Zagórze (Sosnowiec)

Zagórze
	Dzielnica Sosnowca
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Sosnowiec
Data założenia	1228 (pierwsza pisemna wzmianka)
Prawa miejskie	1967–1975
W granicach Sosnowca	1975
Populacja ; • liczba ludności	; 61 000
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	41-219,41-220,41-221
	Położenie na mapie Sosnowca Zagórze
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zagórze
	Położenie na mapie województwa śląskiego Zagórze
	50°18′10″N 19°11′15″E/50,302778 19,187500
	Strona internetowa
	Portal Polska

Kościół pw. św. Joachima

Zagórze – północna, wielka dzielnica Sosnowca, przeobrażona zupełnie z budową Huty Katowice (rozbudowa sięgnęła terenów Klimontowa). W latach 1967–1975 samodzielne miasto w powiecie będzińskim.

Graniczy od północy z Dąbrową Górniczą, od wschodu z Kazimierzem i Porąbką, od południa z Klimontowem i Sielcem, od zachodu ze Środulą, a od północnego zachodu z Będzinem (wąska droga, która można dojechać do ul. Zagórskiej w Będzinie).

Ma tutaj swoje źródła Potok Zagórski a północno-zachodnią częścią przebiega droga krajowa nr 94, zwana w tym fragmencie Trasą K-D (Katowice-Dąbrowa Górnicza) i posiadająca na granicy z Dąbrową Górniczą węzeł, z którego odchodzi droga wojewódzka nr 910.

Podział

Części dzielnicy i osiedla:

Józefów (do 1954 odrębna wieś, 1954-1975 w graniacach Zagórza), często traktowany jako odrębna dzielnica, ale będący integralną częścią Zagórza
Kępa
Kolonia Mec, dawniej pisana Kolonia Metz
Pekin
Małe Zagórze
os. Bohaterów Monte Cassino
os. Kisielewskiego
część zwaną nieoficjalnie Stare Zagórze (od Mecu do granic z Dąbrową Górniczą)
Zagórze Wschodnie
- os. Koszalińska,
- Lubelska,
- Radomska itp.,
- os. Lenartowicza
os. 11 Listopada
os. Gwiezdna

Pochodzenie nazwy

Nazwa pochodzi od rzeczownika zagórze, oznaczającego „miejsce położone za górą”^[1]. W XIV i XV wieku nazwa wykazywała nieustaloną formę. Świadczą o tym zapisy: de Zagoricz (1379), Zagorze (1389), Zagorzicze (1437) i Zagorze (1470–1480).

Historia

XII–XIII w. – pierwsze wzmianki o osadzie w miejscu Zagórza.
2 poł. XIV w. – właścicielami wsi byli bracia Mikołaj i Czader z rodu Gryfitów.
XV w. – osada stała się własnością Jana Zagórskiego.
1666 – własność rodziny Mieroszewskich, nabyte przez starostę siewierskiego Krzysztofa Mieroszewskiego.
1869 – Zagórze stało się własnością kapitału francuskiego tworzącego Sosnowieckie Towarzystwo Kopalń i Hut.
1 czerwca 1939 – uruchomiono pierwsze połączenie autobusowe na trasie Śródmieście Sosnowca–Dąbrowa Górnicza.
15 lipca 1959 – nieudana próba zamachu na I sekretarza KC KPZR Nikitę Chruszczowa.
3 grudnia 1961 – nieudana próba zamachu na I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułkę przy ówczesnej ul. Krakowskiej (później PKWN, dziś Szymanowskiego). Obydwa zamachy przygotował Stanisław Jaros umieszczając bombę zegarową przy trasie przejazdu dygnitarzy.
1 stycznia 1967 – uzyskanie praw miejskich.
1 czerwca 1975 – utrata statusu miasta, przyłączenie do Sosnowca.
1978 – uruchomienie zajezdni autobusowej WPK Katowice zakład nr 8 (obecnie PKM Sosnowiec).
28 października 1982 – uruchomienie połączenia tramwajowego ze Śródmieściem Sosnowca i Katowicami.
14 czerwca 1999 – przejazd papieża Jana Pawła II zagórskimi ulicami (ks. Blachnickiego, gen. Bora-Komorowskiego, gen. Zaruskiego, gen. Rydza-Śmigłego) na pobliski plac przy ul. Gwiezdnej, na którym odbyła się msza zorganizowana w ramach VII pielgrzymki papieża do Polski.
10 stycznia 2008 – uroczyste otwarcie Centrum Targowo-Wystawienniczego Expo Silesia.

