Zamek w Tarnowskich Górach

Zamek w Tarnowskich Górach
Symbol zabytku nr rej. A/613/2020 z 2 kwietnia 2020[1]
Ilustracja
Widok współczesny zamku od strony południowo-zachodniej
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Tarnowskie Góry (Śródmieście-Centrum)

Adres

ul. Zamkowa 12

Typ budynku

budynek mieszkalny

Ukończenie budowy

1575

Pierwszy właściciel

Jerzy Fryderyk Hohenzollern

Kolejni właściciele

(...)
August Carl Friedrich von Boscamp-Lasopolski,
nadinspektor hutniczy Birnbaum,
pastor Naglo,
sędzia górniczy Krickende,
Friedrich Wilhelm Grundmann
(...)

Obecny właściciel

Gmina Tarnowskie Góry

Położenie na mapie Tarnowskich Gór
Mapa konturowa Tarnowskich Gór, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Zamek w Tarnowskich Górach”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zamek w Tarnowskich Górach”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zamek w Tarnowskich Górach”
Ziemia50°26′33,94″N 18°51′17,73″E/50,442761 18,854925

Zamek w Tarnowskich Górach – miejski zamek w Tarnowskich Górach na Górnym Śląsku.

Położenie

Budynek znajduje się w tarnogórskiej dzielnicy Śródmieście-Centrum przy ulicy Zamkowej 12.

Widok Tarnowskich Gór od strony południowej uwieczniony przez Knödela w 1700. Zamek (oznaczony literą A) znajduje się po prawej stronie ryciny.

Opis

Zamek został wzniesiony na terenie miasta Tarnowskie Góry przez margrabiego Jerzego Fryderyka Hohenzollerna w 1575 roku jako miejska rezydencja (wiejską był zamek w Świerklańcu). Jest uwidoczniony na najstarszych tarnogórskich widokówkach (np. autorstwa Knödela z 1700 roku). Budynek był prostokątny w swoim rzucie i posiadał czworoboczną wieżę na osi, składał się z dwóch sklepionych pomieszczeń z sienią i klatki schodowej w wieży[2].

W 1670 na zamku przebywała małżonka króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego – królowa Eleonora Habsburżanka[2].

W czasach fryderycjańskich na zamku urzędował sędzia (wójt) mianowany przez pana stanowego ziemi bytomskiej, którym był hrabia Henckel von Donnersmarck[3].

W ciągu wieków zamek był gruntownie przebudowany i zaniedbywany, a obecnie bardziej przypomina wolnostojącą kamienicę – nie istnieje czworoboczna wieża zamkowa, a od strony wschodniej dobudowano nowe skrzydło. Starsza część gmachu jednak nadal posiada bardzo grube mury, zachowały się trzy sklepione piwnice, a w niektórych pomieszczeniach częściowe sklepienia kolebkowe oraz kolebkowe z lunetami. Ponadto od strony ulicy Zamkowej widoczne są filary wspierające arkady krużganka sklepionego żaglasto (pierwotnie krzyżowo-żebrowe). Podwórze jest odgrodzone prawdopodobnie oryginalnym murem (ze współczesną bramą, przeprutą w 2016)[4][2].

Obecnie zamek pełni funkcje mieszkalne[5]. Decyzją z 2 kwietnia 2020 został wpisany do rejestru zabytków (nr rej. A/613/2020)[1].

Wolnomularstwo

Od 1800 roku zamek był rezydencją Augusta Carla Friedricha von Boscamp-Lasopolskiego, wolnomularza, inicjatora powstania tarnogórskiej loży masońskiej Silberfels (pol. ‘srebrna skała’) i to właśnie w nim mieściła się pierwsza siedziba loży. Między 1834 a 1858 spotkania masonów odbywały się jednocześnie na zamku i w wynajętym przez sędziego Krickende budynku 245 na Lyszczu (obecnie ul. Górnicza 38)[6]. W 1858 loża została przeniesiona do nowo wybudowanego budynku przy ulicy Jana III Sobieskiego[7], na którego miejscu dziś stoi gmach Tarnogórskiego Centrum Kultury.

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Tarnowskie Góry County location map 2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.6412 N
  • S: 50.3183 N
  • W: 18.55 E
  • E: 19.154 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Upper Silesia coat of arms.png
Historical coat of arms of Upper Silesia (Oberschlesien). The region is now in Poland and there exists the voivodship of Silesia, but it has different borders.
Tarnowskie Góry old town location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of the old town of Tarnowskie Góry, Poland
Stary zamek w Tarnowskich Górach 3.JPG
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stary Zamek w Tarnowskich Górach – nieistniejący już w swojej pierwotnej formie zamek w Tarnowskich Górach na Górnym Śląsku.
Tarnowitz 1700 P. Knötel.jpg
Ansicht der Stadt Tarnowitz in Oberschlesien anno 1700. Gezeichnet von Paul Knötel ca. 1900.