Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Pruszków

Budynek Dyrekcji na terenie ZNTK Pruszków

Napis upamiętniający obóz przejściowy Dulag 121 na terenie ZNTK Pruszków

Hala napraw wagonów towarowych

Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Pruszków – zakłady powstałe w 1897 z inicjatywy Towarzystwa Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej w pobliżu osady fabrycznej Pruszków na terenie ówczesnej wsi Żbików, jako Warsztaty Naprawy Wagonów Towarowych.

Początkowo dokonywano napraw wagonów towarowych oraz małych napraw wagonów osobowych. W 1913 w warsztatach zatrudnionych było ok. 500 robotników. W czasie I wojny światowej większość z pracowników była ewakuowana w głąb Rosji. W dwudziestoleciu międzywojennym zakład został przejęty przez PKP oraz był systematycznie modernizowany i rozbudowywany. W 1939 warsztaty zajmowały obszar 53 ha, a załoga liczyła ok. 1300 osób.

We wrześniu 1939 Niemcy zorganizowali tu obóz przejściowy dla żołnierzy Wojska Polskiego. W październiku 1939 przejęła je niemiecka Kolej Wschodnia (Ostbahn) i ulokowały Warsztaty Naprawcze Wagonów (Ostbahnausbesserungswerke). W czasie II wojny światowej na terenie warsztatów kolejowych został zlokalizowany obóz przejściowy "Dulag 121"^[1]. Obóz istniał od 6 sierpnia 1944 do 17 stycznia 1945. Kierowano tu cywilną ludność stolicy (w czasie i po upadku powstania warszawskiego) a następnie wywożono głównie do obozów pracy w Rzeszy.

Po 1945 Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego były największym zakładem pracy w Pruszkowie. Po śmierci wietnamskiego polityka Hồ Chí Minha w 1969 Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Pruszkowie zostały zakładami jego imienia.

Zakłady zostały zlikwidowane w 1997 i obecnie na ich terenie znajduje się Millennium Logistic Park.

W 2010 na terenie dawnego zakładu otwarto Muzeum Dulag 121.

Zobacz też

• Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego

Przypisy

Bibliografia

• Ludwik Hass, Marian Lech: Dzieje Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Pruszkowie, PWN Warszawa 1969, 233 s.
• Anna Żarnowska: Dzieje Pruszkowa, wyd. Książka i Wiedza Warszawa 1983, 432 s.
• Marian Skwara: Historia Pruszkowa w zarysie, wyd. PiMBPwP Pruszków 2005, 122 s., ISBN 83-922347-0-7