Zamek w Winnicy

Zamek w Winnicy
Państwo	Ukraina
Miejscowość	Winnica
Typ budynku	zamek
Ukończenie budowy	XIV wiek
Zniszczono	1580 r.
Pierwszy właściciel	Koriatowicze
Kolejni właściciele	Bohusz Korecki, Aleksander Walenty Kalinowski
Położenie na mapie obwodu winnickiego Zamek w Winnicy
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zamek w Winnicy
49°13′48″N 28°28′48″E/49,230000 28,480000

Zamek w Winnicy – pierwotny zamek zbudowany przez Koriatowiczów, synowców Olgierda, wielkiego księcia litewskiego^[1].

Historia

Pierwszy zamek położony był w dzisiejszym starym mieście, za rzeką Boh. W 1571 roku Bohusz Korecki, starosta winnicki wybudował drugi zamek na wyspie, którego ślady przetrwały do końca XIX wieku. Zamek ten został spalony przez Tatarów w 1580 roku. Wzniesiono więc trzeci zamek, o którym mówi konstytucja z 1613 roku, zbudowany przez Aleksandra Walentego Kalinowskiego, generała podolskiego i starostę bracławskiego i winnickiego, jego własnym kosztem^[1]. Po zajęciu przez Kozaków podczas Powstania Chmielnickiego, oblegany w marcu 1651 roku przez wojska koronne. W 1750 roku hajdamacy napadli na Winnicę, zdobyli zamek i zniszczyli znajdujące się tam dokumenty^[1].

Architektura

Król Polski Zygmunt II August w 1545 roku wysłał do rewizji zamku swego sekretarza Lwa Patejewicza Tyszkowicza. Komisarz królewski znalazł zamek w bardzo złym stanie. Było w nim 30 horodni utrzymywanych przez ziemian i mieszczan i trzy wieże. Tak o wyglądzie tej warowni pisał Tyszkiewicz w tym zamku nie ma czego chwalić, cały opadł i zgnił. A przy tym jest mały z drzewa zbyt cienkiego zrobiony, a nadto ściany niezamczyste, prawie jedne dziury wszędzie i nie wiem gdzie by indziej tak prosto zamek był budowany jak ten właśnie, nie tylko ludziom w czasie ataku nieprzyjaciela nie ma gdzie zamknąć i skąd się bronić, ale i bydło niebezpiecznie zamykać, bo jakiem żyw, tak prostego a słabego zamku Ukrainy nie widziałem^[1]. Postanowiono wtedy zamek przebudować i rozszerzyć, ale ziemianie i mieszczanie nie chcieli się zabrać do tego bez gospodarskiej pomocy, wymawiając się swym ubóstwem i brakiem rąk do pracy^[1]. Lustracja z 1789 r. tak opisuje budowlę zamek postawiony za miastem na kępie, rzeką Bohem i jej odnogą jest oblany; przy moście brama drewniana, z dwiema po bokach komórkami na niewolników, a na górze izba na wieży dla obywateli; na dziedzińcu budynek duży z drzewa, dosyć wygodny, dalej budynek kuchenny i trzeci na aresztantów, na górze stajnia a pod górą wieża in fundo, darnem równo z ziemią pokryta, dalej magazyn, wał z ziemi usypany, znacznie zepsuty, na obszernym placu rozpoczęto budować kancelarię^[1].

Uzbrojenie

Również w 1545 roku w bardzo opłakanym stanie było uzbrojenie zamku.

^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIII, Warszawa, 1880–1902, s. 553-58.

Linki zewnętrzne

• Winnica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 553 .