Zakopane

Zakopane
miasto i gmina
Ilustracja
Panorama Zakopanego nocą z Gubałówki
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tatrzański

Data założenia

1578

Prawa miejskie

1933

Burmistrz

Leszek Dorula

Powierzchnia

84,26[1] km²

Wysokość

750–2301 m n.p.m.

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności
• gęstość


26 846[2]
318,6 os./km²

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

od 34–500 do 34–504

Tablice rejestracyjne

KTT

Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego
Mapa konturowa powiatu tatrzańskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zakopane”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Zakopane”
Ziemia49°17′58″N 19°57′07″E/49,299444 19,951944
TERC (TERYT)

1217011

SIMC

0963773

Urząd miejski
ul. Kościuszki 13
34–500 Zakopane
Strona internetowa
BIP

Zakopanemiasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, siedziba powiatu tatrzańskiego. Największa miejscowość w bezpośrednim otoczeniu Tatr, duży ośrodek sportów zimowych, potocznie nazywany zimową stolicą Polski. W jego granicach administracyjnych znajduje się znaczna część Tatrzańskiego Parku Narodowego (od Doliny Suchej Wody do Doliny Małej Łąki).

Według danych GUS z 31 grudnia 2020 r. miasto liczyło 26 846 mieszkańców[3], będąc tym samym drugim pod względem ludności – po Nowym Targu – miastem Podhala.

Położenie

Zakopane położone jest na Pogórzu Spisko-Gubałowskim, w Rowie Podtatrzańskim oraz w Tatrach, nad kilkoma potokami, których wody ostatecznie wpadają do rzeki Zakopianka (dopływu Białego Dunajca). Jest najwyżej położonym miastem Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje się część Tatr (z najwyższym punktem jakim jest wierzchołek Świnicy – 2301 m n.p.m.). Pomijając tereny TPN, miasto leży na wysokości 750–1126 m n.p.m. (Gubałówka), a część właściwa – zabudowana, do około 900 m n.p.m. Centralny punkt Zakopanego – skrzyżowanie ul. Krupówki i Kościuszki – znajduje się na wysokości 838 m n.p.m. Na północy rozciąga się pasmo Gubałówki, a na południu nad miastem góruje Giewont.

Według danych z roku 2017[1] miasto zajmuje obszar 84,26 km² (w tym: użytki rolne – 31%, użytki leśne – 57%), stanowiąc 17,89% powierzchni powiatu.

Sąsiaduje z gminami: Bukowina Tatrzańska, Kościelisko, Poronin, a także ze Słowacją.

W latach 1975–1998 Zakopane administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego.

Warunki naturalne

Zanieczyszczenie powietrza

Położenie geograficzne utrudnia wentylację miasta, przez co spowija je smog, szczególnie w sezonie grzewczym. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Zakopane zostało sklasyfikowane jako 45. najbardziej zanieczyszczone miasto Unii Europejskiej[4][5].

Historia

Zakopane, 1860 r., ul. Kościeliska i kościół pw. św. Klemensa, autor Melecjusz Dutkiewicz
Góralka z Zakopanego na fotografii barwnej z 1938 r.
Zakopane, widok ogólny. Pocztówka z 1916 r.
Zakopane na przedwojennej mapie WIG
Rówień Krupowa - największy park miejski w Zakopanem[6]

Zakopane powstało jako osada na miejscu sezonowych osad pasterskich. Pierwszy (zaginiony) przywilej osadniczy wydał podobno Stefan Batory w 1578 r., który to przywilej został zatwierdzony przez króla Michała Wiśniowieckiego przywilejem osadniczym w 1670 r. (znanym tylko z odpisów – nie zachował się oryginał). W 1676 r. wieś liczyła 43 mieszkańców (wraz z Olczą i Poroninem). Pierwotnie osada należała do króla, później do cesarsko-królewskiego skarbu austriackiego. W 1770 r. Austria, pod pozorem utworzenia kordonu sanitarnego, przesunęła granice i zagarnęła starostwo nowotarskie z Zakopanem (oraz ziemię sądecką i czorsztyńską)[7].

