Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”

Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”
„S. Fränkel” Tischzeug & Leinwand Fabrik
Logo
Ilustracja
Tkalnia ZPB „Frotex” (marzec 2017)
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Siedziba

Prudnik

Adres

ul. Nyska 10
48-200 Prudnik

Data założenia

1845

Data likwidacji

5 lipca 2014 (zakończenie procesu likwidacji)

Forma prawna

spółka akcyjna

Prezes

Andrzej Dudziński (ostatni)

Nr KRS

0000031518

Zatrudnienie

165 (2011)

Dane finansowe
Przychody

91,45 mln PLN (1997)[1]

Wynik netto

2,17 mln PLN (1997)[1]

Kapitał zakładowy

4,1 mln PLN (2009)[2]

Położenie na mapie Prudnika
Mapa konturowa Prudnika, u góry znajduje się punkt z opisem „ZPB „Frotex” S.A.”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „ZPB „Frotex” S.A.”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „ZPB „Frotex” S.A.”
Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, po prawej znajduje się punkt z opisem „ZPB „Frotex” S.A.”
Ziemia50°19′35,4″N 17°34′24,4″E/50,326500 17,573444
Strona internetowa
Zarchiwizowana kopia strony internetowej

Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex” im. Powstańców Śląskich S.A. (daw. „S. Fränkel” Tischzeug & Leinwand Fabrik) – byłe przedsiębiorstwo, które zajmowało się produkcją wyrobów włókienniczych przez 165 lat. Do 2010 roku był to największy pracodawca w Prudniku[3][4]. W latach świetności zakładów pracowało w nich 4 tysiące osób[5][6]. Od grudnia 2011 marka „Frotex” należy do firmy Greno[7][8].

Wyroby tekstylne produkowane we „Frotexie” były sprzedawane do krajów takich jak Włochy, Belgia, Dania, Słowenia, Chorwacja, Węgry, Hiszpania, Wielka Brytania, Tajlandia, Japonia, Stany Zjednoczone czy Australia[9].

Zakład posiadał prawo do posługiwania się godłem „Najlepsze w Polsce” przyznawanym w konsumenckim konkursie jakości producentów organizowanym przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego[9][10].

Historia

Czasy niemieckie

Zakład Fränkla wraz z gazownią
Warsztat tkacki w „S. Fränkel” (1932)
Mechaniczne maszyny do szycia w „S. Fränkel” (1932)
Panorama Prudnika z wieży ciśnień „S. Fränkel” (ok. 1930)
Maszyna żakardowa w „S. Fränkel” (1932)

Twórcą zakładu był Żyd Samuel Fränkel, który w 1827 roku przeniósł się z Białej do Prudnika. W 1845 założył fabrykę tkanin lnianych tuż nad brzegiem rzeki Prudnik przy obecnej ulicy Nyskiej. Firma rozwijała się przez wykupywanie konkurentów i niewypłacalnych spółek. W 1847 Fränkel przejął firmę swojego największego konkurenta Augusta Thilla z Królowych, który do Prudnika przybył w 1830[11]. Fränkel szybko stał się monopolistą na Śląsku, otworzył kilka filii (między innymi w Berlinie, Augsburgu[5], Głuchołazach, Kietrzu i Korfantowie[12]) i stał się jednym z największych producentów lnu na świecie[5]. W grudniu 1864 roku zmieniono formę organizacyjną firmy, która odtąd aż do 1934 widniała w rejestrze handlowym jako Die Offene Handelsgesellschaft S. Fränkel (Otwarta Spółka Handlowa S. Fränkel). Tworzyli ją Samuel Fränkel, jego syn Albert oraz zięć Josef Pinkus[13]. W 1897 roku kapitał spółki firmy wynosił ponad 29 milionów marek. W 1903 rozpoczęto produkcję tkanin frotte w Niemczech, Anglii, Francji i Stanach Zjednoczonych. „Frotex” (wtedy jeszcze „S. Fränkel”) wykonał również projekty renomowanych projektantów, takich jak Peter Behrens[5], na zastawy stołowe (obrusy, serwetki itp.).

W 1906 roku firma Fränkla była druga co do wielkości na Śląsku. W tym samym roku powstało całe zaplecze sanitarne i grzewcze. Powstały jadalnie, natryski dla załogi, a także wytwórnia wody gazowanej. Powstała też Zakładowa Straż Pożarna. Ręczniki wyprodukowane przez zakład znajdowały się na Titanicu[14][15]. W 1903 i 1910 zakłady zostały podtopione w wyniku powodzi[16]. I wojna światowa powstrzymała dynamiczny rozwój fabryki. Na rzecz prudnickiego przedsiębiorstwa pracowała również bielarnia przędzy w Podlesiu i przędzalnie lnu na terenie dzisiejszych Czech; w Světlej Horze nieopodal Bruntálu oraz Úpicach i Hronowie[14].

W 1928 przy ulicy Prężyńskiej została otworzona przyzakładowa szkoła[17].

