Zapadnaja Lica

Zapadnaja Lica

(c) Lelique z rosyjskiej Wikipedii, CC BY 2.5
Państwo	Rosja
Obwód	murmański
Rodzaj bazy	morska
Historia
Używana od	1939
Dane taktyczne
Bazująca broń	okręty podwodne
Użytkownicy
Flota Północna
Położenie na mapie obwodu murmańskiego Zapadnaja Lica
Położenie na mapie Rosji Zapadnaja Lica
69°26′45″N 32°21′45″E/69,445833 32,362500

Zapadnaja Lica (ros. Западная Лица) – największa baza morska rosyjskiej Floty Północnej, znajdująca się na Półwyspie Kolskim we fiordzie o tej samej nazwie, 45 km od granicy z Norwegią oraz 3 km na północ od Zaoziorska (ros. Заозёрск, Мурманская область). W latach 1939-1940, podczas II wojny światowej na mocy umowy między ZSRR a III Rzeszą była to niemiecka baza Kriegsmarine Basis Nord, wykorzystana między innymi do ataku na Norwegię.

Opis miejsca

W skład bazy wchodzą: Zatoka Andriejewa (składowisko odpadów radioaktywnych), Bolszaja Łopatka (8 nabrzeży przystosowanych do obsługi okrętów podwodnych, dok serwisowy), Małaja Lopatka (5 nabrzeży, dok pływający) i Nerpicha (główne miejsce postoju okrętów części Floty Północnej). Teren ten wraz z miastem Zaoziorsk ma status obszaru zamkniętego (ros. ЗАТО - Закрытые административно - территориальные образования), mieszka w nim ponad 18 000 mieszkańców. Z uwagi na swoje położenie geograficzne Zapadnaja Lica otoczona jest skalistymi wzgórzami, poprzecinanymi rzekami, strumieniami, wokół znajdują się liczne jeziora i bagna - co czyni to miejsce bardzo niedostępnym. Przez 43 dni w roku panuje tu noc polarna, a przez cały czas klimat subpolarny z często występującymi silnymi wiatrami. Miejsce te opisał w listopadzie 1939 niemiecki attaché marynarki w Moskwie Norbert von Baumbach w następujący sposób:

Historia

Do momentu wybuchu II wojny światowej Zatoka Zapadnaja Lica była miejscem leżącym w odległości 25 km od ówczesnej granicy fińsko-radzieckiej. W samym fiordzie na wschodnim brzegu znajdowała się tylko mała osada rybacka o nazwie Wichany.

ZSRR na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow nawiązał współpracę militarną z III Rzeszą. Zapadnaja Lica została przekazana przez ZSRR Niemcom na tajną bazę morską. Nowo powstała baza otrzymała nazwę nadaną przez admirała Ericha Raedera – Baza Północna (niem. Nord Basis lub Nordflottenstützpunkt). Po zajęciu Norwegii dalsze utrzymywanie Nordflottenstützpunkt nie było już potrzebne.

W związku z planowaną przez Związek Radziecki budową atomowych okrętów podwodnych postanowiono wykorzystać to miejsce do ich bazowania. Warunki geograficzne jeszcze raz przesądziły o jej lokalizacji. W 1958 rozpoczęto budowę stacjonarnej bazy wyposażonej w rozbudowane zaplecze remontowo-produkcyjne, w tym instalacje do obsługi reaktorów jądrowych. W pobliżu na potrzeby wielkiego portu wojennego i stoczni powstało nowe miasto Zaoziorsk, którego większość mieszkańców pracowało na potrzeby marynarki wojennej lub przedsiębiorstw podległych ministerstwu obrony. W 1959 z bazy Zapadnaja Lica wypłynął po raz pierwszy w rejs atomowy okręt podwodny K-3 (późniejszy Leninskij Komsomoł). Od lat 80. XX wieku stacjonują tu największe w świecie atomowe okręty podwodne z rakietami balistycznymi 941 (kod NATO Tajfun). Wraz z uznaniem bazy i jej okolicy za obszar zamknięty (ros. ЗАТО) miejsce to nazywano również: Siewieromorsk-7, Zaoziorny lub Murmańsk-150.

Bibliografia

• Janusz Piekałkiewicz, Wojna na morzu 1939-1945, Janki k. Warszawy, Wyd. Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, ss. 32-34; 40; 42; 44; 46; 68; 71; 103, 2002, ISBN 83-7250-073-8.

Linki zewnętrzne

• (ang.): Strona poświęcona bazie Zapadnaja Lica
• (niem.): Reportaż w telewizji 3SAT. 3sat.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)].