Zarządzanie innowacjami

Zarządzanie innowacjami (angielski: Innovation Management, Managing Innovation) - specjalność naukowa w obszarze nauk ekonomicznych podejmująca problematykę innowacji w przedsiębiorstwach.

Przegląd najważniejszych definicji

Można między innymi wymienić następujące definicje pojęcia zarządzania innowacjami:

  • według M. Karlika zarządzanie innowacjami można zdefiniować jako zestaw działań obejmujący: zmianę strategii przedsiębiorstwa, podejmowanie decyzji w zakresie działalności innowacyjnej, organizowanie, kontrolowanie działalności innowacyjnej przedsiębiorstwa i wspieranie postaw innowacyjnych skierowanych na zasoby przedsiębiorstwa i wykorzystywanych z zamiarem osiągnięcia celów przedsiębiorstwa w zakresie innowacji w sposób sprawny i skuteczny[1],
  • według S. Kasprzyka zarządzanie innowacjami to całokształt czynności niezbędnych do przygotowania i praktycznego zastosowania nowych rozwiązań technicznych[2],
  • według A. Pomykalskiego zarządzanie innowacjami to oparte na posiadanych zasobach poszukiwanie takich rodzajów innowacji, które powodują, że proces innowacji staje się bardziej efektywny w konfrontacji z wyzwaniami, jakie stawiają przed organizacją: rynek, konkurencja oraz klient[3].

Historia praktyki i teorii zarządzania innowacjami

Pomimo że współczesna teoria zarządzania innowacjami powstała w XX i XXI w., to sama praktyka związana z tym procesem sięga początków ludzkiej historii. Człowiek od początku swojego istnienia starał się konstruować coraz bardziej sprawne i efektywne narzędzia oraz ulepszać system społeczny. Proces ten znacząco przyśpieszył od okresu rewolucji przemysłowej. Obecnie problematyce innowacji przyznaje się ważne miejsce w teorii i praktyce zarządzania i polityki gospodarczej.

Pojęcie zarządzania innowacjami wykształciło się na styku teorii zarządzania, ekonomii (m.in.: teoria innowacji) oraz elementów socjologii (m.in.: rozpowszechnianie się innowacji w przedsiębiorstwie, społeczeństwie). Na gruncie teorii zarządzania pojęcie to wyłoniło się w procesie ewolucji od zarządzania zmianą, poprzez zarządzanie technologią, zarządzanie działalnością B+R i wreszcie zarządzanie wiedzą/informacją[4].

Modele zarządzania innowacjami

Rozwój nauk ekonomicznych oraz analizowanie dobrych praktyk w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem przyniosło wymierne efekty w postaci modeli zarządzania innowacjami. Modele te ukazują przebieg procesu innowacji oraz narzędzia wspierające tworzenie, selekcję, wdrażanie i ocenę innowacji. Wśród modeli zarządzania innowacjami można między innymi wymienić:

  • model K. Pavitta i J. Tidda (University of Sussex) oraz J. Bessanta (University of Exeter) obejmuje cztery etapy: poszukiwanie, selekcję, wdrożenie i czerpanie korzyści. Jednocześnie proces innowacji uwarunkowany jest przez wykazywanie przez przedsiębiorstwo cech innowacyjnej organizacji oraz posiadanie strategii innowacji[5],
  • model J. Łunarskiego (Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza) prezentuje przybliżony przebieg działań i procesów w systemie zarządzania innowacjami. Punktem wyjścia są źródła (zmiany), a kolejnymi etapami są: ograniczenia (zasoby), zarządzanie (możliwości), konkurencyjność (potencjał) oraz wyniki (innowacje)[6],
  • model siedmiokąta zarządzania innowacjami M. Karlika (Uniwersytet Jagielloński) - model ten posiada siedem osi odpowiadających poszczególnym sferom zarządzania innowacjami: zmianie strategii zarządzania, realizacji projektów badawczo-rozwojowych, kompetencji dla innowacji, poszukiwania okazji do innowacji, bezpieczeństwa innowacyjnej własności intelektualnej, finansowania działalności innowacyjnej oraz wspierania postaw innowacyjnych. Model ten może służyć do diagnozy oraz usprawnienia systemu zarządzania innowacjami w przedsiębiorstwie[7].
  • model The Management Innovation Index (MIX) opracowany przez australijską firmę konsultingową (The Creative Leadership Forum Learning Centre Pty Ltd). Model ten posiada cztery osie odpowiadające poszczególnym obszarom zarządzania innowacjami: strategii organizacji, praktyce zarządzania, postawom pracowników oraz kulturze organizacyjnej i środowisku pracy[8].

Zobacz też

  • Narodowy System Innowacji
  • Polityka innowacji

Przypisy

  1. ↑ M. Karlik, Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7561-276-9, s. 43.
  2. ↑ S. Kasprzyk, Innowacje – od koncepcji do produkcji, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1980, s. 36.
  3. ↑ A. Pomykalski, Zarządzanie innowacjami, Wydawnictwo Naukowe PWE, Warszawa-Łódź 2001, s. 84.
  4. ↑ M. Karlik, Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7561-276-9, s. 34-43.
  5. ↑ J. Bessant, K. Pavitt, J. Tidd, Managing Innovation - Integrating Technological, Market and Organizational Change, Wiley and Sons, Chichester 2005, ISBN 978-0470-09326-9, s. 68, (en), online.
  6. ↑ J. Łunarski, System zarządzania innowacjami, w: Zarządzanie innowacjami - system zarządzania innowacjami, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2007, s. 173.
  7. ↑ M. Karlik, Zarządzanie innowacjami w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7561-276-9, s. 136-151.
  8. ↑ How The MIX Works, (en), online.