlerowcy mordują członków Polskiej Organizacji Wojskowej z Zagórowa.
• W okresie II Wojny Światowej na terenie Zagórowa powstaje getto otwarte, w którym umieszczono Żydów z Zagórowa i okolicznych miejscowości. Zostają oni zamordowani przez hitlerowskich Niemców w lasach koło Kazimierza Biskupiego.
• W latach 1947–1991 na trasie Zagórów – Witaszyce kursowała kolejka wąskotorowa przewożąca ludzi i towary.
• Założenie Szkoły Przysposobienia Rolniczego w 1957 roku.
• W 1974 roku Henryk Burda (był organistą w zagórowskim kościele, zmarł w 1991 roku) założył chór męski pod nazwą „Quarta”. Chór ten istnieje po dzień dzisiejszy.
• Założenie Liceum Agrobiznesu w 1999 roku.
• Z okazji 600-lecia miasta odbyła się największa impreza rozrywkowa w historii Zagórowa – przybyło Lato z Radiem. W dniu 24 czerwca 2007 roku na stadionie wystąpili: Perfect, Leszcze, Zbigniew Wodecki, Jan Pietrzak.
• W roku 2008 Miejskie Przedszkole Samorządowe zostało przeniesione do nowego budynku przy ul. Pyzderskiej.
• W 2011 roku zostaje zawiązane Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Zagórowskiej.
• W dniu 4 października 2013 roku otwarto jedyne takie w Wielkopolsce nowe targowisko zwierzęce „Mój Rynek”^[6].
• Od 3 maja 2018 roku skwer na Dużym Rynku nosi imię Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Zabytki

Kościół św.Piotra i Pawła

Brama kościelna

Wnętrze kościoła

Wpisane do rejestru zabytków NID obiekty stałe na terenie miasta Zagórowa:

• układ urbanistyczny miasta kształtujący się od 1407 roku po XX w. (nr rej.: 465/206 z 31.12.1991 r.),
• kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła, ul. Kościelna zbudowany w XV w., z późniejszymi przeróbkami 1740–1760, 1851 (nr rej.: 767 z 13.11.1969 r.), wewnątrz malowidła Aleksandra Przewalskiego,
• plebania z otoczeniem z 1808 r. (nr rej.: A/494/235 z 30.12.1993 r.),
• zespół kościoła ewangelickiego, ul. Konińska 4–6 (nr rej.: 451/192 z 17.10.1990 r.), składający się z:
  • kościoła z roku 1884,
  • pastorówki, z roku 1938,
  • kantorówki, z roku 1913,
• dom z 1 poł. XIX w., znajdujący się w Małym Rynku 4/5 (nr rej.: 768 z 13.11.1969 r.)

Zabytkiem ruchomym Zagórowa jest.

• Figura św. Jana Nepomucena z 1747 roku.

Nieistniejące obecnie obiekty

• Pomnik św. Wawrzyńca (znajdował się na Dużym Rynku)
• Wiatraki (koźlaki i paltraki)
• Synagoga (istniała w miejscu obecnej piekarni)
• Szkoła żydowska (istniała u zbiegu ulic: Kilińskiego, Słupeckiej i Okólnej)
• Kolej wąskotorowa – Zagórów – Witaszyce

Inne obiekty godne uwagi

• Cmentarz parafialny – znajduje się na nim wiele zabytkowych grobowców; na jego terenie znajduje się wydzielona część do pochówku wyznawców obrządku ewangelicko-augsburskiego.
• Cmentarz żydowski

Turystyka

• Przez Zagórów przebiega Nadwarciański Szlak Rowerowy , który jest elementem Wielkopolskiego Systemu Szlaków Rowerowych.
• Rzeka Warta płynąca przez rejon Zagórowa stanowi część szlaku wodnego (o długości 690 km) określanego jako Wielka Pętla Wielkopolski.
• W miasteczku znajduje się gospodarstwo agroturystyczne.
• Zagórów położony jest na skraju Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego oraz częściowo objęty jest obszarem Natura 2000.

• W rejonie Zagórowa znajdują się:
  • Zabytkowe Opactwo Cystersów w Lądzie
  • Pozostałości grodziska na Rydlowej Górze nad Wartą
  • Późnobarokowy Pałac biskupi w Ciążeniu z XVIII wieku
  • Pałac w Kopojnie z XIX wieku
  • Chatka ornitologa PTTK w Białobrzegu
  • Park dworski w Łukomiu

Infrastruktura

Bezpieczeństwo

• Posterunek Policji
• Ochotnicza Straż Pożarna
• Miasto objęte jest monitoringiem wizyjnym

Opieka zdrowotna i społeczna

• Ośrodek Zdrowia
• Państwowy Dom Pomocy Społecznej
• Ewangelicki Dom Seniora
• Środowiskowe Ognisko Wychowawcze
• Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Zagórowa w 2014 roku^[1].