Zgodnie z ustawami norymberskimi, spadkobiercy Samuela Fränkla, którzy obecnie zarządzali fabryką zostali zmuszeni do emigracji w 1938 roku, a nazwa firmy została zmieniona na Schlesische Feinweberei AG Neustadt O.S. W roku 1939 naziści rozpoczęli demontaż i systematyczne wywożenie maszyn włókienniczych z zakładu w celu uzyskania wolnych powierzchni pod lokalizację produkcji zbrojeniowej. Maszyny najczęściej magazynowano w pobliskich miejscowościach, dzięki czemu w dużym stopniu przetrwały wojnę w stanie nieuszkodzonym[18].

26 września 1944 roku w zakładach założono podobóz niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Wcześniej na pierwszym piętrze budynku przetrzymywano Żydówki polskie i jeńców angielskich. Okna zabezpieczono kratami, a dookoła fabryki wzniesiono ogrodzenie z siatki drucianej zwieńczonej drutem kolczastym. Przetrzymywano tu około 400 kobiet (głównie były to Żydówki z Węgier). Więźniarki pracowały w tkalni razem z Niemkami, Polkami i Ukrainkami, gdzie obsługiwały maszyny przędzalnicze. Jeńcy obozu szyli pokrowce do spadochronów[19]. Kierownikami obozu zostali SS-Oberscharführer Paul Heinrich Theodor Müller[20] i Bernhard Becker, którzy mieli do dyspozycji 20 SS-Mannów[21]. Müller wcześniej pełnił funkcję komendanta obozu kobiecego w Birkenau, a przed samym przeniesieniem do Prudnika zajmował stanowisko komendanta załogi SS w Monowitz. Max Krause, szef prudnickiego Gestapo, dokonywał niezapowiedzianych inspekcji na terenie fabryki. Cechowało go szczególne okrucieństwo[22]. Kobiety pracowały 6 dni w tygodniu od 6:00 do 18:00, z półgodzinną przerwą obiadową[23]. 39 więźniarek zostało zamordowanych lub zmarło z powodu trudnych warunków pracy. Ich zwłoki chowano na prudnickim cmentarzu żydowskim przy ul. Kolejowej. Pozostałe, w styczniu 1945, zostały ewakuowane pieszo do obozu w Groß-Rosen[24].

Zakłady Fränkla około 1930 roku
Zakłady Fränkla około 1930 roku

Polska Ludowa

Logo ZPB „Frotex” używane w czasach PRL-u
Tkalnia
Wykończalnia
Wieża ciśnień
Portiernia wykończalni
Portiernia tkalni
Farbiarnia Przędzy i magazyny
Elektrociepłownia

Gdy żołnierze radzieccy wkroczyli do Prudnika, część wyposażenia zakładów zostało wywiezione[6]. Po zakończeniu II wojny światowej, rozpoczęta została odbudowa zniszczonej fabryki, która ukończona została w 1949 roku. Od tej pory, już w granicach PRL-u, nastąpił długi okres odzyskiwania dawnej świetności firmy.

Przy ulicy Prężyńskiej wciąż funkcjonowała szkoła przysposobienia zawodowego. Uczęszczały do niej głównie dziewczęta pochodzące ze wsi, które szkoliły się na włókniarki. Szkoła posiadała swoją własną pracownię, internat, boisko i ogródek, którym zajmowały się uczennice[25].

W 1965 roku fabryka otrzymała nazwę Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex” im. Powstańców Śląskich[26][27]. Pracownicy, którzy w okresie PRL-u otrzymali największą ilość nagród za wzorową pracę to między innymi Tadeusz Gentelman, Maria Jarzycka, Joanna Szwed, Józef Świerkosz, Władysław Wicher i Bożena Rogowska[28][29]. Podczas powodzi w sierpniu 1977 pracownicy fabryki byli ewakuowani przez żołnierzy 45 Batalionu WOP[30].