W 1824 r. Zakopane wraz z częścią Tatr zostało sprzedane węgierskiej rodzinie Homolacsów. W XVIII wieku w Kuźnicach zbudowano hutę żelaza (w XIX wieku był to największy zakład metalurgiczny w Galicji). Rozkwit Zakopanego rozpoczął się w drugiej połowie XIX w., kiedy to właściwości klimatyczne Zakopanego zaczął popularyzować Tytus Chałubiński. W 1876 r. Towarzystwo Tatrzańskie otworzyło w Zakopanem szkołę snycerską. W 1886 r. zostało oficjalnie uznane za uzdrowisko. W 1889 r. Zakopane liczyło już 3000 mieszkańców. W okresie tym dobra zakopiańskie pozostawały w rękach Eichborna i Pelza, Niemców, którzy prowadzili rabunkową gospodarkę leśną. W 1888 r. Pelz zbankrutował i jego majątki ziemskie zostały wystawione na licytację. Do licytacji stanął Niemiec, książę Christian Hohenlohe, który zapowiedział zamknięcie stacji klimatycznej i ograniczenie dostępu do Zakopanego dla przyjezdnych. Drugim uczestnikiem przetargu był Żyd Jakub Goldfinger, właściciel miejscowej fabryki papieru, który zamierzał w dalszym ciągu rabunkowo eksploatować tatrzańskie lasy. Pierwszą licytację w lutym wygrał Goldfinger, ale została ona unieważniona. Drugą licytację dóbr zakopiańskich wyznaczono na dzień 9 maja 1889. W tymże też roku kupił je na licytacji za 460 002 złote i 3 centy (wraz z dużą częścią Tatr) hrabia Władysław Zamoyski – „mąż opatrznościowy” Tatr polskich, który stworzył podwaliny obecnego parku narodowego. Nabyte obszary Zamoyski nieoficjalnie nazwał „Państwo Zakopane”. Nowy właściciel – pomimo znacznych trudności – znacznie zmodernizował Zakopane, budując wodociągi, pocztę, szkoły, muzea i inne budynki użyteczności publicznej. Zakładał też telefony i zalesiał stoki górskie. Z jego inicjatywy w latach 1899–1901 wybudowano linię kolejową Chabówka – Zakopane. W Kuźnicach działała prowadzona przez matkę i siostrę Zamoyskiego Szkoła Domowej Pracy Kobiet, w której wykształcenie zdobyło ok. 6 tys. młodych kobiet[8][9]. Według austriackiego spisu ludności z 1900 r. w 1075 budynkach w Zakopanem na obszarze 6491 hektarów (gemeinde i gutsgebiete) mieszkało 5768 osób (gęstość zaludnienia 88,9 os./km²), z czego 5531 (95,9%) było katolikami a 234 (4,1%) wyznawcami judaizmu[10]. W 1933 r. Zakopane uzyskało prawa miejskie.

Przedstawiciele PPS zaboru rosyjskiego, PPSD Galicji i Śląska, Polskiego Stronnictwa Postępowego ze Lwowa, Stronnictwa Ludowego Galicji i grupy byłych narodowych demokratów na zjeździe w Zakopanem w sierpniu 1912 roku powołali Polski Skarb Wojskowy[11].

W czasie II wojny światowej Zakopane stało się punktem przerzutowym na Węgry. Część górali wstąpiła do proniemieckiej organizacji Goralenvolku. W piwnicach hotelu „Palace” mieścił się areszt Gestapo. Ze względu na okrutne tortury stosowane w czasie przesłuchań miejsce to zostało nazwane Katownią Podhala. Na początku marca 1940 w willi „Pan Tadeusz” przy Drodze do Białego miała miejsce III Metodyczna Konferencja NKWD i Gestapo, na której omówiono metody pracy operacyjnej przeciwko polskiemu podziemiu i wymieniono się informacjami[12].

W latach 1977–1994 było siedzibą gminy tatrzańskiej.

