Zamach Gwardii Ludowej na kolumnę SA

Zamach na kolumnę SA

Tablica pamiątkowa upamiętniająca zamach na budynku przy Alejach Ujazdowskich 6A
Państwo	Polska (pod okupacją niemiecką)
Miejsce	na rogu Alei Ujazdowskich i ulicy Wilczej w Warszawie
Data	15 lipca 1943
Liczba zabitych	4 SA-manów
Liczba rannych	ok. 20 SA-manów
Typ ataku	zaatakowanie kolumny SA
Sprawca	sekcja Sztabu Głównego Gwardii Ludowej PPR
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 miejsce zdarzenia
52°13′47″N 21°00′42″E/52,229722 21,011667

Zamach Gwardii Ludowej na kolumnę SA – zamach przeprowadzony 15 lipca 1943 na rogu Alei Ujazdowskich i ulicy Wilczej w Warszawie.

Geneza

11 lipca 1943 oddział bojowy Gwardii Ludowej pod dowództwem Henryka Sternhela „Gustawa” przeprowadzić miał dwa zamachy bombowe: na uroczystą zmianę warty wojsk lądowych Heer Wehrmachtu przed gmachem niemieckiej komendy garnizonu między placem Piłsudskiego a ulicą Krakowskie Przedmieście i (po raz drugi) na kawiarnię Café Club. Zamachy miały być zemstą za egzekucję dokonaną przez Niemców 24 czerwca 1943 w ruinach warszawskiego getta na grupie 200 osób. Pierwszy zamach nie doszedł do skutku, gdyż gwardziści idący od strony Krakowskiego Przedmieścia zboczyli z wytyczonej trasy i pogubili się. Zamach na kawiarnię zakończył się sukcesem.

Sternhel zadecydował o powtórzeniu zamachu na zmianę warty 15 lipca, łącząc go z zamachem na jeden z tramwajów Tylko dla Niemców, który planowano zaatakować granatami na placu Żelaznej Bramy (rzucono dwa granaty, które nie spowodowały większych szkód).

Zamach

Gdy 15 lipca 1943 sekcja Romana Łączyńskiego, która miała dokonać zamachu na zmianę warty, stawiła się przed budynkiem komendy garnizonu, stwierdzono, że miejsce jest otoczone drutem kolczastym, a wokół niego krążą podejrzani ludzie. Wobec obawy, że zamach został „wsypany”, Henryk Sternhel zrezygnował z jego przeprowadzenia i postanowił, że gwardziści zaatakują kolumnę Sturmabteilung (SA) maszerującą z rozwiniętym sztandarem ulicą Krakowskie Przedmieście od strony placu Zamkowego, którą poprzedzała orkiestra^[1]. Na rogu Alej Ujazdowskich i ulicy Wilczej na czoło kolumny i na jej koniec Łączyński i Leon Rycharski rzucili dwie wiązki granatów, w wyniku czego (według GL) zabito 4 i zraniono około 20 Niemców.

Łączyńskiemu udało się uciec, natomiast Rycharski raniony przez Niemców w pościgu, został ujęty.

Przypisy

Bibliografia

• TomaszT. Strzembosz TomaszT., Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1944, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 326–328, ISBN 83-06-00717-4, OCLC 69510352 .

Gwardia Ludowa — Armia Ludowa

Organizacje	Armia Ludowa Gwardia Ludowa Połączone Siły Zbrojne AL, PAL i KB Związek Walki Młodych
Organizacje powiązane	Polska Partia Robotnicza Krajowa Rada Narodowa Grupa Inicjatywna PPR Bojowa Organizacja Ludowa Polska Wojskowa Organizacja Rewolucyjna Polski Sztab Partyzancki Rewolucyjne Rady Robotniczo-Chłopskie „Młot i Sierp” Stowarzyszenie Przyjaciół ZSRR Związek Walki Wyzwoleńczej Robotniczo-Chłopska Organizacja Bojowa Rewolucyjna Grupa Inteligencji Socjalistycznej „Świt”
Oddziały	Batalion im. Czwartaków 1 Brygada AL im. Ziemi Kieleckiej 1 Brygada AL im. Ziemi Lubelskiej 1 Brygada AL Ziemi Krakowskiej 2 Brygada AL „Świt” 2 Brygada AL im. Jana Hołoda 3 Brygada AL im. gen. Józefa Bema 3 Północnolubelska Brygada AL Brygada AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej” Brygada AL im. Tadeusza Kościuszki Brygada AL im. Wandy Wasilewskiej 10 Brygada AL „Zwycięstwo” 11 Brygada AL „Wolność”
Akcje zbrojne	Zamachy Gwardii Ludowej na Café Club Akcje ekspropriacyjne GL Bitwa pod Zalezianką Powstanie zamojskie Pogrom w Ludmiłówce Mord w Drzewicy Zamachy Gwardii Ludowej na kina dla Niemców Zamach Gwardii Ludowej na kolumnę SA Bitwa pod Kochanami Obrona gajówki Małachów Zbrodnia w Owczarni Bitwa pod Rąblowem Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej (Bitwa na Porytowym Wzgórzu) Powstanie warszawskie Obrona Republiki Pińczowskiej (Bitwa o Skalbmierz, Potyczka pod Baranowem) Bitwa pod Pokrytkami Bitwa pod Rząbcem Bitwa pod Ewiną Bitwa pod Gruszką Potyczka pod Chotczą
Oznaczenia	Krzyż Grunwaldu
Upamiętnienie i pieśni	Grób członków Sztabu AL na skwerze Hoovera w Warszawie Pomnik Partyzanta w Warszawie Gdy naród do boju Marsz Gwardii Ludowej Pieśń Partyzantów Lubelszczyzny
Historia	Mord pod Borowem