Zamek Niesytno
 nr rej. A/3231/962 z 13.11.1961[1] | |
 Zamek Niesytno w 2019 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | zamek |
| Rozpoczęcie budowy | XIV wiek |
| Ukończenie budowy | XV wiek |
Położenie na mapie gminy Bolków _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Bolków") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
 50°54′14,90″N 16°00′13,61″E/50,904140 16,003780 | |
| Strona internetowa | |
Zamek Niesytno w Płoninie (niem. Nimmersath) – jeden z zamków znajdujących się na szlaku Zamków Piastowskich, położony na zachód od Bolkowa.
Położenie
Zamek Niesytno położony jest w Sudetach Zachodnich, we Wschodnim Grzbiecie Gór Kaczawskich, we wsi Płonina, na skalnym cyplu - 550 m n.p.m.[2]
Historia
Po raz pierwszy zamek ten został wymieniony w 1432 r.[3], w liście biskupa wrocławskiego Konrada Oleśnickiego do Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego. Biskup donosi mistrzowi, iż należąca do rycerza Hayna von Czirna warownia została zajęta przez wyprawę mieszczan wrocławskich i świdnickich. Wydaje się, że budowla powstała niewiele wcześniej. Hipoteza o jej XIII-wiecznej genezie jest mało prawdopodobna, a w grę wchodzi okres po 2 połowie XIV w.
Historia zamku Niesytno wiązana jest tradycyjnie z husytami i rycerzami rozbójnikami, mającymi w nim zamieszkiwać w XV w., z tamtego okresu wywodzić się ma nazwa Angstwinkel (pol. Zakątek Strachu)[3]. Prawdopodobnie już w latach 30. XV stulecia w posiadanie siedziby weszli członkowie rodu von Zedlitz, którzy zamieszkiwali tu do połowy wieku XVII w.[3]
Obiekt był w trakcie swych dziejów kilkakrotnie rozbudowywany i przebudowywany[3]. Najciekawszym jego elementem jest unikalna na skalę Polski wieloboczna wieża z dziobem (podobna do stołpu na zamku w Bolkowie), zajmująca kulminację skalną, pełniąca rolę donżonu, wyposażona we wnętrzu w tzw. ciepłą izbę (rozległe wnętrze obłożone drewnem jako ociepleniem). Jej datowanie jest przedmiotem dyskusji i nastręcza wiele trudności, ale przypuszcza się, że zbudowana została najpewniej dopiero w 2 połowie XV wieku[3]. Poniżej wznosi się dom zamkowy, zapewne późniejszy, częściowo dwu- a częściowo trójkondygnacyjny[3].
Rezydencjonalną rolę zamek utracił w 1545 r., gdy obok, na wschód/południowy wschód od niego członkowie rodu von Zedlitz zbudowali dwór ozdobiony renesansową kamieniarką (m.in. portalem głównym i oknami o obramieniach zwanych fasciowymi)[3]. Dwór ten, także wielokrotnie przerabiany, znany jest jako pałac w Płoninie. Od połowy XVI w. stary zamek wykorzystywany był najpewniej już tylko na cele magazynowe i gospodarcze[3]. W sali rycerskiej utworzono spichlerz na ziarno[4], a na murach ustawiono cztery hakownice odpalane przy okazji ważnych świąt lub uroczystości[5].
W 1843 ruiny zamku zakupił hrabia Julius von Bulow, który je zabezpieczył i przeprowadził gruntowną konserwację. Na początku XX wieku majątek ziemski nabył hrabia Eberhard von Saurma baron von Jeltsch. Przeprowadził on konserwację zamku górnego i udostępnił go do zwiedzania[5].
W 2010 roku właścicielem zamku został przedsiębiorca Krzysztof Harkawy[6]. W 2012 roku rozpoczęły się prace przy odgruzowywaniu i rekonstrukcji budynku mieszkalnego na terenie zamku średniowiecznego[7].
Galeria
Ruiny zamku i pałac między 1857 a 1883 na litografii Aleksandra Duncker'a
Gotycka wieża zamkowa w 2006 roku
Budynek mieszkalny, widok od zachodu w 2006 roku, przed rekonstrukcją
Budynek mieszkalny, widok od wschodu w 2006 roku
Fragment zamku w 2006 roku
Ruiny pałacu od strony południowej, w tle wieża zamku
(c) Jesper Zedlitz, CC BY-SA 3.0
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2012-12-18].
- ↑ Wojciech Kapałczyński, Kazimierz Śliwa: Przewodnik po cenniejszych zabytkach województwa jeleniogórskiego. Jelenia Góra: Reprocolor s.c., 1997, s. 81. ISBN 83-87416-00-2.
- ↑ a b c d e f g h Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. XXX. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Zamek Niesytno w Płoninie - Warownia weterana spod Grunwaldu, karkonoszego.pl, 27 lutego 2021 [dostęp 2022-01-17].
- ↑ a b *** RUINA ZAMKU NIESYTNO W PŁONINIE ***, www.zamkipolskie.com [dostęp 2022-01-18].
- ↑ Wyborcza.pl, wroclaw.wyborcza.pl [dostęp 2022-01-17].
- ↑ Ruszyła odbudowa zamku!. zamek Niesytno w Płoninie. [dostęp 2012-06-17].
Bibliografia
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Flaga województwa dolnośląskiego
.JPG)
Autor: Barbara Maliszewska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Płonina - ruina zamku Niesytno z wieżą, XIV, XV
Autor: MIGORMCZ, Licencja: CC BY-SA 4.0
To zdjęcie województwa dolnośląskiego zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji Dolny Śląsk fundowanej przez Stowarzyszenie Wikimedia Polska.
Autor: Barbara Maliszewska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Płonina - ruina zamku Niesytno z wieżą, XIV, XV
.JPG)
Autor: Barbara Maliszewska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Płonina - ruina zamku Niesytno z wieżą, XIV, XV
Autor: MIGORMCZ, Licencja: CC BY-SA 4.0
To zdjęcie województwa dolnośląskiego zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji Dolny Śląsk fundowanej przez Stowarzyszenie Wikimedia Polska.
.JPG)
Autor: Barbara Maliszewska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Płonina - ruina zamku Niesytno z wieżą, XIV, XV (gotycka wieża zamkowa)
Symbol zamku do legendy mapy
.jpg)
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Płonina - ruina zamku Niesytno z wieżą, XIV, XV
Wilhelmsburg, Kreis Bolkenhain Amtsbezirk Nimmersath (Nimmersatt), Lithographie von Alexander Duncker
_-_panoramio.jpg)
(c) Jesper Zedlitz, CC BY-SA 3.0
Ruins of castle Nimmersath (today Płonina)
