Zakopanoptikon

Zakopanoptikon, czyli kronika czterdziestu dziewięciu dni deszczowych w Zakopanem – powieść groteskowo-satyryczna autorstwa Andrzeja Struga. Drukowana pierwotnie w odcinkach w latach 1913-14 na łamach lwowskiego dziennika Wiek Nowy (poczynając od numeru 3565 z dnia 31 maja). Nie została włączona przez pisarza do zbiorowego wydania jego dzieł. W 1947 r. jej początkowy fragment wznowiły "Nowiny Literackie" (nr 39 z dn. 14 grudnia).[1] W postaci zwartej wydrukowana po raz pierwszy w roku 1957 w wydawnictwie Czytelnik[2].

Zakopane stało się w końcu XIX wieku miejscem spotkań elit intelektualnych i biznesowych wszystkich zaborów. Strug w swojej parodystycznej powieści dokonuje obrachunku ze społeczno-ideowymi zjawiskami, jakie zachodziły w mieście wokół działalności różnych działaczy narodowych i patriotycznych. Obrachunek przeprowadzony został z zatarciem granicy pomiędzy humorem i groteską a realizmem. Autor parodiuje i demaskuje górnolotne frazesy i mity narosłe wokół regionalizmu podhalańskiego, góralszczyzny i krytykuje sztuczność egzystencji w kurorcie. Rozlicza się nie tylko ze wszechobecnym politykowaniem, wiecowaniem i masową produkcją artystyczną, ale także z usilnym upierwotnianiem Tatr, tak modnym w tamtych czasach. Większość przedstawionych w powieści postaci, instytucji i wydarzeń stanowi karykaturalne odbicie rzeczywistych pierwowzorów, które Strug zaobserwował w Zakopanem początków XX w.

Przypisy

  1. ↑ Wg wstępu "Od Redakcji" do wydania "Czytelnika" z 1957 r.
  2. ↑ Pinkwart. [dostęp 2013-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-17)].

Bibliografia

  • Jan Majda, Literatura o Tatrach i Zakopanem (do roku 1918), Ossolineum-PAN Kraków, 1981, s. 54, ISBN 83-04-00863-7

Linki zewnętrzne