Części Zakopanego

Wg TERYT jest ich 69
  • Antałówka
  • Bachledówka
  • Bachledzki Wierch
  • Bilinówka
  • Bogówka
  • Bory
  • Brzeziny
  • Buńdówki
  • Bystre
  • Chłabówka
  • Choćkowskie
  • Chyców Potok 
  • Ciągłówka
  • Furmanowa
  • Galicówka
  • Gawlaki
  • Gładkie
  • Gubałówka
  • Guty
  • Harenda
  • Hrube Niżnie
  • Hrube Wyżnie
  • Huty
  • Janosówka
  • Jaszczurówka
  • Kalatówki
  • Kamieniec
  • Klusie
  • Kotelnica
  • Koziniec
  • Króle
  • Krzeptówka
  • Krzeptówka-Potok
  • Krzeptówki-Potok
  • Kuźnice
  • Łosiówki
  • Mraźnica
  • Mrowce
  • Murowaniec
  • Myślenickie Turnie
  • Oberconiówka
  • Olcza
  • Pardałówka
  • Piszczory
  • Pod Skocznią
  • Rybkówka
  • Skibówki
  • Słodyczki
  • Sobczakówka
  • Spadowiec
  • Sperkówka
  • Stachonie
  • Stary Młyn
  • Strążyska
  • Szymaszkowa
  • Tatary
  • Toporowa Cyrla
  • Topory
  • Ubocz
  • Ustup
  • Walkosze
  • Walowa Góra
  • Wojdyły
  • Za Cieszymianką
  • Zajączyniec
  • Zoniówka
  • Zwierzyniec
  • Zwijacze
  • Żywczańskie

Demografia

Dane z 31 grudnia 2014[13]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja27 55610014 76753,612 78946,4
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
327,0175,3151,8
  • Piramida wieku mieszkańców Zakopanego w 2014 roku[14].


Piramida wieku Zakopane.png

Transport

Do Zakopanego dojeżdża linia kolejowa nr 99. Pociągi dojeżdżają do ostatniej stacji tej linii, do stacji Zakopane.

Przewozy autobusowe zapewnia szereg przewoźników zarówno w ramach regularnych, całorocznych linii, jak i okresowych, uruchamianych dodatkowo w sezonach turystycznych. Komunikacja z miejscowościami sąsiednimi zapewniana jest przez regularne linie prywatnych przewoźników.

Po mieście kursują linie przewoźników prywatnych (tzw. busy), których przystanek początkowy znajduje się pod barem FIS koło ronda przy dworcach kolejowym i autobusowym. Zapewniają komunikację z centrum miasta do sąsiednich miejscowości, początków szlaków turystycznych prowadzących w Tatry i okolice Zakopanego oraz obiektów turystycznych (np. wyciągów i tras narciarskich) – m.in. do wylotów dolin: Chochołowskiej, Kościeliskiej, Małej Łąki, Strążyskiej, Białego, do Kuźnic – dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch, tras narciarskich pod Nosalem, Jaszczurówki, Toporowej Cyrhli, Brzezin, Zazadniej, Wierchporońca, na Głodówkę, do granicy na Łysej Polanie, Palenicy Białczańskiej (droga do Doliny Roztoki i Morskiego Oka), do Bukowiny Tatrzańskiej, Poronina, Białego Dunajca, Małego Cichego, Murzasichla, Olczy, na Szymoszkową Polanę, do dolnej stacji kolei krzesełkowej „Butorowy Wierch”, do Kościeliska i Witowa.

Tabor to prywatne mikrobusy zabierające od dziesięciu do 22 osób, z możliwością zabrania bagażu (plecaka), a zimą nart. Niektóre z nich przystosowane są do transportu osób niepełnosprawnych.

Od kwietnia 2016 roku funkcjonuje komunikacja miejska w Zakopanem obsługiwana przez spółkę komunalną Tesko autobusami Solaris Urbino 8,9 LE. Miejski transport obejmuje okrężną linię nr 14 przez Ustup i Olczę. Od 1 września 2016 uruchomiono kolejną linię autobusową (nr 11) między Krzeptówkami a Cyrhlą.

W 2014 r. przy ul. Kamieniec przy Szpitalu Powiatowym im. dr. Tytusa Chałubińskiego oddano do użytku lądowisko dla śmigłowców sanitarnych LPR i TOPR.

