Zapoliczki

Tył głowy typu hipognatycznego u owada. Zapoliczki różowe, podpisane postgena

Zapoliczki[1] (łac. postgenae) – skleryty wchodzące w skład szkieletu zewnętrznego głowy u sześcionogów.

Zapoliczki są parą sklerytów położoną w tylno-bocznych częściach puszki głowowej[2][1]. Stanowią boczne części łuku potylicznego, którego grzbietowy region nazywa się potylicą[3] i od którego to nie zawsze są wyraźnie odseparowane. Na przedzie zapoliczki graniczą z policzkami, od których oddzielone są szwem potylicznym. Zapoliczki wraz z policzkami stanowią boczne części puszki głowowej, określane wspólnie jako laterocranium. U niektórych wyspecjalizowanych błonkówek zapoliczki zrastają się ze sobą poniżej narządów gębowych, tworząc mostek zamykający od spodu puszkę głowową zwany genaponta. U niektórych innych grup zapoliczki formują mostek wspólnie ze zrośniętymi pośrodkowo elementami szczęk – wówczas jest on określany jako maxaponta. U części owadów na zapoliczkach położone są panewki górnych stawów żuwaczek, do których wynikają ich górne kłykcie, czyli epikondyle[2]. Zapoliczki stanowią również punkty początkowe, z których wychodzą mięśnie aparatu gębowego: obsługujący żuwaczki musculus craniomandibularis externus oraz obsługujący szczęki musculus craniocardinalis[4].

Przypisy

  1. ↑ a b Ryszard Szadziewski, Przemysław Trojan: nadgromada: sześcionogi – Hexapoda. W: Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 55-58, 496.
  2. ↑ a b Mary Ann Basinger Maggenti, Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner, Online Dictionary of Invertebrate Zoology Version 3.1, 2005, s. 336, 401, 522, 552, 635-636, 730 (ang.).
  3. ↑ IV: The Head. W: R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.
  4. ↑ Benjamin Wipfler, Ryuichiro Machida, Bernd Müller, Rolf G. Beutel. On the head morphology of Grylloblattodea (Insecta) and the systematic position of the order, with a new nomenclature for the head muscles of Dicondylia. „Systematic Entomology”, 2011. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2010.00556.x. 

Media użyte na tej stronie

Hypognathous insect head diagram.svg
Autor: Bugboy52.40, Licencja: CC BY-SA 3.0
A diagram of a hypognathous insect head in the posterior position