Zamek Henryka

Zamek Henryka
Symbol zabytku nr rej. A/1070 z 13.06.2008
Ilustracja
Państwo Polska
Województwo dolnośląskie
MiejscowośćStaniszów
Typ budynkuromantyczny zamek w formie ruiny
Styl architektonicznyneogotyk
Inwestorksiążę Henryk XXXVIII von Reuss
Wysokość całkowitaponad 15 metrów
Rozpoczęcie budowy1806 r.
Ukończenie budowy1818 r.
Ważniejsze przebudowy1842 r.
Zniszczonow okresie międzywojennym
Odbudowano2015-2016
Pierwszy właścicielksiążę Henryk XXXVIII von Reuss
Kolejni właściciele

książę Henryk XII

Położenie na mapie gminy Podgórzyn
Mapa konturowa gminy Podgórzyn, blisko centrum u góry znajduje się ikonka pałacu z opisem „Zamek Henryka”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Zamek Henryka”
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego
Mapa konturowa powiatu karkonoskiego, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Zamek Henryka”
Ziemia50°50′07″N 15°43′24″E/50,835278 15,723333
Strona internetowa
Dolina Pałaców i Ogrodów-mapa

Zamek Henryka[1], Zamek w Staniszowie (niem. Heinrichsburg) – zamek myśliwski wybudowany w formie sztucznych ruin w 1806 r. na górze Grodna, najwyższym szczycie Wzgórz Łomnickich. W latach 2015-2016 wyremontowany i udostępniony do zwiedzania.

Położenie

Budowla położona jest na gruntach wsi Staniszów, ale bliżej wsi Marczyce i Sosnówka, w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Podgórzyn, 9 km od miasta Jelenia Góra, na terenie Wzgórz Łomnickich, w pobliżu uzdrowiska Cieplice. Do zamku prowadzą szlaki turystyczne: żółty z Sosnówki (20 min.) i Staniszowa (30 min.) oraz niebieski z Marczyc (20 min.).

Obiekt wraz z wzniesieniem wchodził w skład istniejącego tu parku krajobrazowego, którego centrum był pałac w Staniszowie. Staniszów wielokrotnie w trakcie wieków przechodził z rąk do rąk. W XVII panami na włościach były rodziny: von Reinbinitz, Mohrenthal, von Smettau. Henrietta von Smettau poślubiwszy księcia Henryka XXXVIII von Reuss wniosła Staniszów jako wiano ślubne. Dobra staniszowskie były własnością rodziny von Reuss do końca 1945 r.

Około 1806 roku na Grodnej wzniesiono wieżę w formach neogotyckich, która była schronem myśliwskim i wieżą widokową. W roku 1842 obiekt przebudowano do współczesnego kształtu. Forma neogotycka pałacu była w tamtych czasach niezwykłe modna, była wyrazem sentymentalnego upodobania do komponowania miejsc nastrojowych, pełnych poetyckiej symboliki. Powstanie wieży prawdopodobnie wynikało z zazdrości Henryka von Reuss w stosunku do rodowego zamku Chojnik Schaffgotschów.

W pobliżu zamku, w skałce położonej na północ od ruin, znajdują się wykute gniazda na belki, będące prawdopodobnie pozostałością jakiejś budowli. W latach 80. archeolodzy znaleźli tu kilkanaście odłamków naczyń ceramicznych z XIII wieku.

Opis obiektu

Obiekt na planie kwadratu. Murowany z cegły i dużych nieregularnych bloków kamiennych. Bryła zwarta, masywna od strony północno-wschodniej okrągła wieża. W narożu północno-zachodnim narożniku ulokowano przyporę. Obiekt nakryty był dwuspadowym dachem. Ściany północna i południowa zwieńczone trójkątnymi szczytami z blankami. Na elewacjach otwory okienne o różnych rozmiarach i formach i zwieńczeniach: łukami odcinkowymi, Tudorów, w wieży otwory szczelinowe. Do wnętrza prowadziły schody znajdujące się po stronie zachodniej. Wnętrze składało się z dwóch pomieszczeń. Pomieszczenia przekryte były sklepieniami. Szyby zamku były malowane.

Z XIX-wiecznego obiektu zachowały się ściany obwodowe oraz wieża, bez przekryć poziomych.

W latach 2015-2016 obiekt został poddany remontowi. W tym czasie powstała m.in. prowadząca na wieżę klatka schodowa. Odbudowa schodów umożliwiła udostępnienie od 30 kwietnia 2016 wieży zamkowej dla turystów.

Obecnie obiekt znajduje się w rękach prywatnych. Jego zwiedzanie możliwe jest od maja do października w godzinach 10.00-17.00.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2015-03-19].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Chojnik1.jpg
Zamek Chojnik - litografia z poczatku XIX wieku
Pomnik Historii logo.svg
Logo Pomników Historii Polski
Map of the Jelenia Góra valley, Lower Silesia, Poland - 20081010.jpg
Autor: Fundacja Dolina Pałaców i Ogrodów., Licencja: CC BY 3.0
Mapa z oznaczeniem pałaców i zamków Kotliny Jeleniogórskiej.
Zamek księcia Henryka w Marczycach.jpg
Autor: Jojo, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ruiny zamku księcia Henryka w Marczycach.
Legenda dwor.svg
Symbol dworu do legendy mapy