We wrześniu 1980 doszło w fabryce do jednej z największych akcji protestacyjnych w województwie opolskim. Strajk miał charakter okupacyjny. Rozpoczął się 5 września o godzinie 9:30 na Wydziale Tkalni, gdzie przerwało pracę około 400 osób. O godzinie 14:00 zaczęła strajkować druga zmiana na Wydziale Tkalni. Podobnie postąpili pracownicy drugiej zmiany na Wydziale Wykańczalni i Konfekcji, mechanicy maszyn tkackich oraz magazynierzy[31][32]. W dniu 6 września strajkowało około 1500 osób. O godzinie 6:00 nie przystąpiła do pracy pierwsza zmiana. Przewodniczącym komitetu strajkowego został najpierw Stanisław Szut, pracownik magazynowy, a następnie Włodzimierz Pucek, robotnik na Wydziale Tkalni. Strajkujący domagali się podniesienia płac w granicach 800 zł, poprawienia sytuacji zaopatrzeniowej, dokonania zmian kadrowych w kierownictwie zakładu, likwidacji tzw. sklepów komercyjnych, ujednolicenia cen mięsa, oraz zagwarantowania bezpieczeństwa uczestnikom akcji strajkowej[33]. Postulowano także odwołanie dotychczasowego dyrektora naczelnego ZPB „Frotex”, Bolesława Pohla, oraz dwóch jego zastępców, Macieja Dudkiewicza i Henryka Wyrwisza. 8 września do strajkujących pracowników „Frotexu” dołączyła zawodowa Zakładowa Straż Pożarna[34]. Pracownicy zostawali w zakładzie na noc i spali na podłogach. Do domu wracały głównie kobiety. W sali narad zostały umieszczone urządzenia nadawcze zakładowego radiowęzła, dzięki czemu pracownicy mogli słuchać na żywo rozmów pomiędzy dyrekcją zakładu a komitetem strajkowym[35]. Mieszkańcy Prudnika przynosili pracownikom przez bramę zakładu kwiaty i jedzenie. Strajkowali również pracownicy przędzalni w Podlesiu należącej do „Frotexu”[36]. Akcję strajkową we „Frotexie” zakończyło porozumienie zawarte 10 września 1980 r., o godzinie 3:00, pomiędzy komitetem strajkowym a przedstawicielami Zjednoczenia Przemysłu Bawełnianego i dyrekcji ZPB „Frotex”, przy udziale pełnomocnika ministra przemysłu lekkiego oraz I sekretarza Komitetu Miasta i Gminy PZPR w Prudniku. O godzinie 6:00 załoga „Frotexu” wznowiła pracę, deklarując odrobienie zaistniałych strat produkcyjnych do końca 1980[37].

Włodzimierz Pucek przemawia do tkaczek podczas strajku we „Frotexie”
Włodzimierz Pucek przemawia do tkaczek podczas strajku we „Frotexie”

Za przykładem „Frotexu” poszli pracownicy niektórych innych zakładów pracy z terenu Prudnika. 13 grudnia 1981 ks. biskup Wacław Wycisk poświęcił sztandar Komisji Zakładowej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” ZPB „Frotex”[38]. Spotkania członków organizacji odbywały się w mieszkaniu Zofii Mularczyk, przewodniczącej „Solidarności” na oddziale wykończalni. Jego przewodniczącym został Włodzimierz Pucek, który po ogłoszeniu stanu wojennego został wysłany internowanie do Ośrodku odosobnienia w Opolu, Nysie i Grodkowie. Andrzej Oko przeprowadził we „Frotexie” zbiórkę pieniędzy na pomoc dla Pucka (uzbierano wówczas 10 tysięcy złotych). Jan Naskręt i Eugeniusz Wyspiański wykonali około 2,5 tysiąca ulotek z napisem „Solidarność zwycięży”, które zostały rozrzucone na terenie Prudnickich Zakładów Obuwia „Primus“ przez Stanisława Żądło, a następnie zostały rozklejone na murach „Frotexu”. Identyczne ulotki znalazły się również w Głubczycach i Niemodlinie[39]. Organizacja wznowiła działalność w 1989 roku pod kryptonimem „Ręcznik”. Na jej czele stali: Czesław Dumkiewicz (przewodniczący), Eugeniusz Wyspiański (wiceprzewodniczący), Ryszard Kasza (wiceprzewodniczący), Grażyna Szymczak (sekretarz) i Kazimierz Stokowski (skarbnik)[40].

Komisja Zakładowa NSZZ „S” ZPB „Frotex” udała się na delegację do Gdańska 31 sierpnia 1989 roku. Odsłonięto wówczas tablicę pamiątkową poświęconą pomordowanym stoczniowcom w grudniu 1970 roku, ufundowaną przez Solidarność „Frotexu”. Tablica została zamontowana na murze Stoczni Gdańskiej. Jej odsłonięcia dokonał przewodniczący Ryszard Kasza w towarzystwie sekretarz Renaty Rzeźnik, a poświęcił biskup diecezjalny Tadeusz Gocłowski[41].

  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S” ZPB „Frotex“
  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (1).jpg
  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (2).jpg
  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (3).jpg
  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (4).jpg
  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (5).jpg
  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (6).jpg
  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (7).jpg
  • Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (8).jpg

III Rzeczpospolita

Budynek tkalni przebudowany na potrzeby firmy Henniges Automotive
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0
Przędzalnia „Frotex” w Podlesiu

W roku 1992 rozpoczęto liczne zmiany organizacyjne i technologiczne – modernizację przędzalni, farbiarni, uruchomienie najnowocześniejszego ciągu technologicznego dla ręczników jednobarwnych, a także otwarto oczyszczalnię ścieków. W tym samym roku „Frotex” został przekształcony w Spółkę Skarbu Państwa. W 1993 zakład przestał być patronatem Pogoni Prudnik[42]. W 1995 roku „Frotex” został włączony do programu Powszechnej Prywatyzacji i wszedł w skład II Narodowego Funduszu Inwestycyjnego, który chciał stworzyć wokół „Frotexu” holding innych zakładów tekstylnych. Zakład został zobowiązany do kupienia Bogatyńskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Doltex”[43]. W roku 2002 władze II NFI podjęły decyzję o sprzedaży większościowego pakietu akcji spółce Frotex Management[26][44], a zakład w Bogatyni został zamknięty[45].

W 2009 roku przedsiębiorstwo zlikwidowało kolejne wydziały, ograniczając produkcję do 18 krosien. Część majątku wydzielono i przekazano osobnym firmom. W marcu została zamknięta należąca do „Frotexu” przędzalnia w Podlesiu, co mocno przyczyniło się do początku strukturalnego bezrobocia we wsi. W przędzalni wówczas pracowało 55 osób[46]. Zatrudnienie w zakładzie spadło do 200 osób w początkach 2010 roku. Mimo to wierzyciele (19 mln zł długów) całkowicie zablokowali zdolność kredytową i produkcyjną przedsiębiorstwa. Prezes „Frotexu” Andrzej Dudziński złożył w sądzie wniosek o upadłość firmy w marcu 2010[47]. Pracownicy zostali zwolnieni we wrześniu, a proces likwidacji zakładów zakończył się 5 lipca 2014 roku. Część hal została przejęta przez miasto[48]. Prawa do marki „Frotex” nabyła firma Greno[7][8].

We wrześniu 2016 roku[49], w halach po „Frotexie” działalność rozpoczął amerykański koncern Henniges Automotive (dostawca uszczelek i komponentów amortyzujących drgania na potrzeby przemysłu motoryzacyjnego)[50]. Pod koniec 2017 pracowało tam około 150 osób[51].

Produkcja

ZPB „Frotex” były niegdyś największym polskim producentem ręczników frotowych. Produkowano w nich ręczniki łazienkowe, plażowe, reklamowe i hotelowe, płaszcze kąpielowe, tkaniny obrusowe i pościelowe, ścierki kuchenne oraz tkaniny techniczne[9].

Wyroby tekstylne produkowane we „Frotexie” były sprzedawane do krajów takich jak Włochy, Belgia, Dania, Słowenia, Chorwacja, Węgry, Hiszpania, Wielka Brytania, Tajlandia, Japonia, Stany Zjednoczone czy Australia[9].

Zakład produkował ręczniki między innymi dla Reprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyzn w latach 1970–1976[52], dla reprezentantów Polski na XXII Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1980[53] i na XIII Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej w 1986[52]. „Frotex” produkował również ręczniki dla wojsk lądowych Stanów Zjednoczonych w ramach kontraktu offsetowego związanego z zakupem przez Polskę samolotów F-16[54][55][56].

Oddziały zakładu[28]

Łączna powierzchnia użytkowa hal wynosiła 20 638,45 m²[57].

Zatrudnienie

Zatrudnienie w zakładach kształtowało się na następującym poziomie:

  • 1863 – 1 900[58]
  • 1890 – 1 029[59]
  • 1906 – 3700
  • 1910 – 4 000[5]
  • 1913 – 4 000[6]
  • 1920 – 4 000[59]
  • 1938 – 2000
  • 1939 – 1 500[59]
  • 1944 – 1 900[21]
  • 1945 – 1861
  • 1958 – 2 500[60]
  • 1962 – 3850
  • 1965 – 4000
  • 1990 – 1 500[43]
  • 2002 – 800
  • 2004 – 700[61]
  • 2005 – 650[62]
  • 2007 – 580
  • 2008 – 550
  • 2009 – 285[63]
  • 2010 – 200
  • 2011 – 165[64]


Dyrektorzy i prezesi

Bolesław Pohl wręcza Włodzimierzowi Puckowi nagrodę Pracownika Roku 1980

Od 2010 przedsiębiorstwem zarządza syndyk masy upadłościowej Tomasz Zimkowski[86][87].

Pracownicy „Frotexu”

  • Anthon Dolmuss (1890/1895–1973), inżynier, major Luftwaffe, główny energetyk budowy podziemnego kompleksu Riese w Górach Sowich
  • Józef Wojaczek (1901–1993), ksiądz katolicki, Misjonarz z Mariannhill
  • Stanisław Pelczar (1915–1977), sierżant Wojska Polskiego, żołnierz wyklęty
  • Stefania Gruszecka (ur. 1918), poseł do Sejmu PRL V kadencji
  • Rudolf Kawelmacher (1924–2010), uczestnik powstania warszawskiego
  • Joachim Mazur (1939–2018), polityk, radny powiatu prudnickiego w latach 1998–2014
  • Tadeusz Soroczyński (1942–2018), nauczyciel, poeta, animator kultury, redaktor „Głosu Włókniarza”
  • Włodzimierz Pucek (1946–2000), działacz opozycji demokratycznej w PRL, współzałożyciel Komisji Zakładowej NSZZ „S” ZPB „Frotex”
  • Czesław Dumkiewicz (* 1949), historyk, samorządowiec
  • Edward Cybulka (* 1950), samorządowiec i menedżer
  • Witold Rygorowicz (* 1965), przedsiębiorca, działacz społeczny i sportowy
  • Radosław Roszkowski (ur. 1971), samorządowiec, starosta powiatu prudnickiego