Kultura i sztuka

Znaczenie dla kultury polskiej

Pod koniec XIX wieku Zakopane stało się ośrodkiem kulturalnym, odwiedzanym (lub zamieszkanym) przez takie sławne postacie polskiej kultury jak: Henryk Sienkiewicz, Władysław Orkan, Stanisław Witkiewicz, Stefan Żeromski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz i inni. Stanisław Witkiewicz (ojciec) jest autorem tzw. stylu zakopiańskiego (zwanego też od jego nazwiska witkiewiczowskim) w budownictwie. Z pobytem letników, a później także osiedlającej się w Zakopanem inteligencji nastąpił rozwój turystyki i taternictwa. W 1873 r. zawiązało się Towarzystwo Tatrzańskie, którego celem było propagowanie wiedzy o Tatrach, badanie ich, ułatwienie turystyki, ochrona przyrody i popieranie miejscowego rozwoju. Wśród inicjatorów powstania Towarzystwa był Tytus Chałubiński, ks. Józef Stolarczyk, Walery Eljasz-Radzikowski i inni. Działalności tego Towarzystwa Zakopane zawdzięcza pierwsze oświetlenie, organizację poczty i telegrafu, budowę Dworca Tatrzańskiego. Rozwój taternictwa i powtarzające się wypadki były powodem powołania Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (1909). Inicjatorem jego powstania był przede wszystkim Mariusz Zaruski. Z pobytem letników związana jest także historia teatru w Zakopanem. Pierwsze przedstawienia wystawiane były przez zespoły amatorskie tworzone przez gości, ale już w 1892 r. Zakopane odwiedza zespół teatralny złożony z zawodowych aktorów. Powołany w 1900 r. Związek Przyjaciół Zakopanego zainicjował powstanie stałego teatru amatorskiego, a od 1904 r. sezonowego zespołu zawodowego. W Zakopanem występowała Helena Modrzejewska, Antonina Hoffman, Irena i Ludwik Solscy i inni. W latach międzywojennych działał w Zakopanem Teatr Formistyczny.

Z działalnością Związku Przyjaciół Zakopanego związana jest także budowa pomnika Tytusa Chałubińskiego i powstanie pierwszych stowarzyszeń sportowych.

Do najsławniejszych zabytków zaliczane są: barokowy drewniany kościółek obok Cmentarza Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku; góralska zabudowa drewniana; budowle w stylu zakopiańskim; wille (np. Koliba, Pod Jedlami, Atma i inne).

Muzea i galerie sztuki

Zakopiańskie pomniki
Pomnik Tytusa Chałubińskiego i Sabały
Pomnik Grunwaldzki
Pomnik Andrzeja Chramca
Pomnik Władysława Zamoyskiego
Pomnik Józefa Kurasia "Ognia"
Pomnik Wincentego Galicy
Pomnik Ratowników Górskich
Pomnik Kornela Makuszyńskiego
Pomnik "Prometeusz Rozstrzelany"
Rzeźba "Orbity"

Media lokalne

Gazety

Radio

Turystyka i sport

Znajduje się tu jeden z ośmiu w Polsce centralnych Ośrodków Przygotowań Olimpijskich, w którym znajduje się nowoczesna infrastruktura sportowa, m.in. hotel, boisko piłkarskie i lekkoatletyczne, hala sportowa, basen, skocznie narciarskie, trasa biegowa i rolkowa, trasa narciarska oraz tor łyżwiarski.

Od 2002 roku corocznie na Wielkiej Krokwi odbywa się Puchar Świata w skokach narciarskich. Wielokrotnie odbywał się także Puchar Świata w kombinacji norweskiej. W mieście tym trzykrotnie odbywały się mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym: w latach 1929, 1939 oraz w 1962 oraz Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Alpejskim 1939. Dwukrotnie odbyła się tu Zimowa Uniwersjada 1993 i 2001. W 1974 roku na trasie K Nosalu odbył się Puchar Świata w narciarstwie alpejskim w slalomie. W 2008 roku oraz 2022 odbyły się tutaj Mistrzostwa Świata juniorów w skokach narciarskich i kombinacji norweskiej. Miasto kandydowało do organizacji Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2011 (przegrana z Oslo), Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2013 (przegrana z Val di Fiemme), Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2015 (przegrana z Falun) i Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2017 (przegrana z Lahti)[17]. Miasto starało się też, bezskutecznie, o organizację w 2006 r. Zimowych Igrzysk Olimpijskich (wygrał Turyn)[18]. W latach 2013–2014 czynione były starania o organizację Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2022 r. wraz z Krakowem oraz ośrodkiem narciarskim Jasna Niskie Tatry na Słowacji[19].

