Zambrów (gmina wiejska)

Zambrów

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	zambrowski
TERC	2014052
Wójt	Jarosław Kos
Powierzchnia	298,98 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	8 998[1]
• gęstość	30,1 os./km²
Nr kierunkowy	86
Kod pocztowy	18-300, 18-400
Tablice rejestracyjne	BZA
Adres urzędu: ul. Fabryczna 3 18-300 Zambrów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 70[2][3] Liczba miejscowości 72[3]
Położenie na mapie województwa podlaskiego Zambrów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zambrów
52°59′N 22°15′E/52,983333 22,250000
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Portal Polska

Zambrów (1909-1954 gmina Długobórz) – największa w Polsce pod względem liczby sołectw gmina wiejska w województwie podlaskim, w powiecie zambrowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie łomżyńskim.

Siedziba gminy to Zambrów.

30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwało 9001 osób.

Za Królestwa Polskiego gmina Zambrów należała do powiatu łomżyńskiego w guberni łomżyńskiej. 19 maja^?/ 31 maja 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Zambrów^[5] (od 1919 znów samodzielne miasto). Następnie gmina przemianowana na gminę Długobórz (do 1954). Gmina Zambrów została powołana ponownie w 1973 roku.

Historia

Gminę zbiorową Zambrów utworzono 13 stycznia 1867^[6] w związku z reformą administracyjną Królestwa Polskiego. Gmina weszła w skład nowego powiatu łomżyńskiego w guberni łomżyńskiej^[7][8][9].

31 maja 1870^[10] do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Zambrów^[11].

Na początku XX wieku (pierwsza dekada) z gminy Zambrów wydzielono sam Zambrów jako oddzielną gminę wiejską, po czym - w celu uniknięcia pomyłki, pozostały obszar gminy przeminaowano na gmina Długobórz, mimo zachowania siedziby w Zambrowie^[12].

Po przejściu pod zwierzchnictwo polskie w 1919, gmina figuruje dalej pod nazwą gmina Długobórz^[13], obok Zambrowa, któremu przywrócono prawa miejskie, najpierw przez Niemców w 1915 roku^[14], następnie potwierdzeniem przez władze polskie 7 lutego 1919^[15].

1 kwietnia 1939 roku Zambrów i gminę Długobórz oraz Zambrów wraz z całym powiatem łomżyńskim przyłączono do woj. warszawskiego^[16].

Przez krótki okres po wojnie obie jednostki zachowały przynależność administracyjną, lecz już z dniem 18 sierpnia 1945 roku zostały wraz z powiatem łomżyńskim wyłączone z woj. warszawskiego i przyłączone z powrotem do woj. białostockiego^[17]. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina Długobórz była podzielona na 46 gromad^[18].

Gminę Długobórz zniesiono 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[19]. 13 listopada 1954 roku gromada Długobórz II weszła w skład nowo utworzonego powiatu zambrowskiego^[20].

Jednostkę przywrócono ponownie pod nazwą gmina Zambrów 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin^[21], w powiecie zambrowskim.

Dwory szlacheckie gminy Zambrów

Na terenie gminy Zambrów znajdują się 3 zabytkowe murowane dwory szlacheckie:

• neorenesansowy z elementami neogotyku dwór Woyczyńskich^[22] w Porytem-Jabłoni położony na zachodnim brzegu Jabłonki ze stawami rybnymi obecnie wykorzystywanymi przez gospodarstwo rybackie^[23] i z gorzelnią,
• dworek Łosie w Łosiach-Dołęgach, do którego prowadzi lipowa aleja, położony na skraju rykaczewskiego lasu na rozleglej łące^[24]. W wyremontowanym dworze prowadzony jest pensjonat^[25][26],
• dwór Godlewskich i Wyszyńskich w Wądołkach-Borowych na pagórku niewielkim z kuchnią dworską i pozostałością parku dworskiego^[27].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[28] gmina Zambrów ma obszar 298,98 km², w tym:

• użytki rolne: 50%
• użytki leśne: 15%

Gmina stanowi 40,78% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

• Piramida wieku mieszkańców gminy Zambrów w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Bacze Mokre, Brajczewo-Sierzputy, Chmiele-Pogorzele, Chorzele, Cieciorki, Czartosy, Czerwony Bór, Dąbki-Łętownica, Długobórz, Gardlin, Goski Duże, Goski-Pełki, Grabówka, Grochy-Łętownica, Grochy-Pogorzele, Grzymały, Klimasze, Konopki-Jabłoń, Konopki-Jałbrzyków Stok, Koziki-Jałbrzyków Stok, Krajewo Białe, Krajewo Borowe, Krajewo-Ćwikły, Krajewo-Korytki, Krajewo-Łętowo, Łady-Borowe, Łady Polne, Łosie-Dołęgi, Nagórki-Jabłoń, Nowe Wierzbowo, Nowe Zakrzewo, Nowy Borek, Nowy Laskowiec (Nowy Laskowiec i Nowy Laskowiec-Kolonia), Nowy Skarżyn, Osowiec, Pęsy-Lipno, Poryte-Jabłoń, Przeździecko-Drogoszewo, Przeździecko-Mroczki, Pstrągi-Gniewoty, Rykacze, Sasiny, Sędziwuje, Stare Krajewo, Stare Wądołki, Stare Zakrzewo, Stary Laskowiec, Stary Skarżyn, Szeligi-Kolonia, Szeligi-Leśnica, Śledzie, Tabędz, Tarnowo-Goski, Wądołki-Borowe, Wądołki-Bućki, Wdziękoń Drugi, Wdziękoń Pierwszy, Wierzbowo-Wieś, Wiśniewo, Wola Zambrowska, Wola Zambrzycka, Zagroby-Łętownica, Zagroby-Zakrzewo, Zaręby-Grzymały, Zaręby-Kramki, Zaręby-Kromki, Zaręby-Krztęki, Zaręby-Świeżki, Zbrzeźnica^[2].

Miejscowości bez statusu sołectwa: Boruty-Goski, Grabówka (osada leśna), Polki-Teklin.

Sąsiednie gminy

Andrzejewo, Czyżew, Łomża, Kołaki Kościelne, Rutki, Szumowo, Śniadowo, Wysokie Mazowieckie, Zambrów

Przypisy