Zatoka Nadziei

Zatoka Nadziei Hope Bay Bahía Esperanza
Zatoka Nadziei w oddali argentyńska stacja antarktyczna Base Esperanza, 2015
Terytorium	Antarktyka
Lokalizacja	Morze Weddella
Położenie na mapie Półwyspu Antarktycznego Zatoka Nadziei
Położenie na mapie Antarktyki Zatoka Nadziei
63°23′S 56°59′W/-63,383333 -56,983333

Zatoka Nadziei^[1] (ang. Hope Bay, hiszp. Bahía Hope, Bahía Esperanza^[1]) – zatoka na Morzu Weddella wcinająca się w północno-wschodnie wybrzeże Trinity Peninsula na północnym krańcu Półwyspu Antarktycznego.

Nad zatoką znajdują się dwie antarktyczne stacje badawcze: całoroczna stacja argentyńska – Base Esperanza i letnia stacja urugwajska – Ruperto Elichiribehety.

Geografia

Zatoka Nadziei leży na Morzu Weddella i wcina się w północny kraniec Półwyspu Antarktycznego – północno-wschodnie wybrzeże Trinity Peninsula^[2] – między Sheppard Point a Stone Point^[3]. Ma ok. 5 km długości i 3 km szerokości^[4]. Zatoka otwiera się na cieśninę Antarctic Sound^[4].

Kolonia pingwinów cesarskich w sąsiedztwie argentyńskiej stacji Base Esperanza

W regionie Zatoki Nadziei znaleziono wiele skamieniałości roślin kopalnych, m.in. takie taksony jak Pachypteris, Nilssonia, Zamites czy Elatocladus^[5]. Liczne skamieniałości roślinne z okresu jury znajdują się na Mount Flora po południowo-wschodniej stronie zatoki^[6]; odkrył jej Johan Gunnar Andersson (1874–1960), szwedzki geolog i zastępca kierownika Szwedzkiej Wyprawy Antarktycznej, badający ten region w 1903 roku^[7][8]. Obszar Mount Flora (0,35 km²) ma status szczególnie chronionego obszaru Antarktyki w ramach Układu Antarktycznego (ang. Antarctic Specially Protected Area)^[6].

Wschodnie wybrzeże Zatoki Nadziei jest ostoją ptaków IBA z uwagi na obecność licznej kolonii pingwinów cesarskich^[2]. W 1985 roku odnotowano tu ok. 123 859 par pingwinów cesarskich^[2]. Inne ptaki tu gniazdujące to: pingwiny białobrewe, wydrzyki brunatne, rybitwy antarktyczne, oceanniki żółtopłetwe, mewy południowe i pochwodzioby żółtodziobe^[2].

Historia

Zatoka została odkryta 15 stycznia 1902 roku^[4] przez Szwedzką Wyprawę Antarktyczną pod kierownictwem szwedzkiego geologa Otto Nordenskjölda (1869–1928), która w latach 1901–1904 badała Półwysep Antarktyczny^[9].

Kamienna chata wzniesiona przez członków Szwedzkiej Wyprawy Antarktycznej
	(c) Andrew Shiva / Wikipedia, CC BY-SA 4.0
1903 (z lewej strony); 2016 (z prawej strony)

1 – Półwysep Antarktyczny; 2 – Wyspa Jamesa Rossa; 3 – D'Urville Island, 4 – Joinville Island; 5 – Dundee Island; 6 – Snow Hill Island; 7 Vega Island; 8 – Seymour Island; 9 – Andersson Island; 10 – Paulet Island; 11 – Lockyer Island; 12 – Eagle Island; 13 – Jonassen Island; 14 – Bransfield Island; 15 – Astrolabe Island; 16 – Tower Island; A – Zatoka Nadziei – stacje badawcze, B – stacja Marambio, C – stacja General Bernardo O’Higgins

Rok później trzech uczestników ekspedycji Johan Gunnar Andersson (1874–1960) – zastępca kierownika wyprawy, Samuel A. Duse (1873–1933) – kartograf i marynarz Toralf Grunden zmuszeni byli do przezimowania w zatoce, po tym jak nie udało im się dotrzeć do obozu zimowego na Snow Hill Island^[3]. Po zachodniej stronie Hut Cove wznieśli kamienną chatę i przebywali tam od 12 marca do 29 wrześni 1903 roku^[3]. Prymitywną chatę zadaszyli saniami i płachtami, wewnątrz rozbili namiot a podłoże wyłożyli skórami pingwinów^[10]. Przetrwali zimę w ciężkich warunkach, dzięki mięsu i tłuszczowi z 700 pingwinów^[10]. Andersson przeprowadził badania geologiczne i znalazł wiele skamieniałości, w tym 61 gatunków z okresu środkowej Jury^[10]. Zatokę nazwali Haabets Vig – Zatoką Nadziei^[3]. Pozostałości kamiennej chaty mają status historycznego miejsca w ramach Układu Antarktycznego (ang. Historic Site or Monument)^[11].