Liczne sanatoria i domy wypoczynkowe oraz duża baza noclegowa[20] czynią z Zakopanego miejscowość atrakcyjną dla turystów. Główną atrakcją turystyczną są Tatry. Inne to:

Piłka nożna

W Zakopanem działają dwa kluby piłkarskie – jednym z nich jest KS Zakopane, który powstał w 2007 r. w wyniku fuzji ZKP Zakopane i Jutrzenki Zakopane. Obecnie gra w rozgrywkach IV ligi małopolskiej. Swoje spotkania rozgrywa na obiekcie przy ul. Orkana 6.

Od sezonu 2015/2016 reaktywowany został Zakopiański Klub Piłkarski Zakopane. Po udanym sezonie 2015/16, w którym piłkarzom ZKP udało się wywalczyć miejsce premiowane awansem w podhalańskiej C-klasie, obecnie grają oni w rozgrywkach podhalańskiej klasy B.

Szlaki turystyczne

Zakopane jest punktem wyjściowym dla następujących pieszych szlaków turystycznych w Tatry i Pogórze Spisko-Gubałowskie:

szlak turystyczny czarny Droga pod Reglami: Zakopane-Murowanica – Wielka KrokiewDolina Białego (wylot) – Dolina Strążyska (wylot) – Dolina Małej Łąki (wylot) – Kiry (Dolina Kościeliska – wylot)
szlak turystyczny zielony Zakopane-Murowanica – NosalNosalowa PrzełęczKuźniceMyślenickie TurnieKasprowy Wierch
szlak turystyczny żółty Zakopane-KuźniceDolina JaworzynkaPrzełęcz między Kopami
szlak turystyczny niebieski Zakopane-Kuźnice – Boczań – Przełęcz między Kopami – Schronisko PTTK „Murowaniec” na Hali GąsienicowejCzarny Staw GąsienicowyZawratDolina Pięciu Stawów PolskichSchronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów PolskichŚwistowa CzubaWolarnia nad KępąSchronisko PTTK nad Morskim Okiem
szlak turystyczny niebieski Zakopane-Kuźnice – Hotel górski PTTK Kalatówki (opcjonalnie) – Schronisko PTTK na Hali KondratowejKondracka PrzełęczGiewont
szlak turystyczny żółty Zakopane-Kuźnice – Klasztor Albertynek na Kalatówkach
szlak turystyczny zielony Zakopane-JaszczurówkaDolina OlczyskaWielki Kopieniec (opcjonalnie) – Zakopane-Toporowa Cyrla
szlak turystyczny czerwony Zakopane-Toporowa Cyrhla – Dolina Suchej WodyRówień WaksmundzkaDolina WaksmundzkaDroga Oswalda Balzera, stąd:
szlak turystyczny żółty Zakopane-Pod Skocznią – Dolina BiałegoŚcieżka nad Reglami
szlak turystyczny czerwony Zakopane – BuńdówkiDolina StrążyskaDolina GrzybowieckaGrzybowiecWyżnia Kondracka Przełęcz pod Giewontem
szlak turystyczny zielony Zakopane – KrzeptówkiDolina za Bramką
szlak turystyczny niebieski Zakopane – Butorowy WierchGubałówka
szlak turystyczny żółty Zakopane – okolice źródeł potoku Szymoszków
szlak turystyczny czarny Zakopane Dom Turysty PTTK – Gubałówka – MietłówkaPłazówkaWitówPrzysłop WitowskiMagura Witowska
szlak turystyczny niebieski Zakopane – Nowe Bystre
szlak turystyczny zielony Zakopane-Ciągłówka – Furmanów WierchZąbSzaflary
szlak turystyczny żółty Zakopane-Antałówka – Zakopane-Harenda – Furmanów – Gubałówka