Sport

• W miejscowości działa klub sportowy ZKS Zagórów, którego sekcja piłkarska występuje w konińskiej klasie okręgowej. Klub powstał w 1989 roku. Największym sukcesem klubu było zajęcie 1 miejsca w konińskiej klasie okręgowej w sezonie 2008/2009. W sezonie 2009/2010 klub występował w IV lidze (grupa wielkopolska południowa), jednak zajął ostatnie miejsce i wrócił do okręgówki. Klub prowadzi drużynę seniorów, trampkarzy starszych i młodzików. Trenerem zespołu seniorów od lutego 2013 jest Robert Sarnowski. Klub rozgrywa swoje mecze na Stadionie Miejskim w Zagórowie.

Wyniki klubu w ostatnich latach:

• Stadion Miejski – trybuny stadionu mają 700 miejsc (wszystkie siedzące), na których zamontowane są foteliki. W najbliższym czasie stadion zostanie oświetlony.
• Hala widowiskowo-sportowa
• Boisko sportowe powstałe w ramach realizacji projektu „Moje Boisko – Orlik 2012”
• Klub Jeździecki Zagórów

Kultura

Gminny Ośrodek Kultury w Zagórowie

• Dom Kultury
• Kino „Odrodzenie”
• Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Zagórów
• Chór mieszany „Cantabile”
• Kameralny chór męski „Quarta”
• Orkiestra Reprezentacyjna Miasta Zagórów^[7]
• Zespół folklorystyczny „Szetlewskie Łany”
• Zespół akordeonistów
• Zespół wokalno-instrumentalny „Kontrast”
• Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Zagórowskiej
• Kółka zainteresowań (muzyczne, plastyczne, taneczne, teatralne)
• Stowarzyszenie Zagórów – Miejsce z Historią

Oświata

• Miejskie Przedszkole Samorządowe^[8]
• Ekoludki Przedszkole Niepubliczne^[9]
• Szkoła Podstawowa im. Michała Okurzałego,
• Gimnazjum im. Królowej Jadwigi,
• Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych im. Braci Kostaneckich:
  • Liceum Ogólnokształcące
  • Technikum Geodezyjne
  • Technikum Obsługi Turystycznej
  • Technikum Teleinformatyczne
  • Branżowa Szkoła I Stopnia

Burmistrzowie i wójtowie Zagórowa

• 1752–1759 Maciej Kwieciński
• 1759–1760 Wojciech Różewicz
• 1760–1776 Maciej Kwieciński
• 1776–1779 Szymon Sompolski
• 1779–1784 Aleksander Zaleski
• 1784–1786 Placyd Turkiewicz
• 1786–1791 Jan Szukalski
• 1791–1792 Placyd Turkiewicz
• 1792–1795 Jan Szukalski
• ok. 1837 Jan Nurowski
• ok. 1899 Jan Kobyliński
• 1920–1930 Fidelis Perzyński
• 193?–1939 Piotr Szumański
• 1945–1945 Leon Maciejewski
• 1945–1947 Mieczysław Ulatowski
• 1947–1950 Kazimierz Sznajder
• 1950–1952 Andrzej Łuczak
• 1952–1954 Stefan Woźniak
• 1954–1957 Jan Bentkowski
• 1957–1961 Antoni Jackowski
• 1961–1965 Eugeniusz Dropiński
• 1965–1972 Antoni Łakomiak
• 1973–1990 Eugeniusz Cichocki
• 1990–1994 Zdzisław Rybicki
• 1994–2018 Wiesław Radniecki^[10]
• od 2018 Roman Kulterman

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Herne^[11].
• Wilno^[12].

Przypisy

Bibliografia

• Anetta Głowacka-Penczyńska, Tomasz Kawski, Witold Mędykowski, Tuvia Horev (red), The First to be Destroyed: The Jewish Community of Kleczew and the Beginning of the Final Solution, Academic Studies Press, Boston, 2015, ISBN 978-1-61811-284-2.

Linki zewnętrzne

• Gminny portal internetowy
• Zagórów Portal Miejski (ang.)
• Zagórów (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 261 .