Zagato
 logo Zagato | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia | 1919 |
| Prezes | Andrea Zagato |
| Udziałowcy | ZED Milano (100%) |
| Zatrudnienie | 29 (2022)[1] |
| Strona internetowa | |
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Zagato S.r.l. – włoskie studio projektowe i producent nadwozi samochodowych z siedzibą w Rho działający od 1919 roku. Należy do włoskiego konsorcjum ZED Milano.
Historia
Początki
W 1919 roku włoski rzemieślnik Ugo Zagato zdecydował się wykorzystać zdobyte doświadczenie podczas pracy m.in. w rodzimym przedsiębiorstwie produkującym nadwozia Carrozzeria Varesina i branży lotniczej by zatworzyć własny zakład[2]. Założone w Mediolanie Zagato nazwane zostało od nazwiska założyciela, koncentrując się na funkcjonowaniu jako studio projektowe[2]. Przedsiębiorstwo początkowo wykorzystywało niewielki warsztat, tworząc autorskie projekty stylistyczne inspirowane lotnictwem[2]. Pierwszym samochodem ze stylistyką opracowaną przez Ugo Zagato był Fiat 501, który zadebiutował w 1922 roku[2], z kolei popularność i renomę włoska firma zdobyła na przełomie lat 20. i 30. XX wieku, kiedy to nawiązano wieloletnią współpracę z Alfa Romeo[3]. Podczas II Wojny Światowej Zagato przeszło na działalność wojskową, budując sprzęt dla włoskiej armii[4], z kolei alianckie bombardowania doprowadziły do zniszczenia fabryki w pierwotnej lokalizacji[4].
Okres powojenny
Okres powojenny przyniósł stopniowe przechodzenie z produkcji dla armii na produkty cywilne. Przełomowym projektem była realizacja dla firmy Isotta Fraschini, po czym Zagato pełnoskalowo powróciło do budowy nadwozi dla samochodów osobowych[4]. Schyłek lat 40. przyniósł zacieśnienie się współpracy z licznymi rodzimymi producentami samochodów, tworząc dla nich głównie ściśle limitowane i małoseryjne warianty standardowych modeli. Wtedy studio opracowało pierwsze projekty dla Ferrari i Maserati, by w latach 50. po raz pierwszy zbudować modele dla zagranicznych firm w postaci brytyjskiego AC Cars i Jaguara. W międzyczasie, Zagato wielokrotnie zmieniało lokalizacje swojej manufaktury w obszarze metropolitarnym Mediolanu[4]. Przełomowym momentem była prezentacja modelu Aston Martin DB4 GT Zagato z 1960 roku, która zapoczątkowała wieloletnią współpracę z brytyjską firmą na polu limitowanych wariacji na temat podstawowych modeli[2]. Innym ważnym partnerem Zagato w drugiej połowie XX wieku było także Maserati.
II poł. XX wieku
Lata 70. przyniosły powstanie dwóch samodzielnych projektów pod marką Zagato, poczynając od zbudowanego w dwóch sztukach prototypu Aster Coupé z 1972 roku[5], kończąc na nietypowym i wykraczającym poza dotychczasowy charakter firmy elektrycznym mikrosamochodzie Zagato Zele. W latach 1974–1976 włoska firma zbudowała ok. 500 egzemplarzy, z czego głównym rynkiem zbytu były pogrążone wówczas w kryzysie paliwowym Stany Zjednoczone[6]. Lata 80. przyniosły powrót do budowania limitowanych modeli sportowych samochodów i tworzenie projektów stylistycznych na zlecenie, głównie współpracując z Maserati[4]. W 1987 roku Zagato po raz pierwszy nawiązało współpracę z japońskim przedsiębiorstwem, podpisując porozumienie z japońskim Nissanem i jego tunerem Autech. W ramach tej kolaboracji powstały małoseryjne modele Stelvio z 1988 i Gavia z 1991[7]. Lata 90. przyniosły zaangażowanie Zagato w tworzenie jednorazowych prototypów.
XXI wiek
Pierwsza dekada XXI wieku przyniosła zacieśnienie wieloletniej współpracy z Aston Martinem, a także Ferrari i Maserati. Włoska firma ponownie poszerzyła też portfolio nowych, zagranicznych firm, dla których wykonała unikatowe projekty. W 2006 roku powstała specjalna edycja japońskiego SUVa Toyota Harrier Zagato[8], w 2008 roku dla Holendrów zbudowano supersamochód Spyker C12 Zagato[9], a w tym samym roku powstał limitowany Bentley Continental GTZ[10] oraz Diatto Ottovù Zagato oddające hołd dawnej przedwojennej firmie Diatto[11]. Druga dekada XXI wieku przyniosła pierwsze realizacje dla firm niemieckich: BMW i Porsche, by w 2020 roku zaangażować się we wskrzeszenie kolejnej historycznej włoskiej marki Iso przy okazji limitowanego IsoRivolta GTZ[12].
W 2019 roku Zagato świętowało 100-lecie nieprzerwanej działalności[13]. Słynnym i najbardziej charakterystycznym akcentem stylistycznym łączącym współczesne projekty włoskiej firmy, niezależnie od firmy, został falowany dach nawiązujący do tradycji dostosowania kształtu nadwozia do kierowcy i pasażera podróżującego w kasku[2], tzw. double bubble.
Modele samochodów
Historyczne
- Zele (1974–1976)
Studyjne
- Zagato Aster Coupé (1972)
- Zagato Raptor (1996)
Projekty
- 1922: Fiat 501
- 1922: Diatto Tipo 25 4DS
- 1925: Lancia Lambda
- 1929: Alfa Romeo 6C 1500
- 1929: Alfa Romeo 6C 1750 GS
- 1930: Alfa Romeo 6C 1750 GS Testa Fissa
- 1932: Alfa Romeo 6C 1750
- 1932: Alfa Romeo 8C 2300
- 1937: Alfa Romeo 8C 2900
- 1938: Fiat 1500 Spider MM
- 1938: Fiat 500 Siata
- 1938: Lancia Aprilia Sport MM
- 1938: Lancia Aprilia Sport Aerodinamica
- 1947: Fiat 500 B Panoramica
- 1947: Isotta Fraschini 8C Monterosa
- 1948: Ferrari 166 MM Panoramica
- 1949: Maserati A6 1500 Panoramica
- 1952: Fiat 500 "Topolino" CZ
- 1952: Fiat 8V Zagato
- 1953: Osca 4500 Biondetti
- 1954: Maserati A6G/54 2000 Zagato Berlinetta
- 1955: Alfa Romeo 1900C SS Zagato Coupe
- 1955: Maserati A6G/54 2000 Zagato Spyder
- 1956: Maserati A6G/54 2000 Zagato Coupé Speciale
- 1956: Fiat Abarth 750 GT
- 1958: AC Ace-Bristol Zagato
- 1957: Alfa Romeo Giulietta SZ
- 1957: Jaguar XK 140 Z
- 1957: Lancia Appia GT
- 1957: Maserati 450S Costin Coupé
- 1958: Lancia Flaminia Sport
- 1960: Fiat Abarth 1000
- 1960: Aston Martin DB4 GT Zagato
- 1960: Bristol 406
- 1961: Bristol 407
- 1962: Osca 1600 GTZ
- 1962: Alfa Romeo 2600 SZ
- 1962: Lancia Flaminia Tubolare
- 1962: Lancia Flavia Sport
- 1963: Alfa Romeo Giulia TZ
- 1964: Lancia Flaminia Super Sport
- 1964: Hillman Zimp
- 1965: Alfa Romeo Gran Sport Quattroruote
- 1965: Lamborghini 3500 GTZ
- 1966: Lancia Fulvia Sport
- 1967: Lancia Flavia Super Sport
- 1967: Shelby Zagato
- 1969: Alfa Romeo Junior Z
- 1969: Volvo GTZ
- 1970: Cadillac Eldorado NART
- 1972: Iso Varedo
- 1972: Alfa Romeo 1600 Junior Z
- 1975: Bristol 412
- 1976: Lancia Beta Spider
- 1984: Maserati Spyder
- 1986: Aston Martin V8 Zagato
- 1988: Autech Zagato Stelvio
- 1988: Maserati Karif
- 1989: Alfa Romeo SZ
- 1991: Ferrari 348 TB Zagato Elaborazione
- 1992: Alfa Romeo RZ
- 1992: Lancia Hyena
- 1992: Fiat 500 Z-ECO
- 1993: F.I.V.E Formula Junior Elettrosolare
- 1993: Ferrari FZ93
- 1993: Autech Zagato Gavia
- 1996: Fiat Bravobis
- 1997: Lamborghini Canto
- 1998: Toyota Harrier Zagato
- 1998: Aston Martin V8 Vantage Special Series II
- 2001: Toyota VM180 Zagato
- 2001: Alfa Romeo 147 Spider Concept Zagato
- 2002: Aston Martin DB7 Zagato
- 2003: Aston Martin DB AR1
- 2004: Aston Martin Vanquish Zagato Roadster
- 2004: Lancia Fulvia Concept
- 2005: Lancia Ypsilon Sport Concept
- 2006: Ferrari 575 GTZ
- 2006: Toyota Harrier Zagato
- 2007: Maserati GS Zagato
- 2007: Ferrari 599 GTZ Nibbio Zagato
- 2007: Ferrari Zagato 599 GTZ Nibbio Spyder
- 2008: Spyker C12 Zagato
- 2008: Bentley Continental GTZ
- 2008: Diatto Ottovù Zagato
- 2009: Perana Z-One
- 2009: Ferrari 550 GTZ Barchetta
- 2010: Alfa Romeo TZ3 Corsa
- 2011: Fiat 500 Coupé Zagato
- 2011: Alfa Romeo TZ3 Stradale
- 2011: Aston Martin V12 Zagato
- 2012: AC 378 GT Zagato
- 2012: BMW Zagato Coupé
- 2012: BMW Zagato Roadster
- 2013: Aston Martin DBS Coupe Zagato Centennial
- 2013: Aston Martin DB9 Spyder Zagato Centennial
- 2013: Porsche Carrera GTZ
- 2014: Lamborghini 5-95 Zagato
- 2014: Aston Martin Virage Zagato Shooting Brake
- 2015: Thunder Power Sedan Concept
- 2015: Maserati Mostro Zagato
- 2016: Aston Martin Vanquish Zagato
- 2016: MV Agusta F4Z
- 2017: IsoRivolta Zagato Vision Gran Turismo Concept
- 2017: Aston Martin Vanquish Zagato Volante
- 2018: Aston Martin Vanquish Zagato Speedster
- 2018: Aston Martin Vanquish Zagato Shooting Brake
- 2018: Lamborghini L595 Zagato Roadster
- 2019: Aston Martin DBS GT Zagato
- 2020: IsoRivolta GTZ
- 2022: Maserati Mostro Zagato Barchetta
- 2022: Alfa Romeo Giulia SWB Zagato
Przypisy
- ↑ Zagato. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Zagato – to już sto lat! Historia aut z bąbelkowym dachem. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ 100 lat Zagato - karoseria na miarę z Mediolanu. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ a b c d e Zagato. Ponad sto lat magii. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ Zagato Aster Coupé. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
- ↑ The Zagato Zele 1000: A Quirky Electric Car From The 1970s. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
- ↑ Autech Zagato Gavia Is An Italian-Japanese Collab You Never Heard Of. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
- ↑ Toyota Harrier Zagato: Lexus RX na balu maskowym. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ Spyker C12 Zagato. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ Genewa 2008: Bentley Continental GTZ – brytyjski arystokrata w kreacji Zagato. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ Zagato: Diatto GT Ottovu trafia do produkcji. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ IsoRivolta GTZ to nowy projekt od Zagato. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
- ↑ 100 years of Zagato: The best of each decade. [dostęp 2022-09-25]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Mr.choppers, Licencja: CC BY-SA 3.0
1973 Alfa Romeo 1600 Junior Zagato entering the 2019 Greenwich Concours d'Elegance.
A press photo for the Zagato Zele electric car.
Autor: Vauxford, Licencja: CC BY-SA 4.0
1959 Bristol 406 Zagato 2.2 Front Taken in Warwick
Outside Carrozzeria Zagato (coachworker) outside Milano in 1947/8. From left: Elio Zagato, unknown and on the right, his father Ugo Zagato. Cars are from right: Isotta Fraschini 8C Monterosa, Fiat 500 (or 1100) panoramico and two Fiat 500. These bodies were designed and built by Zagato.
Autor: Mr.choppers, Licencja: CC BY-SA 3.0
1957 Jaguar XK140 Zagato Coupé at the 2019 Greenwich Concours d'Élegance. Built for Guido Modiano (a personal friend of Elio and Ugo) whose XK140 was damaged in an accident. Zagato displayed the car at the 1957 Paris Show, hoping to sell more. Two more were built, although they were XK150s.
Autor: Mr.choppers, Licencja: CC BY-SA 3.0
1987/1991 Aston Martin V8 Vantage Zagato, Litchfield Black over Parchment leather. Ordered new (in Javelin Grey over Grey, finished in September 1987) by Abdelaziz bin Khalifa Al Thani of Qatar, he crashed it in Spain in 1989. He then had Aston Martin and Zagato make a brand new car with the original chassis number and using the original X-pack engine (fully rebuilt). It was finished in July 1991 as the last V8 Vantage Zagato. With Middle Eastern specs and a five-speed manual, the car was built again as Vantage Volante Zagato production was winding down. As such, the car benefits from all running updates introduced during the production run, including a different rear bumper, ebony interior finish, an Alcantara headliner and a locking center console. More here.
Autor: el.guy08_11, Licencja: CC BY-SA 2.0
Chantilly 2016 - Concours d'élégance
Autor: Lars-Göran Lindgren Sweden, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Fiat 501 Torpedo 1923
Autor: Kevauto, Licencja: CC BY-SA 4.0
A 1969 Lancia Appia GTE photographed during the 2019 Greenwich Concours d'Elégance, Connecticut, USA. Lancia V4, Zagato bodied, and GTE stands for Gran Turismo Esportazione
Autor: Brian Snelson from Hockley, Essex, England, Licencja: CC BY 2.0
Aston Martin DB7 Zagato
Subject:Bentley GTZ (2008), coachbuilding by Zagato
Date:April 27th, 2008
Event:Concorso d’Eleganza”Villa d’Este” 2008
Place/Country: Cernobbio (CO), Italy
Autor: Charles01, Licencja: CC BY-SA 3.0
Maserati Biturbo cabriolet 1989
Autor: Vauxford, Licencja: CC BY-SA 4.0
1990 Alfa Romeo SZ 3.0 Front (Didn't except to come across this on my street. Only 11 registered in 1990 left.) Taken in Warwick
Toyota Harrier Zagato.
1947 Isotta Fraschini 8C Monterosa Zagato and Ugo Zagato (rightmost person). Two unknown persons. There were ca 4 made by different coachbuilders.[1]
Autor: John Tiffin, Licencja: CC BY-SA 2.0
City Concurs Honourable Artillery Company 2017
Autor: Paolo Alberto Fina, Licencja: CC BY-SA 4.0
ISO Rivolta brand is being relaunched and their first new car, the GTZ granturismo, is hereby shot at Arese track
Autor: Mr.choppers, Licencja: CC BY-SA 3.0
1991 Autech Zagato Stelvio AZ-1, one of 104 produced. At the 2019 Greenwich Concours d'Elegance.