Zamek w Bydlinie

Zamek w Bydlinie

nr rej. A-77/M z 2.03.2007
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydlin
Położenie na mapie gminy Klucze Zamek w Bydlinie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zamek w Bydlinie
Położenie na mapie województwa małopolskiego Zamek w Bydlinie
Położenie na mapie powiatu olkuskiego Zamek w Bydlinie
50°23′19,565″N 19°38′34,152″E/50,388768 19,642820

Ruiny zamku przed przeprowadzonymi pracami remontowymi

Zamek w Bydlinie – ruiny zamku leżącego na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, wybudowanego w systemie tzw. Orlich Gniazd, we wsi Bydlin w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim.

Zamek leży na Szlaku Orlich Gniazd, pieszym i rowerowym. Zamek wznoszący się na wysokim, skalistym wzgórzu przez pewien czas pełnił również funkcję świątyni. Wśród uczonych pojawiały się również opinie, że budowla nigdy nie była zamkiem i od początku pełniła funkcje sakralne.

Historia

Pierwsze wzmianki na temat zamku sięgają końca XIV w. Na wysokim, skalistym wzgórzu wzniesiono wtedy warownię – wieżę obronną. Swoją pierwotną funkcję pełniła przez około dwieście lat. Początkowym właścicielem był syn Niemierzy z Gołczy. To właśnie temu drugiemu przypisuje się często budowę warowni.

Do czasu, kiedy w XVI w. przeszedł na własność Bonerów, a następnie Firlejów, zamek miał około dwudziestu właścicieli. Na początku XVI w. Firlejowie dokonali przebudowy murów zamku na kościół. W okresie reformacji ok. 1570 r. Jan Firlej (ówczesny właściciel Bydlina) na krótki czas zamienił kościół na zbór ariański. W 1594 r. jego syn Mikołaj ponownie przeobraził świątynię na kościół katolicki pw. Świętego Krzyża, od którego nazwę przejęło obecnie całe wzgórze. W 1655 r. kościół zburzyli Szwedzi idący na Częstochowę. Kilkadziesiąt lat później został odbudowany przez Męcińskich. Pod koniec XVIII w. zamek został stopniowo opuszczony i uległ ruinie. Pod koniec XIX w. na stokach góry zamkowej istniała kopalnia galeny.

Na początku I wojny światowej, 17 listopada 1914 r., legioniści pod dowództwem komendanta Trojanowskiego okopali się, zajmując pozycje na wzgórzu zamkowym, a następnie ruszyli na stojące w Załężu wojska rosyjskie, rozpoczynając w ten sposób bitwę pod Krzywopłotami.

Architektura

Zachowały się jedynie resztki murów i fosy. Ruiny mają kształt prostokąta o długości 24 m i szerokości 11 m. Budynek wzniesiony z miejscowego wapienia był oskarpowany na narożach. Średnia grubość murów wynosiła nieco ponad 2 m, a przeciętna wysokość ok. 7 m. W murach widnieją ślady zabudowanych okienek strzelniczych.

Archeologia

Badania archeologiczne przeprowadzone przez Błażeja Muzolfa w 1989 r. zaowocowały odkryciem fundamentów nieznanych dotąd budynków, m.in. wieży bramnej. Odkrycia te pozwoliły ostatecznie zakwalifikować budowlę jako zamek. Podczas wykopalisk znaleziono także denar Ludwika Węgierskiego pochodzący z ok. 1370 r., co pozwoliło na datowanie budowy muru mniej więcej na okres andegaweński. Wydobyto też znaczne ilości ceramiki naczyniowej, kafli z pieców z przedstawieniami figuralnymi i heraldycznymi, kafli miskowych i garnkowych^[1].

W 2009 r. zawalił się południowy mur budynku mieszkalnego. W 2012 r. przeprowadzono prace remontowe.

Przypisy

Bibliografia

• Jolanta Fidura, Zamki i inne warownie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Częstochowa: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej. Oddział, 1990.
• Marceli Antoniewicz, Zamki na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej: geneza – funkcje – konteksty, PAN. Oddział w Katowicach. Komisja Historyczna, Wydawnictwo Szumacher, Kielce 1998. ISBN 83-86168-20-X.
• Bydlin – ruina zamku rycerskiego. [dostęp 2012-04-09].