Zapalenie wyrostka robaczkowego
| appendicitis acuta | |
 Przekrój podłużny przez wyrostek robaczkowy objęty zapaleniem | |
| ICD-10 | |
|---|---|
| K35.2 | Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego z rozlanym zapaleniem otrzewnej |
| K35.3 | Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego z ropniem otrzewnej |
| K35.8 | Inne i nieokreślone ostre zapalenie wyrostka robaczkowego (bez wzmianki o zapaleniu otrzewnej) |
| Przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego | |
| ICD-10 | |
| Nieokreślone zapalenie wyrostka robaczkowego | |
| ICD-10 | |
Zapalenie wyrostka robaczkowego (łac. appendicitis acuta) – ostre (OZWR) lub bardzo rzadko przewlekłe[1] schorzenie jamy brzusznej spowodowane zapaleniem wywołanym najczęściej zatrzymaniem treści pokarmowej w wyrostku. Jest jednym z najczęstszych przyczyn ostrego bólu brzucha[2].
Etiologia
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego jest spowodowane przez niedrożność światła wyrostka[3][4]. Najczęściej jest to efekt zatkania światła wyrostka małym kamieniem kałowym, a rzadziej rozrostem tkanki chłonnej lub owsicą[5], dochodzi do wzrostu wydzielania do jego światła, wzrostu ciśnienia i w efekcie do zaburzenia przepływu krwi w jego obrębie, co powoduje jego martwicę[2]. Niedobór błonnika może sprzyjać zapaleniu wyrostka robaczkowego[6][7][8].
Objawy
Objawy mogą zależeć od ułożenia anatomicznego wyrostka oraz podrażnienia lub niepodrażnienia otrzewnej. Najczęściej jest to ułożenie miednicze, a największe trudności diagnostyczne sprawia ułożenie zakątnicze, gdzie objawy są minimalizowane przez kątnicę[9].
Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego to[10]:
- silny ból początkowo w nadbrzuszu lub w okolicach pępka, który stopniowo przemieszcza się w okolice prawego dołu biodrowego. Przemieszczenie się bólu jest charakterystycznym objawem zapalenia wyrostka robaczkowego. Jest on spowodowany trzewnym charakterem bólu, który następnie zmienia charakter na somatyczny. Ból ma charakter narastający.
- nudności i wymioty – występują niemal zawsze, charakterystyczne jest występowanie wymiotów dopiero po pojawieniu się bólu brzucha,
- brak łaknienia,
- nieznacznie podwyższona temperatura ciała do 38 °C, gorączka powyżej 38 °C przemawia przeciw rozpoznaniu,
- przyspieszone tętno,
- bolesność uciskowa w punkcie McBurneya, gdy otrzewna nie jest podrażniona,
- obrona mięśniowa i ból po zwolnieniu ucisku – objaw Blumberga, w przypadku podrażnienia otrzewnej,
- objaw Jaworskiego,
- objaw Rovsinga,
- zatrzymanie gazów i stolca,
- bolesność podczas badania per rectum (przez odbytnicę),
- częste oddawanie moczu - gdy wyrostek znajduje się w okolicy miednicy mniejszej.
Typy zapalenia wyrostka robaczkowego
- ostre proste zapalenie
- zapalenie ropowicze
- zapalenie zgorzelinowe
- perforacja wyrostka
Diagnostyka
W przypadku podejrzenia zapalenia wyrostka robaczkowego wykonuje się badanie morfologii krwi i badanie ogólne moczu[11].
- leukocytoza w granicach 10000-15000/mm³,
- badanie ultrasonograficzne – pokazuje średnicę wyrostka robaczkowego i grubość ściany,
- RTG przeglądowe jamy brzusznej.
Rozpoznanie
Rozpoznanie jest ustalane na podstawie wywiadu i badania klinicznego; badania dodatkowe, w tym USG, nie stanowią podstawy rozpoznania[12].
Leczenie
W leczeniu zapalenia wyrostka robaczkowego wykonuje się zabieg appendektomii, czyli usunięcia wyrostka robaczkowego. Zabieg ten można przeprowadzić klasycznie lub metodą laparoskopową.
W przypadku wystąpienia tak zwanego nacieku okołowyrostkowego, leczenie jest zachowawcze i polega na podawaniu antybiotyków, środków przeciwzapalnych, a w pierwszych dobach leczenia ścisłej diecie i nawadnianie dożylne[12].
W niepowikłanym ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego alternatywą dla leczenia chirurgicznego jest leczenie antybiotykiem[13].
OZWR jest najczęstszą chorobą wymagającą interwencji chirurgicznej w obrębie jamy brzusznej u kobiet w ciąży[14].
Powikłania
Powikłaniami ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego są[12]:
- perforacja – do perforacji najczęściej dochodzi w 2 lub 3 dniu nieleczonej choroby, pojawia się nagły silny ból i nasilenie objawów otrzewnowych,
- naciek okołowyrostkowy – jest to zlepienie pętli jelita cienkiego i sieci większej wokół zwykle perforowanego wyrostka, palpacyjnie stwierdza się dobrze ograniczony guz, który zwykle ustępuje w ciągu kilku tygodni,
- ropień okołowyrostkowy – ropień powstaje w nacieku okołowyrostkowym, powoduje gorączkę 39-40 °C, leukocytozę 15000/mm³ i znacznie przyspieszone tętno.
Perforacja wyrostka u ciężarnej wiąże się z 35% ryzykiem poronienia[14].
Rokowanie
Rokowanie w niepowikłanym OZWR jest dobre. Śmiertelność wynosi ok. 0,25%, choć u osób starszych jest znacznie wyższa[15].
Bibliografia
- Wojciech Noszczyk: Chirurgia repetytorium. Warszawa: PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3843-9.
- Wojciech Noszczyk (red.): Chirurgia.. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007. ISBN 83-200-3120-6.
Przypisy
- ↑ Chronic appendicitis: does it exist? (en). [dostęp 2012-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-08)].
- ↑ a b Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2014. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014. ISBN 978-83-7430-405-4.
- ↑ Pieper R., Kager L., Tidefeldt U. Obstruction of appendix vermiformis causing acute appendicitis. An experimental study in the rabbit.. „Acta Chir Scand”. 148. 1, s. 63-72, 1982. PMID: 7136413.
- ↑ Wangensteen OH, Bowers WF. Significance of the obstructive factor in the genesis of acute appendicitis. „Arch Surg”. 34, s. 496-526, 1973.
- ↑ Noszczyk 2009 ↓, s. 381.
- ↑ Burkitt DP., Walker AR., Painter NS. Effect of dietary fibre on stools and the transit-times, and its role in the causation of disease.. „Lancet”. Dec 30;2. 7792, s. 1408-12, 1973. PMID: 4118696.
- ↑ Hugh TB., Hugh TJ. Appendicectomy--becoming a rare event?. „Med J Aust”. Jul 2;175. 1, s. 7-8, 2001. PMID: 11476215.
- ↑ Adamidis D., Roma-Giannikou E., Karamolegou K., Tselalidou E., Constantopoulos A. Fiber intake and childhood appendicitis.. „Int J Food Sci Nutr”. 3 (51), s. 153-7, maj 2000. PMID: 10945110.
- ↑ Noszczyk 2007 ↓, s. 951.
- ↑ Noszczyk 2007 ↓, s. 951-952.
- ↑ Noszczyk 2007 ↓, s. 952.
- ↑ a b c Noszczyk 2009 ↓, s. 384.
- ↑ Paulina Salminen i inni, Five-Year Follow-up of Antibiotic Therapy for Uncomplicated Acute Appendicitis in the APPAC Randomized Clinical Trial, „Journal of the American Medical Association”, 320(12), 2018, s. 1259-1265, DOI: 10.1001/jama.2018.13201.
- ↑ a b Peter Lawrence: Chirurgia ogólna. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, 1998, s. 214. ISBN 83-85842-19-5.
- ↑ Noszczyk 2009 ↓, s. 385.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.Autor: Ed Uthman from Houston, TX, USA, Licencja: CC BY 2.0
Acute Appendicitis
An exemplary case of acute appendicitis in a 10-year-old boy. The organ is enlarged and sausage-like (botuliform). This longitudinal section shows red inflamed mucosa with an irregular luminal surface. Diagnosed and removed early in the course of the disease, this appendix does not show late complications, like transmural necrosis, perforation, and abscess formation.
Note: This photo was shot with a Nikon Coolpix 8800 with no macro attachment or other accessory. I used the "Closeup" setting in the "Scene" mode after presetting the white balance against a standard grey card. The specimen is slightly raised over a black velvet background and illuminated by Photofloods. Editing, done with Picasa, consisted of cropping, sharpening, and adjusting levels.
This is an example of one of my "quick 'n' dirty" specimen photos, requiring little time and equipment but still yielding acceptable results. If I were to shoot the same specimen for publication or competition, I would use a digital SLR with dedicated macro lens, spend more time preparing and propping up the specimen (to maximize the area in focus), take at least a dozen shots (rather than the two done for this one) with exposure bracketing, and do all editing in Photoship on the Mac at home (where I don't get a zillion interruptions).Autor: Drvgaikwad, Licencja: CC BY 3.0
Inflamed appendix removal by open surgery