Zambski Kościelne

Zambski Kościelne

wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	pułtuski
Gmina	Obryte
Liczba ludności (2011)	325[1][2]
Strefa numeracyjna	29
Kod pocztowy	07-215[3]
Tablice rejestracyjne	WPU
SIMC	0515684[4]
Położenie na mapie gminy Obryte Zambski Kościelne
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zambski Kościelne
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Zambski Kościelne
Położenie na mapie powiatu pułtuskiego Zambski Kościelne
52°45′21″N 21°13′00″E/52,755833 21,216667

Zambski Kościelne – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Obryte^[4][5].

Zambski uzyskały lokację miejską w 1428 roku, zdegradowane przed 1578 rokiem^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

Zambski z lotu ptaka

Zambski Kościelne to oddalona od Warszawy o ok. 70 km miejscowość w gminie Obryte nad Narwią koło Pułtuska na obrzeżach Puszczy Białej. Nazwa wsi prawdopodobnie pochodzi od słowa zębrska (dialekt mazowiecki ma ã w miejscu ogólnopolskiego ę), a to od staropolskiego ząbr "żubr"^[7][8] (por. Zambrów). Była to osada obronna i przyczółek dla kasztelanów pułtuskich przed najazdami Jaćwingów, Prusów i Rusinów. Prawdopodobnie powstała w tym samym okresie, co Pułtusk.

Pierwsze wzmianki o istnieniu wsi na terenie międzyrzecza Bugu i Narwi pochodzą z 1203. Jest to dokument księcia Konrada Mazowieckiego będący opisem uposażenia biskupa płockiego.Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Wojciecha. Pierwszy kościół w Zambskach istniał prawdopodobnie już w XI lub XII wieku (w obrębie grodu). W 1253 biskup Andrzej II oddał wieś Zambski wraz z kościołem zakonowi benedyktynów płockich i utworzył prepozyturę zakonną. W 1368 miał miejsce najazd Litwinów. Kościół został spalony, jednak benedyktyni szybko odbudowali swoje posiadłości. Budowali spichlerze, spławiali zboże i drewno do Gdańska. Dzięki staraniom właścicieli Zambski Kościelne otrzymały prawa miejskie w 1428. Prawa te utraciły po 100 latach. W posiadaniu benedyktynów wieś była do 1825. Ze względu na strategiczne położenie wieś była systematycznie niszczona w czasie wojen szwedzkich w 1655, wojny północnej, I i II wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej. Na cmentarzu parafialnym w Zambskach znajduje się mogiła zbiorowa około 300 żołnierzy 5 pułku piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego "Zuchowaci" z Wilna, którzy polegli w dniach 6 i 7 września 1939.

Obecnie Zambski Kościelne to wypoczynkowa miejscowość z wieloma trasami rowerowymi i miejscami do wędkowania. W miejscowości znajdują się dwa obiekty wpisane do rejestru zabytków. Są to: kościół parafialny pod wezwaniem św. Wojciecha z lat 1896–1900 (nr rej.: A-342 z 2 lutego 1982) oraz najstarsza część cmentarza rzymskokatolickiego (nr rej.: A-343 z 30 stycznia 1986).

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zambski, także Zambsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 365 .
• Dzieje Zambsk Kościelnych i okolic do 1947 roku. jaskulskislaw.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-08)].
• Fotoblog poświęcony miejscowości