Zamieszki w Grecji (2008–2009)

Zamieszki na ulicach Aten

Zamieszki w Grecji (inaczej rewolta grudniowa) – seria protestów i rozruchów, które rozpoczęły się 6 grudnia 2008. Przyczyną było zastrzelenie piętnastoletniego Aleksandrosa Grigoropulosa w ateńskiej dzielnicy Eksarchia^[1] podczas sprzeczki grupy młodych demonstrantów głównie z ugrupowań powiązanych z skrajną lewicą z policją, krótko po godzinie 21:00.

Aleksandros Grigoropulos

Bezpośrednią przyczyną wybuchu zamieszek była śmierć nastolatka Aleksandrosa Grigoropulosa (nw.gr. Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος, ur. 1993, zm. 6 grudnia 2008 w Atenach).

Według oficjalnego oświadczenia policji, grupa około 30 nastolatków obrzuciła kamieniami policyjny radiowóz. Pojazd zatrzymał się, a jeden z funkcjonariuszy oddał w kierunku grupy trzy strzały; co najmniej jeden trafił Grigoropulosa w klatkę piersiową^[2]. Policjantowi postawiono zarzut zabójstwa^[2], jednak według obrońcy policjanta powołującego się na ekspertyzę balistyczną, nastolatek zginął od rykoszetu, kiedy to policjanci oddawali strzały ostrzegawcze^[3]. Według policji nastolatek próbował rzucić koktajl Mołotowa w jednego z funkcjonariuszy^[4], choć według zeznań naocznych świadków, młody Grek nie stwarzał żadnego zagrożenia^[5].

Grigoropulos został pochowany na cmentarzu w Paleo Faliro. Na jego pogrzebie zjawiło się ponad 4 000 osób. W miejscu jego śmierci zawieszona jest marmurowa tablica pamiątkowa^[6].

Matka Aleksandrosa jest jubilerką, ojciec menadżerem banku. Według przyjaciół był chłopakiem lubiącym czytać książki i jeździć na deskorolce^[7].

Przebieg wydarzeń zamieszek

Grudzień

(c) Konstantinos Stampoulis, CC BY-SA 3.0 gr

Ulica w Salonikach 8 grudnia

Zamieszki rozprzestrzeniły się na cały kraj. 7 grudnia w Atenach koktajlami Mołotowa została obrzucona policja i okoliczne centra handlowe. W centrum Aten, Salonik i Patras podpalono wiele samochodów i sklepów. Zniszczono fasady 17 banków w stolicy i 5 w Salonikach. W Heraklionie na Krecie koktajlami Mołotowa została obrzucona siedziba miejscowej policji oraz trzy banki^[8]. Dwie uczelnie w centrum Aten – politechnikę i uczelnię ekonomiczną – zajęli młodzi ludzie, którzy obrzucali koktajlami Mołotowa znajdujące się w pobliżu siły porządkowe. W Salonikach większość uczelni była okupowana przez studentów. Efekt protestów z 7 grudnia to m.in.: 24 rannych funkcjonariuszy, w tym jeden poważnie, splądrowanych 31 sklepów, 9 banków oraz zniszczonych 25 aut^[9].

8 grudnia na ulicach Salonik 300 studentów prowadziło walki z policją. Niszczone były samochody i witryny sklepowe. W nocy z 8 na 9 grudnia zamieszki się nasiliły. Aresztowano 87 osób, a 12 policjantów zostało rannych^[8].

9 grudnia odbył się pogrzeb Aleksandrosa Grigoropulosa. Demonstranci wyszli na ulicę, skandując wrogie okrzyki wobec prawicowego premiera Kostasa Karamanlisa i ministra spraw wewnętrznych, Prokopisa Pawlopulosa. Ten ostatni podał się do dymisji, jednak premier jej nie przyjął^[8][10].

Grupa demonstrantów w Atenach

Plan sytuacyjny wydarzeń grudniowych w centrum Aten

10 grudnia odbył się masowy strajk generalny na ulicach miast greckich. W centrum Aten strajkowało około 10 tysięcy osób^[11]. Podczas zamieszek zatrzymano Polaka, którego zaaresztowano^[12]. Oprócz anarchistów na ulice Aten i Salonik wyszli studenci i nauczyciele. Demonstrowało także około 2 tys. osób w Patras na wezwanie Komunistycznej Partii Grecji^[12].

11 grudnia 4 tys. studentów w Atenach na placu Syntagma, starło się z policją.