Zabytki

Kapliczka rycerska

Dwór Mieroszewskich
Kościół św. Joachima
Grodzisko stożkowate z XIV-XV w. w miejscu rycerskiej siedziby należącej do rycerzy z rodu Gryfitów. Jego średnica to ok. 25 metrów, a wysokość ok. 7 m. Gródek powstał być może po 1228 roku gdy okoliczne tereny otrzymał Klemens z Ruszczy. W 2 poł. XIV wieku właścicielami wsi i gródka byli bracia Mikołaj i Czader także z rodu Gryfitów^[2].

Parki

Skatepark w Parku Kępa

Parki i tereny zielone

Szkoły podstawowe i średnie

SP nr 9
SP nr 23
SP nr 38 im. Tadeusza Kościuszki
SP nr 39 im. Kornela Makuszyńskiego
SP nr 40
SP nr 46 im. Jana Kiepury
SP nr 47
IX Liceum Ogólnokształcące im. Wisławy Szymborskiej
LO nr 5 imienia Roberta Schumana
Centrum Kształcenia Ustawicznego
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 7
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 14
Zespół Szkół Architektoniczno-Budowlanych

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki:
- kościół Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana
- kościół św. Floriana
- kościół św. Joachima
- kościół Zesłania Ducha Świętego
- kościół Najświętszej Maryi Panny Różańcowej
- Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej
Świadkowie Jehowy:
- zbór Sosnowiec-Zagórze (Sala Królestwa ul. Lenartowicza 55)^[3]

Sport

Górnik Zagórze – klub powstał w 1945 r. Obecnie występuje jako Górnik Sosnowiec.
Naprzód Zagórze – klub powstał w 1917 r. Obecnie nie istnieje.
Sosnowiecki Klub Motocrossowy Moto Sosnowiec^[4]
stadion i hala sportowa
skate park
strzelnica sportowa
klub sportowy JAS-FBG Sosnowiec

Urodzeni w Zagórzu

Grzegorz Augustynik (1847-1929) – ksiądz, działacz społeczno-kulturalny
Edmund Buła (1926-2012) – generał brygady Wojska Polskiego
Zygmunt Hempel (1894-1944) – ziemianin, żołnierz Legionów Polskich, oficer w stanie spoczynku Wojska Polskiego (kapitan), w czasie okupacji niemieckiej członek Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej, współzałożyciel Konwentu Organizacji Niepodległościowych i kierownik Wydziału Wykonawczego Zarządu Głównego KON,
Zdzisław Lachur (1920-2007) – malarz i grafik, założyciel wytwórni filmów rysunkowych w Bielsku-Białej
Zbigniew Leliwa-Sujkowski (1898-1954) – żołnierz Pierwszej Kompanii Kadrowej, geolog, docent Uniwersytetu Warszawskiego, szef Biura Studiów Kedywu Armii Krajowej
Jerzy Talkowski (ur. 1934) – ekonomista, samorządowiec, trzykrotnie prezydent Dąbrowy Górniczej
Adam Wrzosek (1875-1965) – lekarz patolog, antropolog oraz historyk medycyny
Mirosław Żurek (1919-1989) – żołnierz Batalionów Chłopskich, działacz ludowy, poseł na Sejm PRL

Zobacz też

Przypisy

↑ K. Rymut, Nazwy miast Polski, Ossolineum 1987, s. 274.
↑ Stanisław Kołodizejski „Rezydencje obronne Gryfitów” s. 84.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-18] .
↑ „MOTO Sosnowiec”. moto.sosnowiec.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-23)]..