Religia

Neoromański kościół parafialny pw. Świętej Rodziny na Krupówkach

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie[27]:

Zakopane Harenda
Zakopane Harenda

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r.. Główny Urząd Statystyczny, 2017-07-19. [dostęp 2017-07-27].
  2. Zakopane - dane demograficzne. polskawliczbach.pl, 2020-12-31. [dostęp 2021-12-07].
  3. Zakopane (małopolskie) » mapy, nieruchomości, GUS, noclegi, szkoły, regon, atrakcje, kody pocztowe, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, tabele, edukacja, demografia, Polska w liczbach [dostęp 2021-12-07] (pol.).
  4. Przerażający raport ws. Jakości powietrza. Polskie miasta na czele listy. 2016-05-14.
  5. Nowy Targ, Sucha Beskidzka i Proszowice wśród najbardziej rakotwórczych miast w Polsce. „Dziennik Polski”, 2015-01-05. Warszawa. 
  6. Rówień Krupowa Dolna i Górna w Zakopanem - ezakopane.pl, ezakopane.pl [dostęp 2021-09-14] (pol.).
  7. Historia Zakopanego - Zakopane, Tatry i Podhale - Zakopiański Portal Internetowy - z-ne.pl, z-ne.pl [dostęp 2020-06-11].
  8. Marek Żukow-Karczewski, Historia i Zakopane. Jak hrabia Zamoyski uratował Zakopane, Ekologia.pl, 2011.
  9. Tatry na starej fotografii. Oficjalna strona Jacka Ptaka. Szkoła Domowej Pracy Kobiet Jadwigi Zamoyskiej., www.jacekptak.com.pl [dostęp 2022-10-20].
  10. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.
  11. Wanda Kiedrzyńska, Powstanie i organizacja Polskiego Skarbu Wojskowego 1912–1914, w: „Niepodległość”, t. XIII zeszyt 1 (33), 1936, s. 79.
  12. Witold Wasilewski, Współpraca niemiecko-sowiecka a zbrodnia katyńska, Pamięć i Sprawiedliwość, 1.2009, s. 50–55.
  13. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2015-09-17].
  14. Zakopane w liczbach. Zakopane - Dane demograficzne, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  15. Galeria Ryszarda Orskiego.
  16. Galerie malarstwa i grafiki. z-ne.pl. [dostęp 2013-04-03].
  17. Urząd Miasta Zakopane: Gratulujemy Lahti. [dostęp 2012-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-11)].
  18. Igrzyska Olimpijskie na Krupówkach? newsweek.pl [dostęp 2018-04-18].
  19. SPORTOWETEMPO.PL – Kraków chce Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022. [dostęp 2012-10-20].
  20. Noclegi w Zakopanem - pokoje, pensjonaty, domy gościnne, noclegi.pl [dostęp 2019-07-22] (pol.).
  21. Zbory, adwent.pl [dostęp 2021-11-11].
  22. Adresy kościołów, kosciolbozy.pl [dostęp 2021-11-11].
  23. Zbory, kbwch.pl [dostęp 2021-11-11].
  24. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-12].
  25. Co łączy Zakopane, Nowy Targ i Krościenko nad Dunajcem?, 24tp.pl, 10 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-11].
    * Świadkowie Jehowy wznawiają publiczną działalność na Podhalu, podhale24.pl, 24 czerwca 2022.
    * Po dwóch latach pandemicznych obostrzeń wózki z biblijną literaturą wróciły pod Giewont, 24tp.pl, 28 czerwca 2022.
  26. Dionizy (Awksietijuk), Ważna informacja, Zakopane, diecezjalp.cerkiew, 20 lutego 2022 [dostęp 2022-03-21].
  27. UMZ, Miasta partnerskie, Zakopane - oficjalny serwis internetowy [dostęp 2021-08-19] (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Muzeum Karola Szymanowskiego w willi Atma w Zakopanem, fot. K. Schubert MIK 2019 (49141306542).jpg
Autor: mik Krakow, Licencja: CC BY-SA 2.0
Muzeum Karola Szymanowskiego w willi Atma w Zakopanem, fot. K. Schubert MIK 2019
POL Szlak czarny.svg
Czarny szlak turystyczny.
POL Szlak zielony.svg
Zielony szlak turystyczny.
POL Szlak żółty.svg
Żółty szlak turystyczny.
POL Szlak niebieski.svg
Niebieski szlak turystyczny.
