Zajęczaki

Zajęczaki
	Lagomorpha
	Brandt, 1855
	Okres istnienia: oligocen–holocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Przedstawiciel zajęczaków - królik europejski (Oryctolagus cuniculus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	zajęczaki
Synonimy
	Duplicidentata Illiger, 1811; Leporida Averianov, 1999; Neolagomorpha Averianov, 1999; Ochotonida Averianov, 1999; Palarodentia Haeckel, 1895;
	Duplicidentata Illiger, 1811; Leporida Averianov, 1999; Neolagomorpha Averianov, 1999; Ochotonida Averianov, 1999; Palarodentia Haeckel, 1895;
Rodziny
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Zasięg występowania
	; Zasięg występowania zajęczaków

Zajęczaki^[2]^[3]^[4], zającokształtne^[5], czterosiekaczowce^[3] (Lagomorpha) – rząd roślinożernych ssaków łożyskowych, dawniej zaliczanych do gryzoni^[3], obejmujący szczekuszkowate (Ochotonidae), zającowate (Leporidae) oraz wymarłą rodzinę sarduszkowatych (Prolagidae)^[6].

Systematyka

W przeszłości zajęczaki zaliczano do rzędu gryzoni, dziś stanowią odrębny rząd, który obejmuje rodziny^[7]^[6]^[4]:

Ochotonidae O. Thomas, 1897 – szczekuszkowate
Prolagidae Gureev, 1964 – sarduszkowate – takson wymarły
Leporidae G. Fischer, 1817 – zającowate

Kopalne ślady występowania zajęczaków znane są od oligocenu^[3].

Budowa ciała

Zajęczaki to małe lub średnie zwierzęta, których ciało jest pokryte gęstą, miękką sierścią. Ogon krótki, także pokryty sierścią. Masa ciała tych zwierząt zawiera się w przedziale 0,1-5,5 kg, przy długości od kilkunastu do kilkudziesięciu centymetrów. Kończyny zakończone są palcami wyposażonymi w pazury. Przednie kończyny mają pięć palców, zaś tylne cztery lub pięć. Zęby stale rosną; w szczęce występują dwie pary siekaczy, w żuchwie natomiast jedna. Zęby policzkowe o wysokich koronach, oddzielone są od siekaczy długą diastemą^[3].

Ekologia

Zajęczaki są roślinożercami, o dwuetapowej metodzie trawienia pokarmu. Wydalają dwa rodzaje kału. Pierwszy, miękki, jest ponownie zjadany, dzięki czemu możliwe jest lepsze wykorzystanie składników odżywczych pokarmu^[3].

Tryb życia

Zajęczaki wiodą samotniczy lub stadny tryb życia. Są naziemne, niektóre gatunki kopią nory. Zamieszkują tereny otwarte, leśne i górskie. Niektóre gatunki są cenione jako zwierzęta łowne^[3].

Rozmieszczenie geograficzne

Zajęczaki występują szeroko, na wszystkich kontynentach. W Australii i na Nowej Zelandii zostały introdukowane. Po znacznym rozmnożeniu i rozprzestrzenieniu zostały uznane za plagę^[3].

Przypisy

↑ Lagomorpha, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Zygmunt Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Kazimierz Kowalski (redaktor naukowy), Adam Krzanowski, Henryk Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 55–61. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
↑ Zającokształtne. onet.wiem. [dostęp 2015-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-28)].
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Order Lagomorpha. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 274–292. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)

[itis-1] Lagomorpha, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[kracz-2] Zygmunt Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[ssaki-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Kazimierz Kowalski (redaktor naukowy), Adam Krzanowski, Henryk Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 55–61. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)

[wiem-5] Zającokształtne. onet.wiem. [dostęp 2015-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-28)].

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Order Lagomorpha. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 274–292. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

ssaki wyższe (Eutheria) lub łożyskowce (Placentalia)	szczerbaki owadożerne wiewióreczniki nietoperze latawce naczelne ryjkonosowe tenreki złotokrety zajęczaki gryzonie drapieżne łuskowce rurkozębne nieparzystokopytne parzystokopytne walenie brzegowce †desmostyle trąbowce góralkowce włochacze
ssaki niższe (Metatheria)	amerykotorbowe dydelfokształtne skąpoguzkowce australotorbowe torbikowce niełazokształtne kretoworokształtne jamrajokształtne dwuprzodozębowce
Prassaki (Prototheria)	stekowce
incertae sedis	†allotery †morganukodonty †dokodonty †eutrykonodonty †symetrodonty †eupantotery †haramiidy †Durlstodon †Durlstotherium

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne