Zapalenie gruczołu tarczowego Riedla

Przewlekłe włókniste zapalenie tarczycy
Thyreoiditis fibrosa chronica
ICD-10E06.5

Zapalenie gruczołu tarczowego Riedla (choroba Riedla, łac. morbus Riedel, thyreoiditis sclerosans, ang. Riedel's thyroiditis) – rzadka postać zapalenia gruczołu tarczowego, charakteryzująca się silnym zwłóknieniem miąższu gruczołu, stąd inna nazwa choroby – wole drewnowate (łac. struma lignosa, ang. iron-hard thyroiditis). Włóknienie dotyczy nie tylko tarczycy, ale wykracza poza torebkę gruczołu i zajmuje sąsiednie struktury anatomiczne szyi[1].

Historia

Chorobę opisał jako pierwszy niemiecki chirurg Bernhard Riedel w 1896 roku, który w dwóch pracach przedstawił historię trzech pacjentów. Riedel nadał jednostce chorobowej nazwę eisenharte Struma, czyli "wole twardości żelaza"[2].

Epidemiologia

Wole Riedla jest niezwykle rzadką chorobą. W Mayo Clinic w latach 1920-1984 na 57 tysięcy tyroidektomii przypadło jedynie 37 przypadków zapalenia Riedla, co pozwala oszacować częstość choroby w populacji amerykańskiej na 1,6:100 000. Obserwuje się tendencję spadkową w częstości zachorowań[3]. Nie wykazano związku zwiększonej częstości zachorowań z rasą[3], istnieje natomiast wyraźny związek zapadalności z płcią: różne źródła podają średnio 4 razy częstsze występowanie choroby u kobiet. Wiek zachorowania to zwykle przedział 30-60 lat.

Etiologia

Przyczyna choroby jest nieznana. Być może proces chorobowy ma podłoże autoimmunologiczne, bądź też zapalenie Riedla jest manifestacją pierwotnej fibromatozy[3].

Objawy i przebieg

Choroba objawami przypomina anaplastyczny rak tarczycy i wymaga różnicowania z procesem nowotworowym. Pacjenci zgłaszają się z powodu gwałtownie rosnącej, niebolesnej masy w przedniej części szyi. W badaniu palpacyjnym wyczuwalny jest z reguły równomiernie powiększony gruczoł, o niezwykle dużej spoistości (porównywanej z drewnem). Nie stwierdza się miejscowej adenopatii. Około 1/3 pacjentów wykazuje objawy idiopatycznej fibromatozy narządowej (np. w przestrzeni zaotrzewnowej, śródpiersiu, oczodole, płucach, drogach żółciowych, gruczole łzowym, śliniankach).

Dominują objawy związane z uciskiem włóknistej masy na drogi oddechowe, przełyk, naczynia i nerwy. Występuje dysfagia, duszność, chrypka, stridor, nieraz afonia (w związku z uciskiem a nerwy krtaniowe wsteczne).

Gdy choroba jest zaawansowana i tkanka łączna włóknista zastąpi prawidłową tkankę gruczołową, pojawiają się objawy hipotyreozy. Zajęcie przytarczyc powoduje ich niedoczynność i hipokalcemię.

Leczenie

W przypadku ucisku na tchawicę stosuje się leczenie chirurgiczne – klinową resekcję cieśni tarczycy[1].

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ a b Andrzej Lewiński: Choroba Riedla. W: Interna Szczeklika 2019. Piotr Gajewski (red). Kraków: Medycyna Praktyczna, 2019, s. 1351–1352. ISBN 978-83-7430-591-4.
  2. ↑ Riedel B. Die chronische, zur Bildung eisenharter Tumoren führende Entzündung der Schilddrüse. „Verhandlungen der deutschen Gesellschaft für Chirurgie”. 25, s. 101-105, 1896. 
  3. ↑ a b c Chris K Guerin: Riedel Thyroiditis (ang.). Diseases & Conditions - Medscape Reference, 2017-03-07. [dostęp 2020-03-10].

Bibliografia

  • Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Andrzej Szczeklik (red.), Jerzy Alkiewicz, Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, ISBN 83-7430-031-0, OCLC 830805120.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.