Zakrzów (powiat sandomierski)

Artykuł

50°41′17″N 21°27′29″E

- błąd

39 m

WD

50°37'N, 21°25'E, 50°41'18.67"N, 21°27'30.10"E

- błąd

19728 m

Odległość

50 m

Zakrzów
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

sandomierski

Gmina

Klimontów

Sołectwo

Zakrzów

Liczba ludności (2020)

248[1]

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

27-640[2]

Tablice rejestracyjne

TSA

SIMC

0796387[3]

Położenie na mapie gminy Klimontów
Mapa konturowa gminy Klimontów, u góry znajduje się punkt z opisem „Zakrzów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Zakrzów”
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego
Mapa konturowa powiatu sandomierskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zakrzów”
Ziemia50°41′17″N 21°27′29″E/50,688056 21,458056

Zakrzówwieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Klimontów[3][4]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.

Integralne części wsi Zakrzów[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0796393Gilówkaczęść wsi
0796401Nowa Wieśczęść wsi
0796418Stara Wieśczęść wsi

Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 9 z Radomia do Rzeszowa.

Historia

Wieś leżąca w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego wchodziła w XVII wieku w skład kompleksu klimontowsko-ossolińskiego dóbr Zbigniewa Ossolińskiego[5].

Zakrzów, wieś i folwark w powiecie sandomierskim, gminie Klimontów, parafii Goźlice, odległe od Sandomierza 25 wiorst[6].

W 1882 posiadał 31 domów 248 mieszkańców. W r. 1827 było 21 domów 162 mieszkańców.

Dobra Zakrzów po dopełnionej segregacji, składały się w roku 1888 z folwarku Zakrzów i Grabiny alias Wola Zakrzewska, rozległość mórg 691 z czego przypadało na:

folwark Zakrzów grunty orne i ogrody mórg 361, łąk mórg 10, pastwisk mórg 40, nieużytki mórg ; budynków murowanych 1, drewnianych 22, płodozmian 11 polowy.
folwark Grabina grunty orne i ogrody mórg 256, łąk mórg 8, pastwisk mórg 4, nieużytki mórg 5, budynków drewnianych 7, w okolicy pokłady kamienia piaskowego, we wsi wiatrak[6].

Oraz wsi :

Zakrzów osad 59, mórg 327,
Wólka Zakrzewska osad 4, mórg 59,
Goźlice osad 22, mórg 341.

Długosz w opisie tej wsi (Goźlice) podaje za dziedziców, raz Birkowickiego Jana herbu Topór, drugi raz Andrzeja Ossowskiego też Toporczyka. Dziesięcinę z łanów kmiecych dawano kolejno, jednego roku kościołowi św. Pawła w Sandomierzu (za murami), drugiego plebanowi w Gożlioach. Dalej podaje Długosz, że wszystkich ról kmiecych dają plebanowi w Goźlicach co drugi rok, prócz pól przyległych do wsi Dwiekozy, dających kościołowi św. Pawła. Folwark rycerski, dwie karczmy i zagrodnicy dawali dziesięciny plebanowi w Goźlicach (Długosz L.B. t.II, s.315,32).

Według registru poborowego powiatu sandomierskiego r. 1578 wieś Zakrzów miała w jednej części 4 zagrodników z rolą, 1 komornika, druga część 1 osadnika 1/4 łana. Część Ossolińskich 9 osad, 2 1/2 łana, 2 komorników, 1 rzemieślnika (Pawiński Małopolska, 173)[6].

W 1925 roku w miejscowości utworzono 2 klasy szkoły powszechnej, która działała do II wojny światowej, przedszkole funkcjonowało do lat 60.

Od 1927 roku w Zakrzowie działa Ochotnicza Straż Pożarna.

W latach 1936-1938 przeprowadzono komasację[a] gruntów. Wieś się znacznie rozciągnęła, tak powstały kolonie tak zwane: Góry Zakrzowskie, Gilówka i Smykałki.

II wojna światowa

Pod koniec okupacji niemieckiej we wsi stacjonowali kozacy, a także 2 działa dalekonośne. W 1944 roku Zakrzów znalazł się w wyzwolonym w sierpniu przyczółku Baranowsko-sandomierskim. Armia Czerwona dla bezpieczeństwa cywilów wysiedliła mieszkańców do miejscowości dalej położonych od linii frontu, takich jak Rybnica, Wólka Gieraszowska.

W 1965 roku strażacy w czynie społecznym zbudowali we wsi remizę, bardzo nowoczesną jak na owe czasy. Strażnica składa się z obszernego garażu, dużej sali widowiskowej i 2 pomieszczeń zaplecza.

Uwagi

  1. Tworzenie gospodarstw o zwartej powierzchni polegające na zamianie rozproszonych działek jednego właściciela na grunty leżące wokół jego działki

Przypisy

  1. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 16-17 [dostęp 2022-05-21]
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1582 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. Dobra ziemskie Ossolińskich w pierwszej połowie XVII wieku, w: Folwark-wieś-latyfundium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Muszyńska, Sz. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009, s. 103.
  6. a b c Zakrzów(4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 322.

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Sandomierz County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Sandomierz County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.90 N
  • S: 50.50 N
  • W: 21.33 E
  • E: 21.88 E