Zamek Niesytno

Zamek Niesytno

nr rej. A/3231/962 z 13.11.1961[1]
Zamek Niesytno w 2019
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Płonina, woj. dolnośląskie
Typ budynku	zamek
Rozpoczęcie budowy	XIV wiek
Ukończenie budowy	XV wiek
Położenie na mapie gminy Bolków Zamek Niesytno
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zamek Niesytno
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zamek Niesytno
Położenie na mapie powiatu jaworskiego Zamek Niesytno
50°54′14,90″N 16°00′13,61″E/50,904140 16,003780
Strona internetowa

Zamek Niesytno w Płoninie (niem. Nimmersath) – jeden z zamków znajdujących się na szlaku Zamków Piastowskich, położony na zachód od Bolkowa.

Położenie

Zamek Niesytno położony jest w Sudetach Zachodnich, we Wschodnim Grzbiecie Gór Kaczawskich, we wsi Płonina, na skalnym cyplu - 550 m n.p.m.^[2]

Historia

Po raz pierwszy zamek ten został wymieniony w 1432 r.^[3], w liście biskupa wrocławskiego Konrada Oleśnickiego do Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego. Biskup donosi mistrzowi, iż należąca do rycerza Hayna von Czirna warownia została zajęta przez wyprawę mieszczan wrocławskich i świdnickich. Wydaje się, że budowla powstała niewiele wcześniej. Hipoteza o jej XIII-wiecznej genezie jest mało prawdopodobna, a w grę wchodzi okres po 2 połowie XIV w.

Historia zamku Niesytno wiązana jest tradycyjnie z husytami i rycerzami rozbójnikami, mającymi w nim zamieszkiwać w XV w., z tamtego okresu wywodzić się ma nazwa Angstwinkel (pol. Zakątek Strachu)^[3]. Prawdopodobnie już w latach 30. XV stulecia w posiadanie siedziby weszli członkowie rodu von Zedlitz, którzy zamieszkiwali tu do połowy wieku XVII w.^[3]

Obiekt był w trakcie swych dziejów kilkakrotnie rozbudowywany i przebudowywany^[3]. Najciekawszym jego elementem jest unikalna na skalę Polski wieloboczna wieża z dziobem (podobna do stołpu na zamku w Bolkowie), zajmująca kulminację skalną, pełniąca rolę donżonu, wyposażona we wnętrzu w tzw. ciepłą izbę (rozległe wnętrze obłożone drewnem jako ociepleniem). Jej datowanie jest przedmiotem dyskusji i nastręcza wiele trudności, ale przypuszcza się, że zbudowana została najpewniej dopiero w 2 połowie XV wieku^[3]. Poniżej wznosi się dom zamkowy, zapewne późniejszy, częściowo dwu- a częściowo trójkondygnacyjny^[3].

Rezydencjonalną rolę zamek utracił w 1545 r., gdy obok, na wschód/południowy wschód od niego członkowie rodu von Zedlitz zbudowali dwór ozdobiony renesansową kamieniarką (m.in. portalem głównym i oknami o obramieniach zwanych fasciowymi)^[3]. Dwór ten, także wielokrotnie przerabiany, znany jest jako pałac w Płoninie. Od połowy XVI w. stary zamek wykorzystywany był najpewniej już tylko na cele magazynowe i gospodarcze^[3]. W sali rycerskiej utworzono spichlerz na ziarno^[4], a na mu­rach u­sta­wio­no czte­ry ha­ko­wni­ce odpa­la­ne przy o­ka­zji wa­żnych świąt lub u­ro­czy­sto­ści^[5].

W 1843 ruiny zamku zakupił hrabia Julius von Bulow, który je zabezpieczył i przeprowadził gruntowną konserwację. Na po­czą­tku XX wie­ku ma­ją­tek ziem­ski nabył hrabia Eber­har­d von Saur­ma ba­ro­n von Jeltsch. Prze­pro­wa­dził on kon­ser­wa­cję za­mku gór­ne­go i udo­stę­pnił go do zwie­dza­nia^[5].

W 2010 roku właścicielem zamku został przedsiębiorca Krzysztof Harkawy^[6]. W 2012 roku rozpoczęły się prace przy odgruzowywaniu i rekonstrukcji budynku mieszkalnego na terenie zamku średniowiecznego^[7].

Galeria

• 

  Ruiny zamku i pałac między 1857 a 1883 na litografii Aleksandra Duncker'a

• 

  Gotycka wieża zamkowa w 2006 roku

• 

  Budynek mieszkalny, widok od zachodu w 2006 roku, przed rekonstrukcją

• 

  Budynek mieszkalny, widok od wschodu w 2006 roku

• 

  Fragment zamku w 2006 roku

• 

  Ruiny pałacu od strony południowej, w tle wieża zamku

• 

  (c) Jesper Zedlitz, CC BY-SA 3.0
• 
• 

Przypisy

Bibliografia

• Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.

Linki zewnętrzne

• Strona o zamku Niesytno w Płoninie na facebook.com
• Ruina zamku Niesytno na stronie zamki polskie
• Zamek Niesytno w Płoninie na stronie zamki.pl