Zapał

Zapał w dolnej części lufy XVIII-wiecznej 24-funtówki

Zagwożdżony zapał XIX-wiecznego działa

Zapał (otwór zapałowy) – w dawnej odprzodowej ręcznej broni palnej oraz artyleryjskiej niewielki otwór w tylnej części lufy, łączący panewkę z ładunkiem miotającym umieszczonym w przewodzie lufy.

Umożliwiał doprowadzenie ognia za pomocą lontu (albo miałkiego prochu) do ładunku w dennej części lufy. W chwili wystrzału ogień powstający na panewce przenoszony był przez zapał do wnętrza lufy, powodując zapłon ładunku miotającego (prochu) i wystrzelenie pocisku.

We wczesnej (XV-wiecznej) broni ręcznej zapał umieszczano na górnej powierzchni lufy, później – po jej prawej stronie, przy panewce zamka. W działach umieszczony był na wierzchu tylnej (zamkowej) części lufy. Prostym sposobem szybkiego unieszkodliwienia działa było jego zagwożdżenie, polegające na trwałym zablokowaniu zapału wbitym w niego przedmiotem (bolcem, sztyftem, gwoździem).

Bibliografia

• Włodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o dawnej broni palnej. Warszawa: Wyd. Min. Obrony Narodowej, 1987, s. 183n
• Walter Lampel, Richard Mahrhold: Leksykon broni od A do Z. Warszawa: Muza, 2000, s. 417