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Krzysztof Jedlak, Spółka utworzy joint venture, parkiet.com, 11 grudnia 1998 [dostęp 2020-05-04] (pol.).
  2. ↑ Monitor Sądowy i Gospodarczy nr 88/2009 (3191) – Pozycja 5594.
  3. ↑ a b Frotex ma nowego prezesa – Radio Opole, radio.opole.pl, 12 lipca 2006 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  4. ↑ Artur Żurakowski, Realizacja Strategii Rozwoju Gminy Prudnik w latach 2010–2015, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2017 [dostęp 2018-10-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-25] (pol.).
  5. ↑ a b c d e Samuel Fränkel, dullophob.com [dostęp 2018-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-22] (niem.).
  6. ↑ a b c Historia firmy Frotex. Regiopedia, Opolskie, encyklopedia regionów, opolskie.regiopedia.pl, 28 września 2011 [dostęp 2018-05-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-20] (pol.).
  7. ↑ a b Krzysztof Strauchmann, Marka Frotex sprzedana wrocławskiej firmie, „nto.pl”, 12 grudnia 2011 [dostęp 2018-06-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-19] (pol.).
  8. ↑ a b Greno. Tekstylia najwyższej jakości [dostęp 2018-06-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-30] (pol.).
  9. ↑ a b c d Frotex SA – o firmie [dostęp 2021-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2010-10-13] (pol.).
  10. ↑ Najlepsze w Polsce, najlepsze-w-polsce.pl, 20 kwietnia 2007 [dostęp 2018-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-22] (pol.).
  11. ↑ Prudnik i Krnov. Miasta nicią budowane... – PDF, docplayer.pl [dostęp 2019-01-12].
  12. ↑ a b Zakłady Tkackie „Fränkel” w Prudniku, searcharchives.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  13. ↑ Marcin Domino, Prudnicki cech płócienników do połowy XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem rodów fabrykanckich Fränkel i Pinkus, www.bibliotekacyfrowa.pl [dostęp 2019-01-15].
  14. ↑ a b c Marcin Domino, Jak zmieniał się Prudnik z inicjatywy rodzin Fränkel i Pinkus – cz. 1 – Prudnik24, „Prudnik24”, 13 stycznia 2015 [dostęp 2018-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-18] (pol.).
  15. ↑ Wirtualne Oblicze Kultur – Muzeum Ziemi Prudnickiej, www.muzeumprudnik.pl, 13 listopada 2014 [dostęp 2018-11-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-04] (pol.).
  16. ↑ Leszek Bobowski, Tygodnik Prudnicki – Kiedy powstała straż w Prudniku, www.tygodnikprudnicki.pl, 13 października 2010 [dostęp 2018-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-29] (pol.).
  17. ↑ Zakłady Frotex S.A. – Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2019-02-13].
  18. ↑ M Lis, Odbudowa gospodarki po II wojnie światowej (1945–1949).
  19. ↑ Obóz pracy – Arbeitslager Neustadt – Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2018-10-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-02] (pol.).
  20. ↑ Ernst Klee, Auschwitz. Täter, Gehilfen und Opfer und was aus ihnen wurde. Ein Personenlexikon., 2013.
  21. ↑ a b Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau – Neustadt, auschwitz.org [dostęp 2018-07-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-13] (pol.).
  22. ↑ Neustadt – Auschwitz Study Group, auschwitzstudygroup.com [dostęp 2018-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-16] (pol.).
  23. ↑ Neustadt – świadectwa – Auschwitz Study Group, auschwitzstudygroup.com [dostęp 2018-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-16] (pol.).
  24. ↑ Prudnicki obóz śmierci – Radio Opole, radio.opole.pl, 27 stycznia 2014 [dostęp 2018-07-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-13] (pol.).
  25. ↑ Helena Lemańska, Dziewczęta z Prudnika. Szkoła przysposobienia zawodowego w Prudniku, Jerzy Bossak i inni, „Polska Kronika Filmowa”, Warszawa: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych, 10 czerwca 1953 [dostęp 2019-02-15] (pol.).
  26. ↑ a b Zakłady Przemysłu Bawełnianego Frotex S.A., ul. Nyska, Prudnik – polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2018-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-29].
  27. ↑ Piszemy Wspomnienia pl – Była fabryka, pozostały wspomnienia, www.piszemywspomnienia.pl, 22 listopada 2012 [dostęp 2018-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-05].
  28. ↑ a b Podsumowanie, „Głos Włókniarza”, sbc.org.pl, Prudnik, 16 maja 1973 [dostęp 2018-11-17] (pol.).
  29. ↑ Dzień 26 kwietnia, „Głos Włókniarza”, www.sbc.org.pl, 20 sierpnia 1974 [dostęp 2018-12-04].
  30. ↑ Stefan Gacek, Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945-1991., Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
  31. ↑ Informacja dla Komendanta Wojewódzkiego MO w Opolu o ważniejszych wydarzeniach na terenie województwa opolskiego w dniu 5 IX br., 5 IX 1980 r., k. 101–103.
