Zapalenie uchyłków

Zapalenie uchyłków (łac. diverticulitis) – jedno z najczęstszych powikłań uchyłkowatości jelita grubego. Rozwija się u 10-25% chorych.

Czynniki ryzyka

Zapalenie uchyłków (i inne powikłania uchyłkowatości) występuje częściej u:

• osób otyłych
• stosujących ubogobłonnikową dietę
• palaczy tytoniu
• pacjentów zażywających niesteroidowe leki przeciwzapalne

Powikłania są szczególnie groźne u ludzi:

• starych
• niedożywionych
• z obniżoną odpornością
• z chorobami towarzyszącymi
  • cukrzyca
  • marskość wątroby
  • niewydolność nerek
• poddawanych przewlekłej steroidoterapii lub chemioterapii

Objawy

• ból w okolicy lewego dołu biodrowego, może promieniować do okolicy nadłonowej, pachwiny i pleców
• guz zlokalizowany w jamie brzusznej lub miednicy
• gorączka
• leukocytoza
• niedrożność jelit
• rozlane zapalenie otrzewnej
• przetoka okrężniczo-pęcherzowa:
  • gaz w moczu
  • ból przy mikcji
  • ropomocz
  • kałomocz

Powikłania

• ropowica okołookrężnicza
• ropień okołojelitowy
• rozlane zapalenie otrzewnej spowodowane pęknięciem ropnia
• kałowe zapalenie otrzewnej spowodowane wyciekiem kału przez przedziurawiony uchyłek
• przetoka okrężniczo-pęcherzowa, okrężniczo-pochwowa i skórna

Klasyfikacja zasięgu zmian w następstwie perforacji według Hincheya

Rozpoznanie

Tomografia komputerowa z kontrastem jest metodą z wyboru. Jako uzupełniające - badanie USG.
Wlew doodbytniczy i kolonoskopia są przeciwwskazane w ostrym stadium choroby ze względu na niebezpieczeństwo perforacji.

Diagnostyka różnicowa

Zapalenie uchyłków należy różnicować z następującymi chorobami:

• ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
• choroba Leśniowskiego-Crohna
• rak jelita grubego
• niedokrwienne zapalenie jelita grubego
• rzekomobłoniaste zapalenie jelit
• choroby narządu rodnego

Leczenie

Pacjenci bez gorączki, w dobrym stanie ogólnym, z niepowikłanym zapaleniem uchyłków, bez innych poważnych chorób współistniejących, którzy mają zapewnioną odpowiednią opiekę w domu, mogą być leczeni ambulatoryjnie:

• dieta - płyny
• antybiotyki doustnie o szerokim spektrum działania. Zalecane są:
  • amoksycylina z kwasem klawulanowym
  • kotrimoksazol z metronidazolem
  • chinolon z metronidazolem

Antybiotykoterapia powinna być kontynuowana przez 7-10 dni.

Chorzy w podeszłym wieku, gorączkujący, z poważnymi chorobami towarzyszącymi, wyniszczeni lub z osłabioną odpornością wymagają leczenia szpitalnego:

• dieta zerowa
• płyny i antybiotyki tylko drogą dożylną
  • metronidazol lub klindamycyna
  • chinolony (ciprofloksacyna)
  • cefalosporyna III generacji (ceftazydym, cefotaksym, ceftriakson)
  • amininoglikozyd (gentamycyna, tobramycyna)
  • monobaktam (aztreonam)

Terapia powinna być kontynuowana przez 7-10 dni.

Brak poprawy po leczeniu zachowawczym wymaga pilnej diagnostyki w kierunku powikłań zapalenia uchyłków.

Bibliografia

• Choroba uchyłkowa jelita grubego
• Chirurgia Bruce E. Jarrel, R. Anthony Carabasi, III, str. 256-258 ISBN 83-85842-56-X
• Medycyna wewnętrzna Gerd Herold i współautorzy, str. 569-571 ISBN 83-200-3322-5

Zobacz też

• choroba uchyłkowa jelit