12 grudnia studenci zaatakowali policję na zewnątrz budynku parlamentu greckiego w Atenach. W starciach demonstranci posługują się koktajlami Mołotowa i kamieniami, a policja gazem łzawiącym^[12]. Oprócz walk z policją demonstranci niszczyli budynki, palili banki i sklepy. Z kolei w nocy z 12 na 13 grudnia w dwóch dzielnicach Aten, wybuchło 8 bomb domowej roboty. Celami ataków bomb, były banki, sklepy i lokalne biuro rządzącej partii Nowa Demokracja. W wyniku wybuchu bomb nikt nie ucierpiał^[13].

13 grudnia tysiące młodych ludzi kontynuowały antyrządowe protesty w Atenach i Salonikach. W Atenach protestujący zaatakowali m. in posterunek policji, sklepy banki i siedzibę ministerstwa środowiska^[14].

W kolejnych dniach zamieszkom towarzyszyły masowe protesty przed siedzibą policji w Atenach. 15 grudnia demonstranci użyli nową broń, a mianowicie pomarańcze, butelki z wodą oraz mąkę^[15].

Grecki premier Kostas Karamanlis zorganizował 16 grudnia konferencję prasową na której przyznał: Zlekceważyłem skandale ostatnich lat. To był błąd. Powiedział, że Grecja ma do czynienia z chroniczną niewydolnością państwa, powodującą niezadowolenie obywateli i obiecywał reformy^[16].

(c) Konstantinos Stampoulis, CC BY-SA 3.0 gr

Zniszczone barykady po zamieszkach na ulicy w Salonikach

17 grudnia demonstranci wywiesili na Akropolu wielki transparent z napisami Opór i 18 grudnia – demonstracja solidarności w Europie. Oprócz tego zajęte zostały ratusz w mieście Joanina i ateńskie licea^[17]. Tego dnia o mało nie doszło by do tragedii podobnej z 6 grudnia. Jeden z protestujących licealistów został lekko ranny od kuli wystrzelonej w jego stronę na przedmieściach Aten^[18].

18 grudnia kontestujący się demonstranci pod siedzibą greckiego parlamentu, obrzucili policję butelkami z benzyną i kamieniami. Wcześniej ok. 7000 demonstrantów maszerowała na parlament z czerwonymi flagami w proteście przeciwko społecznej i gospodarczej polityce konserwatywnego rządu^[19].

19 grudnia 20-osobowa grupa młodych demonstrantów obrzuciła samozapalającymi się bombami budynek Instytutu Francuskiego. W wyniku tego ataku nikt nie odniósł obrażeń, jedynie wybite zostały szyby budynku. Ponadto wandale napisali na murach budynku następujące słowa – Iskra w Atenach – pożar w Paryżu. Nadchodzi powstanie i Wesołego kryzysu i szczęśliwego nowego strachu^[20].

20 grudnia był kolejnym dniem starć policji z demonstrantami. Tym razem oprócz Aten, areną walk były Saloniki. W Salonikach anarchiści zajęli kino w centrum miasta. Z kolei w Atenach na centralnym placu Syntagma, demonstranci rzucali śmieciami w choinkę, na której także powiesili torbę z odpadami. Policjanci zaatakowali grupę 150 osób gazem pieprzowym.

Kolejne manifestacje miały miejsce 21 grudnia^[21]. 23 grudnia grupa trzech tysięcy demonstrantów po raz kolejny przeszła ulicami Aten skandując: gliny, świnie, mordercy. Podczas zamieszek demonstranci ostrzelali policyjny autobus^[22]. Na czas Świąt Bożego Narodzenia, zamieszki w Grecji ucichły.

Styczeń

Nowa fala zamieszek wybuchła 1 stycznia 2009 w Salonikach, gdzie młodzi ludzie podłożyli ładunki wybuchowe pod banki, podpalali śmietniki, a policję zaatakowali koktajlami Mołotowa. Policja użyła gazu łzawiącego^[23]. Rano 5 stycznia w Atenach postrzelono funkcjonariusza greckiej policji. W wyniku intensywnych poszukiwań napastników zatrzymano 72 osoby. W kierunku policji strzelało z kałasznikow dwóch uzbrojonych mężczyzn^[24]. 9 stycznia demonstranci znów wyszli na ulice. Tym razem obyło się bez starć z policją^[25].

Przypisy

Zobacz też

• Protesty w Grecji (2010-2012)

Linki zewnętrzne

• Police Shot Dead a Teenager in Athens – the next day – relacja filmowa z manifestacji 7 grudnia 2008 r.
• Grecja w Ogniu - strona poświęcona wydarzeniom w Grecji