  32. ↑ Informacja o sytuacji polityczno-operacyjnej na terenie województwa opolskiego w dniu 5 IX 1980 r., k. 108.
  33. ↑ Zbigniew Bereszyński, Tygodnik Prudnicki – TW „Zetor” donosi, tygodnikprudnicki.pl, 9 stycznia 2008 [dostęp 2018-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-29] (pol.).
  34. ↑ Informacja dla Komendanta Wojewódzkiego MO w Opolu o ważniejszych wydarzeniach na terenie województwa opolskiego w 8 IX 1980 r., k. 122.
  35. ↑ Ryszard Kasza, Lata 80. Strajk w prudnickim Froteksie, „nto.pl”, 23 lipca 2012 [dostęp 2018-08-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-27] (pol.).
  36. ↑ Krzysztof Strauchmann, Wielka księga opozycji na pograniczu: władza, społeczeństwo i działalność opozycyjna na pograniczu Śląska Opolskiego i Czechosłowacji w latach 1945–1989, Zbigniew Bereszyński, Radosław Roszkowski (red.), powiat prudnicki, 2014 [dostęp 2018-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-28].
  37. ↑ Jacek Szwedkowicz, Jesień we „Frotexie”, „Trybuna Odrzańska”, 29 września 1980.
  38. ↑ Super User, NSZZ Solidarność – ZPB „Frotex” w Prudniku [dostęp 2018-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-28] (pol.).
  39. ↑ Zbigniew Bereszyński, Tygodnik Prudnicki – Przed sądem wojennym, www.tygodnikprudnicki.pl, 20 lutego 2008 [dostęp 2018-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-29] (pol.).
  40. ↑ Protokół z zebrania wyborczego do władz Międzyzakładowej Komisji Związkowej w dniu 14 grudnia 1989 r. – zasoby archiwalne ZR NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego.
  41. ↑ Chcą wymienić tablicę na murze Stoczni Gdańskiej – Radio Opole, radio.opole.pl, 20 września 2012 [dostęp 2021-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-25] (pol.).
  42. ↑ KS Pogoń Prudnik – Historia Pogoni Prudnik, www.kspogonprudnik.pl [dostęp 2018-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-16] (pol.).
  43. ↑ a b c d Damian Wicher, Tygodnik Prudnicki – Josel Czerniak: Dbali o własne firmy, nie o „Frotex”, www.tygodnikprudnicki.pl, 31 sierpnia 2011 [dostęp 2018-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12] (pol.).
  44. ↑ Michał Lewandowski, Frotex kupił Frotex, „nto.pl”, 11 lipca 2002 [dostęp 2018-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-22] (pol.).
  45. ↑ Stemler, Zburzyli pozostałości po „bawełniance”, www.e-bogatynia.pl [dostęp 2018-06-22].
  46. ↑ Krzysztof Strauchmann, Mieszkańcy Podlesia tracą pracę przez tanią przędzę z Chin, „nto.pl”, 31 grudnia 2008 [dostęp 2018-05-25] (pol.).
  47. ↑ Prudnicki Frotex złożył w sądzie wniosek o upadłość, „nto.pl”, 10 marca 2010 [dostęp 2018-11-04] (pol.).
  48. ↑ Krzysztof Strauchmann, Kończy się proces likwidacji Froteksu. Miasto przejmuje część hal, „nto.pl”, 5 lipca 2014 [dostęp 2018-05-25] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-20] (pol.).
  49. ↑ Maciej Dobrzański, Amerykanie w Prudniku: Henninges rusza we wrześniu – Prudnik24, „Prudnik24”, 17 września 2016 [dostęp 2018-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-26] (pol.).
  50. ↑ Henniges Automotive inwestuje w fabrykę w Prudniku, „automatykab2b.pl”, 31 marca 2017 [dostęp 2018-11-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-04] (pol.).
  51. ↑ Andrzej Dereń, Henniges wchodzi w nową halę – Teraz Prudnik!, terazprudnik.pl, 4 stycznia 2018 [dostęp 2018-10-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-24] (pol.).
  52. ↑ a b c Krzysztof Strauchmann, Prudnik. Radny namawia firmę „Frotex”: – Zróbcie ręczniki na Euro 2012, „nto.pl”, 5 lutego 2010 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-24] (pol.).
  53. ↑ Trybuna Robotnicza, 1979, nr. 274.
  54. ↑ Michał Lewandowski, Ręczniki dla Ameryki, „nto.pl”, 19 marca 2003 [dostęp 2018-11-05] (pol.).
  55. ↑ Magdalena Kaczor, Prudnik: Frotex w offsecie – Opole – NaszeMiasto.pl, opole.naszemiasto.pl, 23 maja 2003 [dostęp 2018-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-05] (pol.).
  56. ↑ Polskie ręczniki dla marines?, fakty.interia.pl, 19 maja 2003 [dostęp 2018-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-05] (pol.).
  57. ↑ Hale produkcyjne – Urząd Miejski w Prudniku, prudnik.pl [dostęp 2018-11-05] (pol.).
  58. ↑ Renata Klimek, Identyfikacja barier przekształceń terenów poprzemysłowych w Prudniku. Przykład zakładów przemysłu bawełnianego „Frotex”, Uniwersytet Opolski [dostęp 2018-07-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-02] (pol.).
  59. ↑ a b c Ryszard Kasza, Historia Prudnika fotografią pisana, Marcin Domino, Jarosław Radiměřskŷ, Prudnik: powiat prudnicki, 2017, ISBN 978-83-931068-2-0.
