Zagórze (powiat przeworski)

Zagórze
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	przeworski
Gmina	Jawornik Polski
Liczba ludności (2011)	461
Strefa numeracyjna	16
Kod pocztowy	37-230
Tablice rejestracyjne	RPZ
SIMC	0604175
	Położenie na mapie gminy Jawornik Polski Zagórze
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zagórze
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Zagórze
	Położenie na mapie powiatu przeworskiego Zagórze
	49°55′53″N 22°21′00″E/49,931389 22,350000

Artykuł	49°55′53″N 22°21′0″E
- błąd	39 m
WD	49°59'N, 22°20'E
- błąd	19511 m
Odległość	2525 m

Zagórze – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Jawornik Polski^[4]^[5].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa przemyskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Zagórze^[5]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0604181	Chałupki	część wsi
0604198	Pod Grabnikiem	część wsi
-\|06	Świtałówka	część wsi
0604212	Zalesie	część wsi

Historia

Z 1428 pochodzą wzmianki o Zagórzu. Południowo-zachodnia część wsi zwana jest Turaczynem lub Wolą Turaczynską. Nazwa Turaczyn wywodzi się od nazwy rzeczki Turzy Potok poch. od Tura lub Turków nad rzeką obozujących (1531). Rzeka ta wypływa z lasów zagórskich i wpada do Mleczki.

W Zagórzu mieścił się również folwark umiejscowiony na terenie dzisiejszej Medynii Kańczuckiej, lecz w 1888 roku, gdy wieś jeszcze nie istniała został rozparcelowany. Zamieszkała tu ludność pochodząca z Medynii Łańcuckiej, przejęła ziemię i tym samym stworzyła nową miejscowość. Na łamach wieków XIX i XX utworzona została wieś Medynia Kańczucka. Z dawnych zapisków możemy przeczytać: "Historia tej miejscowości zaczęła się około 1888 roku w karczmie żydowskiej stojącej nad stawem na gruncie Kuźniara w Medyni Łańcuckiej.

Wśród zbierającego się tam chłopstwa był nauczyciel Antonii Mędrala, który uczył trudnej sztuki czytania. Jednego wieczoru opowiedział, że wyczytał w gazecie ogłoszenie o parcelacji folwarku Zagórze koło Kańczugi. Zainteresowani tym ludzie wysłali delegację do Zagórza i właściciela Hoczowskiego. Po powrocie z delegacji rozpoczęto werbunek chętnych do wyjazdu na ziemie „obiecane". Wiele rodzin powędrowało tam mimo trudnych warunków gospodarczych jakie tam panowały."^[6]

Do 1484 wieś należała do Koniecpolskich, a potem Kmitów pod nazwą Zagórze. W XIX w. należała do hrabiów Scipio del Campo i Świtałówka do Świtalskich (rodziny Kazimierza Świtalskiego). Właścicielami dóbr tabularnych byli: Karolina Prek (1855)^[7], potem jej spadkobiercy (1868)^[8], Zdzisław Zaklika (1872)^[9], Stefan Prek (1886)^[10]. Według stanu z 1890 Zagórze posiadała Maria Hoszowska, Zagórze II posiadał Karl hr. Scipio, a Zagórze II Fromerówka posiadał Naftali Fromer^[11]. Potem właścicielem ponownie był Stefan Prek (1897)^[12], Karol hr. Scipio 1904, 1905)^[13]^[14]. Według stanu z 1914, 1918 dobra ziemskie w Zagórzu były rozparcelowane^[15]^[16].

Administracyjnie część Zagórza przysiółek Świtałowka podlegała pod Łopuszkę Wielką a teraz należy do gminy Jawornik Polski.

Pod względem przynależności w administracji Kościoła katolickiego do 31 października 1919 roku wieś należała do parafii rzymskokatolickiej w Pantalowicach, a od 1 listopada 1919 roku należy do parafii pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Manasterzu.

W miejscowości znajduje się zalew wśród pagórkowatych lasów, złoża alabastru i cenne źródła.

Osoby związane

Duchowni rzymskokatoliccy pochodzący z Zagórza

o. Roman Zając OMI (ur. 1911, prezbiterat - 1935, zm. 1989) - duszpasterz, więzień lubelskiego zamku (1939-1940);
o. Serafin Stanisław Potoczny OFM (ur. 1912, prezbiterat - 1938, zm. 1984) - kapłan bernardyński, wieloletni duszpasterz w Wielkiej Brytanii;
ks. Mieczysław Hałys (ur. 1949, prezbiterat - 1973) - kapłan diecezji przemyskiej;
ks. Wojciech Hałys (ur. 1955, prezbiterat - 1980) - kapłan (archi-) diecezji lubelskiej, duszpasterz w Niemczech;
ks. Andrzej Motyka (ur. 1963, prezbiterat - 1988) - kapłan diecezji przemyskiej i diecezji rzeszowskiej, wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Rzeszowie, dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Rzeszowie, katecheta rzeszowskich szkół średnich, postulator diecezjalny procesu kanonizacyjnego bł. ks. Władysława Findysza, publicysta;
ks. Krzysztof Zawada MS (ur. 1968, prezbiterat - 1995, zm. 2005) - duszpasterz w saletyńskich ośrodkach w Polsce i Czechach^[17].

Z Zagórzem związany jest prof. Augustyn Kołcz (zm. w 1968), wykładowca. Grób jego znajduje się w Manasterzu. Jego ojciec Michał Kołcz był legionistą i walczył w 1920.

Przypisy

↑ Wieś Zagórze w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2018-05-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-05-16].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1579 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
↑ Medynia Kańczucka - Jednostki pomocnicze/sołectwa/osiedla - SAMORZĄD - Urząd Miasta i Gminy w Kańczudze, www.kanczuga.pl [dostęp 2021-01-06] .
↑ Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 253.
↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 255.
↑ Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 95.
↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 223.
↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 242.
↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 219.
↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 205.
↑ Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: 1905, s. 178.
↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 191.
↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 191.
↑ A.A. Motyka A.A., Proboszczowie parafii pw. św. Katarzyny w Manasterzu, "Rocznik Historyczny Dynoviana", 3(2016), s. 417-418, 422, 426-429., 2016 .

Linki zewnętrzne

Zagórze (5), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 267 .

[pwl-1] Wieś Zagórze w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2018-05-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[nsp-2] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-05-16].

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1579 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[Dz.U._29/2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].

[6] Medynia Kańczucka - Jednostki pomocnicze/sołectwa/osiedla - SAMORZĄD - Urząd Miasta i Gminy w Kańczudze, www.kanczuga.pl [dostęp 2021-01-06] .

[7] Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 253.

[8] Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 255.

[9] Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 95.

[10] Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 223.

[11] Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 242.

[12] Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 219.

[13] Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 205.

[14] Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: 1905, s. 178.

[15] Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 191.

[16] Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 191.

[17] A.A. Motyka A.A., Proboszczowie parafii pw. św. Katarzyny w Manasterzu, "Rocznik Historyczny Dynoviana", 3(2016), s. 417-418, 422, 426-429., 2016 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne