Zagroda Wincentego Witosa
 nr rej. [A-382] z 12.02.1995 oraz [A-1432/M] z 09.04.2015 | |
_(30432678560).jpg) Dom mieszkalny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie gminy Wierzchosławice _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Wierzchosławice") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
 50°02′23,56″N 20°51′20,71″E/50,039878 20,855753 | |
| Strona internetowa | |
Zagroda Wincentego Witosa – obejście w Wierzchosławicach zbudowane przez Wincentego Witosa. W skład zagrody wchodzą: dom mieszkalny, budynek inwentarski, stodoła, spichrz oraz wolno stojąca piwnica z nadbudową. Od 1971 roku mieści się tutaj Muzeum Wincentego Witosa. Większość zabudowań zachowuje swój pierwotny charakter, jedynie budynek inwentarski (po rekonstrukcji) zaadaptowano na cele administracyjne i muzealne.
Lokalizacja
Zagrodę zbudowano w północnej części podtarnowskich Wierzchosławic w województwie małopolskim. Położona jest przy drodze z Wojnicza do Radłowa, w pobliżu skrzyżowania z szosą prowadzącą do przysiółka Dwudniaki. Znajduje się na małopolskim szlaku architektury drewnianej. Od rodzinnego domu (miejsca urodzin) Wincentego Witosa dzieli ją około 500 m.
Historia
.jpg)
Wincenty Witos urodził się 21 stycznia 1874 roku w domu rodzinnym Witosów w Wierzchosławicach. Pochodził z biednej rodziny chłopskiej, która posiadała dwumorgowe gospodarstwo. Był wybitnym politykiem II Rzeczypospolitej, czołowym działaczem ruchu ludowego, trzykrotnie sprawował funkcję premiera Rzeczypospolitej Polskiej.
Niezabudowany grunt o powierzchni 24 arów, na którym zbudowano zagrodę, był posagiem żony Wincentego Witosa, Katarzyny. Budowa zagrody rozpoczęła się w 1905 roku i trwała osiem lat[1]. W domu zamieszkali Witosowie z córką Julią. Witos w czasie procesu brzeskiego, obawiając się utraty majątku, przekazał formalnie obejście swej jedynej córce. Po śmierci Katarzyny i Wincentego Witosów w domu mieszkała ich córka z rodziną. Od lat 60. XX wieku działacze ludowi wraz z rodziną czynili starania o objęcie opieką spuścizny po przywódcy ruchu ludowego. Ostatnią właścicielką gospodarstwa z rodziny Wincentego Witosa była jego wnuczka, która przekazała najpierw część domu[2], a później zagrodę na cele muzealne. Muzeum w zagrodzie Wincentego Witosa utworzono w 1971 roku, kierowniczką została jego wnuczka Joanna Steindel[3]. W latach 1995–1997 wszystkie budynki zagrody zostały wyremontowane[4].
Zabudowania
Pięć budynków ustawiono w czworobok wokół podwórza. Pierwotnie były to: dom mieszkalny, budynek inwentarski (nazywany stajnią lub oborą), stodoła, spichrz oraz piwnica z nadbudową. Wszystkie budynki, zbudowane z drewna, mają konstrukcję zrębową. Dwuspadowe dachy budynków kryte są dachówką. W domu – układ wnętrz dwutraktowy z sienią, przebiegającą na osi środkowej budynku. Znajdują się w nim cztery izby[4].
Od ogrodu i sadu zabudowania oddziela drewniany płot, całość otacza ogrodzenie wykonane ze stalowej siatki.
Muzeum Wincentego Witosa
_(30100729754).jpg)
Muzeum Wincentego Witosa jest oddziałem Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Powstało w 1971 roku z inicjatywy działaczy ludowych ze Stanisławem Mierzwą na czele oraz rodziny Wincentego Witosa. Pierwszą kierowniczką muzeum była wnuczka Wincentego Witosa, Joanna Steindel.
W domu mieszkalnym utrzymano autentyczny wygląd wnętrz. W gabinecie Wincentego Witosa zachowały się meble, dokumenty i rzeczy osobiste trzykrotnego premiera II Rzeczypospolitej. W domu można też zobaczyć izbę czarną (kuchnię) i pokój pani domu z okresu międzywojennego[5].
W zaadaptowanym budynku inwentarskim (stajni) znajduje się wystawa przedstawiająca biografię Wincentego Witosa, a także izba z pamiątkami po jego współpracowniku Stanisławie Mierzwie[2]. W stodole zgromadzono narzędzia i sprzęty rolnicze używane w gospodarstwie rolnym przez Witosa. W spichlerzu tzw. małej stodole umieszczono kolekcję historycznych sztandarów organizacji ludowych, najstarszym okazem jest sztandar tarnowskiego zarządu powiatowego Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast” z 1928 roku[6].
Muzeum organizuje zajęcia edukacyjne dla uczniów[7].
Druga część muzeum mieści się w rodzinnym domu, w którym Wincenty Witos się urodził.
Przypisy
- ↑ Muzeum Okręgowe w Tarnowie – Oddział w Wierzchosławicach, www.muzeum.tarnow.pl [dostęp 2017-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-27].
- ↑ a b Muzeum Wincentego Witosa. bobik hugo 2015-07-16. [dostęp 2017-09-23].
- ↑ Joanna Steindel (1920-2012) – wnuczka Witosa, pierwszy kierownik Muzeum, „salon24.pl” [dostęp 2017-09-23] (pol.).
- ↑ a b Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa, www.tpmw.pl [dostęp 2017-09-23].
- ↑ Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach – Moja Małopolska, „Moja Małopolska”, 27 maja 2016 [dostęp 2017-09-23] (pol.).
- ↑ Muzeum Okręgowe w Tarnowie-Muzeum Wincentego Witosa, „plan4fun.pl” [dostęp 2017-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-23] (pol.).
- ↑ Oferta edukacyjna – Muzeum Witosa w Wierzchosławicach, Muzeum Okręgowe w Tarnowie [dostęp 2019-11-29] (pol.).
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: mik Krakow, Licencja: CC BY-SA 2.0
WIERZCHOSŁAWICE_dom W. Witosa, fot. M. Jałoszyńska MIK 2016 (6)
Autor: mik Krakow, Licencja: CC BY-SA 2.0
WIERZCHOSŁAWICE_dom W. Witosa, fot. M. Jałoszyńska MIK 2016 (13)
Wincenty Witos w swoim gospodarstwie w Wierzchosławicach (~1930~1935)