  60. ↑ N. Słopecki, Gospodarka powiatów i miast wydzielonych województwa opolskiego, 1966.
  61. ↑ Barbara Muszyńska, Protokół Nr XXV z sesji Rady Miejskiej w Prudniku odbytej w dniu 30 czerwca 2004 r., www.bip.biuletyn.info.pl, 6 września 2004 [dostęp 2018-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-15] (pol.).
  62. ↑ Krzysztof Strauchmann, „Frotex” grozi wyprowadzką, „nto.pl”, 5 grudnia 2005 [dostęp 2018-06-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-14] (pol.).
  63. ↑ Krzysztof Strauchmann, Prudnik> Frotex na zakręcie, „nto.pl”, 1 października 2009 [dostęp 2018-06-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-15] (pol.).
  64. ↑ To już jest koniec Frotexu – Prudnik24, „Prudnik24”, 21 lutego 2011 [dostęp 2018-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-18] (pol.).
  65. ↑ Artur Janowski, Ukazała się biografia Maxa Pinkusa, „nto.pl”, 25 listopada 2008 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-24] (pol.).
  66. ↑ Edyta Hanszke, Dzieje królewskiego Żyda, „nto.pl”, 12 lipca 2002 [dostęp 2018-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-29] (pol.).
  67. ↑ Maciej Dobrzański, Podróż w przeszłość – Prudnik24, „Prudnik24”, 2 sierpnia 2013 [dostęp 2018-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-18] (pol.).
  68. ↑ Orkiestrze POK stuknęło 45 lat – Prudnik24, „Prudnik24”, 18 maja 2017 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  69. ↑ POK Prudnik – Orkiestra dęta, www.pok-prudnik.pl [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23].
  70. ↑ a b Joanna Forysiak, Chcą wziąć sprawy w swoje ręce, „nto.pl”, 5 listopada 2001 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  71. ↑ Grupa Wirtualna Polska, Mostostal Zabrze Holding SA powołanie osoby zarządzającej – Giełda – Komunikaty ze spółek, www.money.pl, 6 kwietnia 2003 [dostęp 2018-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-14] (pol.).
  72. ↑ Lina Szejner, Nie pchają się na afisz, „nto.pl”, 20 maja 2002 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-24] (pol.).
  73. ↑ Marek Świercz, Offset widmo – Opole – NaszeMiasto.pl, opole.naszemiasto.pl, 13 lutego 2004 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  74. ↑ Tygodnik Prudnicki – Prezes kontra burmistrz, www.tygodnikprudnicki.pl, 5 kwietnia 2006 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  75. ↑ Krzysztof Strauchmann, Burmistrz swoje, a prezes Frotexu swoje, „nto.pl”, 5 kwietnia 2006 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  76. ↑ Maria Trepińska, Prokurator ma na oku byłego prezesa Frotexu, „pb.pl”, 31 lipca 2003 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-02] (pol.).
  77. ↑ Krzysztof Strauchmann, Prudnik > Nowy prezes Frotexu od połowy września, „nto.pl”, 5 września 2007 [dostęp 2018-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-14] (pol.).
  78. ↑ Krzysztof Strauchmann, Opłacone nie kupione, „nto.pl”, 8 października 2007 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-24] (pol.).
  79. ↑ Krzysztof Strauchmann, Frotex – ludzie odchodzą, bo mało zarabiają, „nto.pl”, 24 września 2007 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  80. ↑ Damian Wicher, Tygodnik Prudnicki – 166 pracowników na bruk, www.tygodnikprudnicki.pl, 4 lutego 2009 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  81. ↑ Krzysztof Strauchmann, Frotex zwalnia 111 pracowników!, „nto.pl”, 26 stycznia 2009 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  82. ↑ Damian Wicher, Tygodnik Prudnicki – Artykuły Tygodnika, www.tygodnikprudnicki.pl, 16 lipca 2008 [dostęp 2018-11-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-29] (pol.).
  83. ↑ Damian Wicher, Tygodnik Prudnicki – Nie mamy pieniędzy, www.tygodnikprudnicki.pl, 19 sierpnia 2009 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
  84. ↑ Krzysztof Strauchmann, Dramatyczna sytuacja w prudnickim Froteksie. Los firmy w rękach sądu, „nto.pl”, 10 marca 2010 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-24] (pol.).
  85. ↑ Krzysztof Strauchmann, Prudnik. Frotex jednak do likwidacji?, „nto.pl”, 16 marca 2010 [dostęp 2018-10-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-27] (pol.).
  86. ↑ Krzysztof Strauchmann, Prudnik. Frotex można było jednak uratować?, „nto.pl”, 25 lutego 2011 [dostęp 2018-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-14] (pol.).
  87. ↑ Sąd ogłosił upadłość Frotexu – Prudnik24, „Prudnik24”, 23 marca 2010 [dostęp 2018-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-18] (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Prudnik location map.svg
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Prudnik location maps
Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Prudnik County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Prudnik County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.56 N
  • S: 50.25 N
  • W: 17.43 E
  • E: 18.06 E
Prudnik (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map gmina Prudnik, Polnad.
Redirect arrow without text.svg
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Industriegebiet.png
Autor: Sal73x, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sign for industry
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (8).jpg
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ przez ks. biskupa Wacława Wyciska.
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (7).jpg
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ przez ks. biskupa Wacława Wyciska.
Prudnicka gazownia ul Nyska Prudnik 6293939.jpg
Prudnicka Gazownia widziana z lotu ptaka
Prudnik, ZPB Frotex, tkalnia.jpg
Autor: Broxlet12345, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tkalnia ZPB "Frotex" w Prudniku.
Portiernia ZPB Frotex.jpg
Autor: ElCet, Licencja: CC BY-SA 4.0
Portiernia Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex” w Prudniku.
S. Fränkel Tischzeug & Leinwand Fabrik 1930.jpg
„S. Fränkel” Tischzeug & Leinwand Fabrik (ZPB „Frotex”), Prudnik
Prudnik, ZPB Frotex, farbiarnia przędzy.jpg
Autor: Broxlet12345, Licencja: CC BY-SA 4.0
Farbiarnia Przędzy ZPB "Frotex" w Prudniku.
Byłe logo ZPB Frotex.svg
Byłe logo Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex”.
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (4).jpg
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ przez ks. biskupa Wacława Wyciska.
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (1).jpg
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ przez ks. biskupa Wacława Wyciska.
Prudnik, ZPB Frotex, wykończalnia.jpg
Autor: Broxlet12345, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wykończalnia ZPB "Frotex" w Prudniku.
Oberschlesischer Heimatkalender 1932, "S. Fränkel" (1) (cropped 1).jpg
Autor: Oberschlesischer Heimatkalender, Licencja: CC0
ZPB "Frotex" w Prudniku (dawniej "S. Fränkel"), 1932.
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (2).jpg
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ przez ks. biskupa Wacława Wyciska.
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (3).jpg
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ przez ks. biskupa Wacława Wyciska.
Prudnik, ZPB Frotex S.A.(2).jpg
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prudnik - byłe Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex“ S.A.
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (5).jpg
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ przez ks. biskupa Wacława Wyciska.
Włodzimierz Pucek, strajk we Frotexie.jpg
Tkalnia Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex”, Włodzimierz Pucek przemawia do tkaczek podczas strajku.
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ (6).jpg
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S“ ZPB „Frotex“ przez ks. biskupa Wacława Wyciska.
Widok z wieży zakładów dziewiarskich.jpg
Widok z wieży ciśnień Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex” („S. Fränkel” Tischzeug & Leinwand Fabrik).
Frorex Prudnik. Wieża ciśnień.jpg
Autor: Bd161153, Licencja: CC BY 3.0
Obiekty poprzemysłowe. Budynki fabryki tesktylnej z XIX wieku. Po roku 1945 fabryka znana była pod nazwą ZPB "Frotex" w Prudniku.
Włodzimierz Pucek i Bolesław Pohl.jpg
Włodzimierz Pucek otrzymuje z rąk dyrektora ZPB „Frotex” Bolesława Pohla nagrodę Pracownika Roku 1980.
Oberschlesischer Heimatkalender 1932, "S. Fränkel" (1) (cropped 2).jpg
Autor: Oberschlesischer Heimatkalender, Licencja: CC0
ZPB "Frotex" w Prudniku (dawniej "S. Fränkel"), 1932.
Frotex Prudnik. Tkalnie. 03.jpg
Autor: Bd161153, Licencja: CC BY 3.0
Obiekty postindustrialne. Budynki fabryki tekstylnej z XIX wieku, znanej po roku 1945 pod nazwą ZPB "Frotex" Prudnik.
Prudnik, ZPB Frotex, siłownia.jpg
Autor: Broxlet12345, Licencja: CC BY-SA 4.0
Siłownia ZPB "Frotex" w Prudniku.
2012-06 Podlesie 20.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0
Podlesie - wieś w Polsce w województwie opolskim, w powiecie nyskim w gminie Głuchołazy.
Oberschlesischer Heimatkalender 1932, "S. Fränkel" (2) (cropped).jpg
Autor: Oberschlesischer Heimatkalender, Licencja: CC0
ZPB "Frotex" w Prudniku (dawniej "S. Fränkel"), 1932.
ZPB Frotex Logo.svg
Logo Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex” w Prudniku.
Prudnik, ZPB Frotex S.A.(13).jpg
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY-SA 3.0
Prudnik, hala produkcyjna i narożna kwadratowa wieża zakończona krenelażem - byłe Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex“ S.A.