Zalew Przeczycko-Siewierski

Zbiornik Przeczyce

Zalew widziany z lotu ptaka (2018)
Położenie
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Wysokość lustra	287,3 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	5,1 km²
Wymiary • max długość • max szerokość	4,2 km 1,5 km
Głębokość • średnia • maksymalna	4,4 m 8 m
Objętość	20,7 km³
Hydrologia
Rzeki zasilające	Czarna Przemsza, Mitręga
Rzeki wypływające	Czarna Przemsza
Rodzaj jeziora	sztuczne
Położenie na mapie powiatu będzińskiego Zbiornik Przeczyce
Położenie na mapie Polski Zbiornik Przeczyce
Położenie na mapie województwa śląskiego Zbiornik Przeczyce
50°27′16,0″N 19°12′27,1″E/50,454444 19,207528

Zbiornik Przeczyce – utworzony w 1963 r. zbiornik zaporowy na Czarnej Przemszy w miejscu jej przełomu przez Próg Środkowotriasowy w okolicach Przeczyc (województwo śląskie, powiat będziński, gmina Mierzęcice). Zbiornik Przeczyce położony jest pod względem fizycznogeograficznym w obrębie Garbu Tarnogórskiego na Wyżynie Śląskiej, a według kryteriów administracyjnych na terenie dwóch gmin – wschodnia część jest zaliczana do Siewierza, natomiast zachodnia wchodzi w skład gminy Mierzęcice.

W obrębie zatopionego dna doliny Czarnej Przemszy oraz okolicy zbiornika znajdują się pozostałości umocnień polowych pochodzących z lat 30. XX w. oraz z okresu II wojny światowej. Są to głównie elementy Obszaru Warownego „Śląsk”.

Parametry morfometryczne

Podstawowe parametry zbiornika Przeczyce przedstawiają się następująco^[1]:

• minimalny poziom piętrzenia – 282,60 m n.p.m.
• normalny poziom piętrzenia – 289,25 m n.p.m.
• maksymalny poziom piętrzenia – 290,00 m n.p.m.
• powierzchnia zbiornika (przy maksymalnym poziomie piętrzenia) – 5,1 km²
• długość zbiornika - 4,2 km
• szerokość maksymalna zbiornika - 1,5 km
• średnia szerokość - 1,12 km
• wskaźnik wydłużenia - 3,75
• długość linii brzegowej - 13,8 km
• uwyspienie - 0,6%
• pojemność martwa zbiornika- 1,24 mln m³
• pojemność użytkowa zbiornika (przy maksymalnym poziomie piętrzenia)-16,55 mln m³
• pojemność powodziowa stała – 2,95 mln m³
• pojemność całkowita (przy maksymalnym poziomie piętrzenia) – 20,74 mln m³
• głębokość maksymalna (przy maksymalnym poziomie piętrzenia) – 9,1 m
• głębokość średnia (przy maksymalnym poziomie piętrzenia) – 4,4 m
• wskaźnik odsłonięcia (otwartości) zbiornika - 107
• wskaźnik zwartości - 0,0441
• wskaźnik rozwinięcia objętości - 1,45
• wskaźnik kształtu misy zbiornika - 0,48

Funkcje zbiornika

Zbiornik Przeczyce oprócz znaczenia przyrodniczego i krajobrazowego pełni zadania przeciwpowodziowe oraz turystyczno-rekreacyjne (miejsce rekreacji dla mieszkańców GOPu). Akwen jest wykorzystywany do uprawiania wędkarstwa, żeglarstwa, narciarstwa wodnego i sportów motorowodnych. Przez zlokalizowane w zaporze czołowej ujęcie, pobierano wodę przerzucaną następnie do zlewni Brynicy (od połowy lat 90. XX w. przerzut wody nie ma miejsca mimo istnienia takiej możliwości). Zbiornik zapewnia również przepływ nienaruszalny i wymagany w Czarnej Przemszy poniżej zapory czołowej, co ma istotne znaczenie dla zaspokojenia potrzeb wodnych m.in. będzińskiej elektrociepłowni^[1][2].

Przypisy

Bibliografia

• Martyna Rzętała: Procesy brzegowe i osady denne wybranych zbiorników wodnych w warunkach zróżnicowanej antropopresji (na przykładzie Wyżyny Śląskiej i jej obrzeży). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003, s. 147. ISBN 83-226-1287-7. (pol.).
• Mariusz Rzętała: Funkcjonowanie zbiorników wodnych oraz przebieg procesów limnicznych w warunkach zróżnicowanej antropopresji na przykładzie regionu górnośląskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008, s. 172. ISBN 978-83-226-1809-7. (pol.).