Zapluty karzeł reakcji

Zapluty karzeł reakcji – propagandowe pogardliwe określenie używane w okresie Polski Ludowej wobec żołnierzy Armii Krajowej. Jest związane z plakatem Włodzimierza Zakrzewskiego zatytułowanym Olbrzym i zapluty karzeł reakcji, wydrukowanym w Łodzi w lutym 1945 przez Oddział Propagandy Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego. Plakat przedstawiał biegnącego z bronią gotową do strzału żołnierza ludowego Wojska Polskiego i opluwającego go karłowatego człowieczka z zawieszoną na szyi tabliczką z napisem „AK”. Plakat był też znany pod nazwą AK – zapluty karzeł reakcji i stanowił element kampanii propagandowej skierowanej przez władze komunistyczne przeciw Polskiemu Państwu Podziemnemu. Sam plakat został wycofany z rozpowszechniania latem 1945, po utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej[1][2].

Do określenia nawiązuje tytuł książki żołnierza Armii Krajowej Piotra Woźniaka Zapluty karzeł reakcji: wspomnienia AK-owca z więzień w PRL, wydanej w Londynie w 1980.

Odniesienia historyczne

Znany jest fakt użycia przez Józefa Piłsudskiego określenia zapluty karzeł wobec Narodowej Demokracji. W czasie przemówienia 3 lipca 1923 w hotelu „Bristol” w Warszawie powiedział[3]:

[...] zapluty karzeł na krzywych nóżkach, wypluwający swą brudną duszę, opluwający mnie zewsząd [...], śledzący moje kroki, robiący małpie grymasy, przekształcający każdą myśl odwrotnie; ten potworny karzeł pełzał za mną jak nieodłączny duch [...], krzyczący frazesy, wykrzywiający potworną gębę, wymyślający jakieś niesłychane historie; ten karzeł był moim nieodstępnym druhem, nieodstępnym towarzyszem doli i niedoli, szczęścia i nieszczęścia, zwycięstwa i klęski.

Stanisław Mackiewicz stwierdził, że Piłsudski, używając tego określenia, „mścił się w ten sposób na Stanisławie Strońskim, który istotnie był gruby i mały”[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Dariusz Baliszewski, Andrzej Krzysztof Kunert „Ilustrowany przewodnik po Polsce stalinowskiej” t.1 1944-1945, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, ISBN 83-01-12906-9, s. 209–210.
  2. ↑ Mariusz Mazur, „AK – zapluty karzeł reakcji”. Błąd w sztuce. w: Propaganda w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Red. Jacek Witold Wołoszyn, Lublin 2015, wyd. Katolicki Uniwersytet Lubelski ISBN 978-83-7702-996-1, s. 164-168.
  3. ↑ Ewa Maj: Zapluty karzeł, czyli fragment dziejów stosunków między Narodową Demokracją a Józefem Piłsudskim w latach 1918–1921, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Lublin, Polonia, vol. IV, sectio K, 1997, s. 47.
  4. ↑ Stanisław Mackiewicz: Zielone oczy, Universitatis, Kraków 2012, s. 75.

Bibliografia, linki