Zamek w Płakowicach
nr rej. A/5505/274 z 11.05.1951 | |
Widok zamku | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | ul. Pałacowa 4 |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Kondygnacje | 3 |
Rozpoczęcie budowy | 1550 |
Ukończenie budowy | 1563 |
Ważniejsze przebudowy | XVIII i XIX wiek, 1998 |
Pierwszy właściciel | Rumpold von Talkenberg |
Kolejni właściciele | Ramfald Talkenberg, Magdalena von Schaffgotsch z domu Raussendorf, August Ludwig von Nostitz |
Obecny właściciel | 1992 - Chrześcijański Ośrodek „Elim” Kościoła Baptystów |
Plan budynku | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
51°06′56,084″N 15°36′55,796″E/51,115579 15,615499 |
Zamek w Płakowicach – jedna z największych renesansowych budowli obronnych na Śląsku, obecnie położona w Lwówku Śląskim, w województwie dolnośląskim, powiecie lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski (obecnie Płakowice są częścią Lwówka Śląskiego).
Historia
Pierwszy dwór obronny istniał w miejscu dzisiejszego pałacu w 1480 roku[2]. Budowę większego zamku rozpoczął w 1550 r. Rumpold Talkenberg z Podskala, który projekt zlecił włoskiemu architektowi Franciszkowi Parrowi[2]. Budowa głównego budynku trwała do 1558 roku, a wykończenia do 1563 roku[2]. W trakcie budowy powstała trójskrzydłowa budowla z niewielkim dziedzińcem z krużgankami[2]. Była to największa na Śląsku budowla obronna w XVI wieku. Na przełomie XV i XVI w. Płakowice stały się własnością rodu von Schaffgotsch, ponieważ Magdalena von Talkenberg, ostatnia przedstawicielka rodu, wyszła za Caspara von Schaffgotsch i wniosła mu majątek w wianie. Przebudowy dokonano dwukrotnie - w XVIII i XIX w. W XVIII w. właścicielem dóbr był Otto von Hochberg. W czasie wojen napoleońskich zamek został uszkodzony[2]. Francuzi ograbili i zniszczyli bibliotekę i cenne zbiory malarstwa[3]. Ostatnim prywatnym właścicielem był August Ludwig von Nostitz-Rieneck, od którego zamek odkupiła w 1824 roku rejencja legnicka z przeznaczeniem na szpital psychiatryczny. W trakcie przebudowy usunięto z wnętrz liczne zdobienia, kominki, kartusze i portale. Szpital funkcjonował do 1945 roku. W tym czasie w placówce Niemcy dokonywali eutanazji na chorych w pobliskim pawilonie, a ciała palono w krematorium. Po 1945 r. w zamku mieściła się w pałacu jednostka wojskowa. W latach 1954-56 zamek był jeszcze w dość dobrym stanie. W latach 1952-1959 na terenie tym znajdował się ogromny ośrodek "Dom Dziecka" w którym było około 1000 dzieci koreańskich i ponad 200 dzieci polskich przywiezionych tu w 1954 roku z całej Polski[4]. W latach 1966-1974 budynek przejmuje batalion wojsk Obrony Terytorialnej Kraju JW 22-23. Do dziś o ich obecności przypominają napisy na ścianach dziedzińca „DO USTĘPU” i „ DYŻURNY GOSPODARCZY”. W 1967 roku zamek został częściowo odrestaurowany[2]. Po opuszczeniu przez wojsko zamek zaczął podupadać. Od 1992 roku należy do Chrześcijańskiego Ośrodka "Elim" Kościoła Baptystów i poddawany jest intensywnemu remontowi[5].
Architektura
Budowla składa się z trzech dwukondygnacyjnych skrzydeł okalających wewnętrzny dziedziniec krużgankami, których arkady wsparte są na jońskich kolumnach[2]. W narożach znajdują się schody. Od czwartej strony zamknięty jest murem kurtynowym[2]. Na dziedziniec prowadzi brama wjazdowa z portalem, przed którą znajduje się kamienny most przerzucony przez fosę obronną[2]. W lewym narożniku portalu znajduje się medalion z podobizną Rampolda von Talkenberg[2]. Zachowały się także renesansowe zdobienia fasad[6].
Portal w bramie
Bramę na dziedziniec ozdobiono portalem o wysokości sięgającej II piętra. W narożnikach umieszczono medaliony przedstawiające Rampolda von Talkenberg i jego żonę. W części centralnej znajduje się podwójny fryz heraldyczny z kartuszami rodów von Talkenberg, von Rechberg, von Hochberg, von Liebenthal, von Rauβendorf, von Lest, von Zedlitz i von Reibnitz.
Na portalu umieszczono następujące napisy:
po lewej: Anno 1550 Jor habe ich Rampold von Talkenberg vom Talkenstein und Plagwitz Durch die Gnade Gottes dieses Haus zu erbauen angefangen (W roku 1550 ja Rampold von Talkenberg z Podskala i Płakowic z Łaską Bożą ten Dom zacząłem budować) po prawej: Derr Herr segne und behüte uns, der Herr erleuchte sein Angesicht über uns, und sey uns gnädig; - der Herr erleuchte sein Angesicht über uns, und gebeuns seinen Frieden. (Panie błogosław nas i uchowaj nas, Panie bądź miłościwy i niech Twoje oblicze czuwa nad nami i daje nam Twój pokój) [IV Mojż. 6, 24-26]
Przypisy
- ↑ Płakowice - zamek renesansowy. [dostęp 2013-02-25].
- ↑ a b c d e f g h i j Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 302-306. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Lwówek Śląski i okolice - przewodnik historyczny, Mariusz Olczak, Wydawnictwo Oppidium, Warszawa 2000, ISBN 83-9123143-7
- ↑ Pisemne świadectwo wychowanka domu dziecka w tych latach
- ↑ Rys historyczny. [dostęp 2013-02-25].
- ↑ Marek Gaworski - "Najpiękniejsze zamki, pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego" Wydawca - Matiang (Strzelce Opolskie 2012) s. 30 ISBN 978-83-932293-6-9
Bibliografia
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Marek Gaworski, "Najpiękniejsze zamki i pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego", Matiang, Strzelce Opolskie 2012, ISBN 978-83-932293-6-9.
- Romuald Łuczyński, „Renesansowa rezydencja nad Bobrem”, SUDETY, nr 6/51/ czerwiec 2005.
- J.A. Bossowski, „Płakowicki Wawel”. Wydawnictwo „CMYK-ART”, Częstochowa 2002.
Linki zewnętrzne
- Opis zamku
- Zamek w Płakowicach
- Zamek w Płakowicach. ideatur.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-27)].
- Wirtualny spacer po Zamku w Płakowicach
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Flaga województwa dolnośląskiego
Symbol zamku do legendy mapy
Ikona ze wzoru znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lwówek Śląski, Poland, location maps
Palac Plakowice - częściowy plan budynku - dziedziniec i krużganki