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
Flag of Croatia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Pomnik Józefa Kurasia.JPG
Autor: Bismarck, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnik Józefa Kurasia w Zakopanem.
Willa drewn. „Koliba”, Zakopane, A-1125 M 01.jpg
Autor: Piotrekwas, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Willa drewn. „Koliba”, Zakopane
Willa „Oksza”, Zakopane, A-68 M 06.jpg
Autor: Piotrekwas, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Willa „Oksza”, Zakopane - widok ogólny
Willa pod Jedlami w Zakopanem.jpg
Autor: Aneta Pawska, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zakopane, Willa Pod Jedlami
Witkiewiczowka.JPG
Willa Witkiewiczówka
Zakopane willa Ornak.jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Willa Ornak w Zakopanem
Zakopane, pomnik Kornela Makuszyńskiego.jpg
Autor: Platanacero, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zakopane, pomnik Kornela Makuszyńskiego, poniżej znajduje się figurka Koziołka Matołka.
Zakopane stacja kolejowa dron (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stacja kolejowa w Zakopanym
Zakopane Pomnik Wincentego Galicy.jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Wincentego Galicy przy ul. Zaruskiego w Zakopanem
Piramida wieku Zakopane.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Zakopanego, 2014
Zakopane pomnik Tytusa Chalubinskiego i Sabaly (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Tytusa Chałubińskiego i Sabały w Zakopanem
Zakopane WIG 1-100000 (1934)-cropped.jpg
Mapa Zakopanego w skali 1:100 000 (fragment). Zobacz też mapę w całości
Władysław Zamoyski monument in Zakopane.PNG
Autor: Maciej Szczepańczyk (Wikimedia account: Mathiasrex), Licencja: CC BY 2.5
Pomnik przedstawiający Władysława Zamoyskiego (Zakopane, Polska).
Zakopane Pomnik Prometeusz Rozstrzelany (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Władysława Hasiora "Prometeusz Rozstrzelany" w Zakopanem
Zakopane kosciol Swietej Rodziny dron (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zakopane Kościół Świętej Rodziny
Zakopane Willa Obrochtowka.jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Willa "Obrochtówka" w Zakopanem
Zakopane....jpg
Zakopane. Widok ogólny. Pocztówka wysłana w 1916 roku. Wydawca: Wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich w Krakowie.
Zakopane Pomnik Grunwaldzki (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Grunwaldzki przy Placu Wolności w Zakopanem
17.7.1938Zakopane.jpg
Zakopane: góralka w stroju regionalnym w drodze do kościoła.
Zakopane harenda.jpg
Autor: ptk78@wp.pl, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Widok na Zakopane/Tatry z Harendy (View of Zakopane/Tatry from Harenda)
Zakopane kolej na Gubalowke 3.jpg
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zakopane - kolej linowo-terenowa na Gubałówkę
Zakopane rzezba Orbity.jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rzeźba "Orbity" w Zakopanem
Zakopane at night.jpg
Autor: Mgiganteus, Licencja: CC BY 2.5
Zakopane at night.
Wielka krokiew 2.jpg
Autor: Zbigniew Figiel, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wileka Krokiew - widok z przodu.
Zakopane willa Harenda.jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Willa "Harenda" w Zakopanem
Zakopane 2016 summer 162.JPG
Autor: User:Piotrus, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zakopane. Zespół dworsko-parkowy w Kuźnicach, okolice i wnętrza. pl:Melecjusz Dutkiewicz - ul. Kościeliska i kościoł p.w. św. Klemensa. Najstarsza znana fotografia Zakopanego, 1860 r.