Zamek Vajdahunyad

Zamek Vajdahunyad

nr rej. od 1991 roku
Zamek Vajdahunyad z lotu ptaka
Państwo	Węgry
Miejscowość	Budapeszt
Styl architektoniczny	(neo)gotycko-renesansowo-barokowy
Architekt	Ignác Alpár
Rozpoczęcie budowy	1904
Ukończenie budowy	1908
Położenie na mapie Budapesztu Zamek Vajdahunyad
Położenie na mapie Węgier Zamek Vajdahunyad
47°30′55,04″N 19°04′55,06″E/47,515290 19,081960
Strona internetowa

Węgierskie Muzeum Rolnictwa (Magyar Mezőgazdasági Múzeum)

Państwo	Węgry
Miejscowość	Budapeszt
Adres	Budapest, XIV. Városliget, Vajdahunyadvár (korespondencyjny: 1367 Budapest 5. Pf. 129.)
Strona internetowa

Zamek Vajdahunyad (węg. Vajdahunyad vára) – zamek znajdujący się w Budapeszcie, w Parku Miejskim (Városliget).

Położenie

Zamek znajduje się w XIV. dzielnicy Budapesztu, na terenach Parku Miejskiego, na tzw. Wyspie Széchenyiego.

W części renesansowo-barokowej zamku mieści się Węgierskie Muzeum Rolnictwa.

Historia

W 1896 z okazji 1000-lecia Węgier w stolicy odbyła się wielka Wystawa Milenijna, usytuowana w Parku Miejskim. Wzniesiono wówczas zespół budynków z nietrwałych materiałów (głównie drewna), które były kopiami obiektów z terenu Wielkich Węgier i miały reprezentować różne style w narodowej architekturze węgierskiej. Wystawa tak spodobała się publiczności, że prezentowane budynki w latach 1904–1908 zostały ponownie wybudowane z trwałych materiałów. Projektantem całości (pod nazwą Zespół Budynków Historycznych, węg. Történelmi Épületcsoport) był architekt Ignác Alpár.

Budowla jest konglomeratem kopii budynków historycznych (stylistycznie jest mieszaniną gotyku, renesansu i baroku.). Swą nazwę wzięła od najbardziej charakterystycznej kopii zamku z Vajdahunyad w Siedmiogrodzie, obecnie na terenie Rumunii.

Zespoły architektoniczne

Zespół budynków w stylu romańskim

Kaplica z Ják

• Tzw. Kaplica z Ják – podstawą architektoniczną jest kościół z Lébény k. Győr, zaś portal jest kopią wejścia do kościoła w Ják.
• Krużganek – z kopiami filarów i kolumn z czasów dynastii Arpadów
• Audytorium
• Katownia – 37-metrowa wieża tortur nawiązująca architektonicznie do zamków z Górnych Węgier (węg. Felvidék), obecnie Słowacja)
• Płaska wieża (węg. Tompa-torony) – wieża od strony stawu
• Kamienny most z lwami
• Brama mostowa (lub strzelnicza) – szerokości 10,5 m – jej elementy wzorowane są na zamku biskupim z Diakováru w Slawonii (obecnie na terenie Chorwacji)
• Baszta z Segesváru – po drugiej stronie bramy; część pałacowa w stylu mieszanym wzorowanym na architekturze z okresu Andegawenów

Rozeta fasady katedralnej na zamku

Zespół budynków w stylu gotyckim

• Wieża Nje Boisia – kopia wieży z zamku w Vajdahunyadzie o tej samej nazwie, która nadała budapeszteńskiemu zamkowi charakterystyczny wygląd (i prawdopodobnie była przyczyną nadania takiej, a nie innej nazwy)
• Loggie z Hunyadu – inspirowane dziedzińcem zamkowym w Vajdahunyadzie
• Sala rycerska
• Kaplica rodu Zápolya – pomniejszona kopia kaplicy z Csütörtökhely, obecnie na terenie Słowacji
• Fasada katedry
• Dziedziniec z Hunyadu
• Kopia Wieży Apostołów z cytadeli w Segesvárze

Zespół budynków w stylu renesansowo-barokowym

• Pałac w stylu baroku austriackiego z wejściem wzorowanym na Bramie Karola z Gyulafehérváru (obecnie w Rumunii)
• Baszta Katarzyny – powiększona kopia Bramy Katarzyny z Brassó (obecnie w Rumunii) z balkonem wzorowanym na ratuszu z Bártfa (obecnie na terenie Słowacji) po wschodniej stronie baszty
• Fasada od strony stawu w stylu renesansu niemieckiego z ozdobnym sgraffito
• 50-metrowa Wieża niemiecka z cebulowatym hełmem
• Wieża francuska – niska wieża od strony stawu inspirowana wczesnym renesansem francuskim

Pomniki

Pomnik Anonymusa

• Pomnik Ignáca Alpára (projektanta zamku) autorstwa Ede Telcsa z 1931 (naprzeciwko głównego wejścia)
• Pomnik Sándora Károlyiego (polityka węgierskiego) autorstwa Alajosa Stróbla z 1908 (na Dziedzińcu z Hunyadu)
• Pomnik Anonymusa (nieznanego z imienia pierwszego kronikarza węgierskiego, autora dzieła Bele Regis Notarius Gesta Hungarorum) autorstwa Miklósa Ligetiego z 1903
• Popiersia w południowo-wschodniej alejce spacerowej – Lajosa Mitterpachera (przyrodnika), Sámuela Tessedika (pedagoga protestanckiego), Jánosa Nagyváthyego (agronoma) i Ferenca Pethe (ekonomisty)

Zimowe lodowisko na przyzamkowym stawie

Literatura

• Für Lajos, Szabó Loránd, 1988, Budapest, Vajdahunyadvár, Budapeszt: Tájak, Korok, Múzeumok Egyesület.

Linki zewnętrzne

• Vajdahunyad Castle
• Museum of Agriculture in Vajdahunyad Castle