12 lutego 1945 roku na południe od Seal Point oddano do użytku brytyjską bazę antarktyczną nazywaną „Base D” lub „Hope Bay”^[3]. W tym samym roku zatoka została zmapowana^[3]. Baza została założona w ramach tajnej brytyjskiej ekspedycji wojskowej na Antarktydę – operacji Tabarin^[12]. Wcześniej w ramach tej operacji Brytyjczycy założyli bazy na Deception Island („Base B”) i w zatoce Port Lockroy („Base A”)^[12]. Celem operacji było umocnienie brytyjskiej obecności w Antarktyce związane z działaniami II wojny światowej, wzmocnienie roszczeń terytorialnych w regionie i zbieranie danych meteorologicznych^[12]. 8 listopada 1948 roku główna chata bazy spłonęła w pożarze, w którym zginęło dwoje ludzi^[3]. Baza została ewakuowana 4 lutego 1949 roku^[3].

14 lutego 1952 roku, ok. 500 m od bazy brytyjskiej oddano do użytku argentyńską bazę marynarki nazywaną „Destacamento Naval Esperanza” lub „Esperanza”, która formalnie została otwarta 31 marca^[3]. W bazie brytyjskiej wzniesiono nową chatę^[13] i stacja brytyjska została otwarta ponownie 4 lutego 1952 roku^[3]. Z otwarciem związany był incydent – Argentyńczycy, by zapobiec ponownemu otwarciu bazy brytyjskiej poprzez zablokowanie dostawy sprzętu i zapasów^[14], oddali strzały z broni maszynowej nad głowami Brytyjczyków, którzy zmuszeni byli do powrotu na statek^[13]. Sprawa została rozwiązana przez porozumienie stron o nieingerowaniu w działalność stacji drugiej strony, a sam incydent został wytłumaczony przekroczeniem instrukcji przez dowódcę bazy argentyńskiej^[14]. Incydent w Zatoce Nadziei był jedynym odnotowanym przypadkiem tego typu (ang. shots fired in anger) na terenie Antarktydy^[15].

W 1952 roku Brytyjczycy przeprowadzili badania hydrograficzne zatoki ze statku^[3].

W latach 1953–1954 obok bazy marynarki, Argentyna wybudowała nową bazę wojskową, która została otwarta 4 marca 1954 roku^[3].

W latach 1954–1956 kolejne badania zatoki przeprowadziła Falkland Islands Dependencies Survey^[3].

W grudniu 1956 roku Argentyńczycy wycofali żołnierzy marynarki^[3]. W październiku 1958 roku dawne baraki marynarki argentyńskiej strawił pożar^[3]. Baza brytyjska została ewakuowana 13 lutego 1964 roku^[3].

8 grudnia 1997 roku stacja brytyjska została przekazana Urugwajowi i przemianowana na Estación científica antártica Ruperto Elichiribehety (ECARE)^[13].

Stacje badawcze

W Zatoce Nadziei funkcjonują dwie antarktyczne stacje badawcze:

• Base Esperanza – całoroczna stacja argentyńska, gdzie może przebywać ok. 90 osób^[2]
• Ruperto Elichiribehety – letnia stacja urugwajska, gdzie może przebywać 10 osób^[2]

• 

  (c) Andrew Shiva / Wikipedia, CC BY-SA 4.0

  Argentyńska stacja antarktyczna Base Esperanza, 2016

• 

  Urugwajska stacja antarktyczna Ruperto Elichiribehety, 2011

Zobacz też

• Historyczne miejsca i pomniki w Antarktyce
• Szczególnie chroniony obszar Antarktyki

Przypisy

Bibliografia

• Peter J. Beck: The International Politics of Antarctica. Routledge Revivals: Routledge, 2014. ISBN 978-1-317-70096-8. [dostęp 2020-08-30]. (ang.)
• Krzysztof Birkenmajer, Anna Maria Ociepa. Plant-bearing Jurassic strata at Hope Bay, Antarctic Peninsula (West Antarctica): geology and fossil-plant description. „Studia Geologica Polonica”. 128, s. 5–96, 2008 (ang.). 
• Adrian Howkins: Frozen Empires: An Environmental History of the Antarctic Peninsula. Oxford University Press, 2017. ISBN 978-0-19-024914-4. [dostęp 2020-08-30]. (ang.)
• Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG). [dostęp 2020-08-27]. 
• William James Mills: Exploring Polar Frontiers. ABC-CLIO, 2003. ISBN 978-1-57607-422-0. [dostęp 2020-08-15]. (ang.)
• Beau Riffenburgh: Encyclopedia of the Antarctic. Taylor & Francis, 2007. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2018-07-07]. (ang.)
• SCAR Composite Gazetteer of Antarctica: Hope Bay (ang.). [dostęp 2020-08-27].
• Ingvar Svanberg: Swedish Antarctic Expedition. W: Andrew J. Hund: Antarctica and the Arctic Circle: A Geographic Encyclopedia of the Earth's Polar Regions. ABC-CLIO, 2014, s. 690–693. ISBN 978-1-61069-393-6. [dostęp 2020-08-28]. (ang.)
• Thomas N. Taylor, Edith L. Taylor: Antarctic Paleobiology: Its Role in the Reconstruction of Gondwana. Springer Science & Business Media, 2012. ISBN 978-1-4612-3238-4. [dostęp 2020-08-29]. (ang.)