Linki zewnętrzne

Portal dzielnicy Zagórze. zagorze.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)].
Oficjalna strona internetowa Sosnowca
Zagórze (9), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 265 .

[1] K. Rymut, Nazwy miast Polski, Ossolineum 1987, s. 274.

[2] Stanisław Kołodizejski „Rezydencje obronne Gryfitów” s. 84.

[3] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-18] .

[4] „MOTO Sosnowiec”. moto.sosnowiec.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-23)]..

[1]

[2]

[3]

[4]

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta	Będzin (do 1948 →) Czeladź (do 1870 i 1915–51 →) Dąbrowa (Górnicza) (1916–49 →) Grodziec (od 1951) Kazimierz Górniczy (od 1967) Klimontów (od 1967) Koziegłowy (do 1870) Łagisza (1969–72 →) Modrzejów (do 1870) Mrzygłód (do 1870 i 1915–19) Porąbka (1967–72 →) Siewierz (do 1870) Sosnowiec (1902–28 →) Strzemieszyce Wielkie (od 1954) Włodowice (do 1870) Wojkowice (od 1962) Zagórze (od 1967) Zawiercie (1915–26 →) Ząbkowice (od 1962) Żarki (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Gołonóg (1957–60) Kazimierz (1954–66 →) Klimontów (1954–66) Maczki (1958–72 →) Ostrowy Górnicze (1956–66 →) Porąbka (1956–66) Wojkowice Komorne (1954–62) Zagórze (1954–66) Ząbkowice (1956–62)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki (1867–1954 i od 1973) Choroń (1867–1925) Dąbrowa Górnicza (1909–16) Gołonóg (de facto 1941–54, de jure 1950–54) Górnicza (1874–1909) Grodziec (1915–51) Gzichów (1867–1915) Kazimierz (1950–54) Koziegłowy (1867–1919) Koziegłowy (1919–26 →) Koziegłówki (1919–26 →) Kromołów (← 1890–1926 →) Łagisza (1915–54) Łosień (1867–1954 i od 1973) Mierzęcice (1915–26 →) Mrzygłód (1919–26 →) Myszków (1924–26 →) Niegowa (1867–1926 →) Niwka (1915–53) Olkusko-Siewierska (1867–1915, 1919–41 i 194?–49) Osad Górniczych (1867–1874) Ożarowice (1867–1941 i 1945–49) Pińczyce (1867–1926 →) Poraj (1915–19 i 1925–26 →) Poręba (Mrzygłodzka) (1867–1926 →) Psary (od 1973) Rokitno Szlacheckie (1867–1926 →) Rudnik–Wielki (1867–1926 →) Sączów (1941–45 i 1950–54) Siewierz (1890–1926 →) Strzemieszyce (1941–4?) Strzemieszyce Wielkie (1950–54) Sulików (1867–1915) Włodowice (1867–1926 →) Wojkowice Kościelne (de facto 1867–1941, de jure 1867–1949; i od 1973) Wysoka (1915–19) Zagórze (Olkuskie) (1867–1874 i 1909–54) Ząbkowice (de facto 1941–54, de jure 1950–54; i od 1973) Żarki (1867–1926 →)
Gromady (1954–72)	Błędów (1954–61) Bobrowniki (1954–72) Dąbie (1954–72) Dobieszowice (1954–72) Gołonóg (1954–56) Kazimierz (1954) Klimontów (1954) Łagisza (1954–68) Łosień (1954–72) Maczki (1954–57) Okradzionów (1954–72) Ostrowy Górnicze (1954–55) Ożarowice (1954–56 →) Porąbka (1954–55) Psary (1954–72) Rogoźnik (1954–72) Sarnów (1954–72) Sączów (1954–72) Siemonia (1954–61) Strzemieszyce Małe (1954–72) Strzemieszyce Wielkie (1954) Strzyżowice (1954–72) Tąpkowice (1954–56 →) Tuczna Baba / Tucznawa (1954–72) Ujejsce (1954–72) Wojkowice Komorne (1954) Wojkowice Kościelne (1954–72) Zagórze (1954) Ząbkowice (1954–55) Żychcice (1954–61)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne