Pielęgniarka

Pielęgniarka w czasie wykonywania zastrzyku

Pielęgniarka (r. m. pielęgniarz) – samodzielny, medyczny zawód z grupy specjalistów do spraw zdrowia.

Opis

Pielęgniarka sprawuje opiekę medyczną nad pacjentem (m.in. pielęgnacja pacjenta, podawanie leków, wykonywanie zastrzyków, wlewów dożylnych), asystuje lekarzowi w czasie zabiegów, operacji, wykonuje samodzielne działania w zakresie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji medycznej, a także realizuje zlecenia lekarskie. Zajmuje się także szeroko rozumianą edukacją zdrowotną i promocją zdrowia. Aby uzyskać uprawnienia potrzebne do wykonywania zawodu pielęgniarki, należy ukończyć minimum 3-letnie studia na kierunku pielęgniarstwo. Następnie można podnosić swoje kwalifikacje robiąc 2-letnie studia magisterskie po którym uzyskujemy tytuł magistra pielęgniarstwa. Podobnie na wzór lekarzy, są również dostępne specjalizacje, które trwają 2 lata.

Zawód pielęgniarki w Polsce

Pielęgniarka w rozumieniu prawa polskiego (stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, który taką wersję dopuszcza^[1], w odniesieniu do mężczyzn stosuje się formę pielęgniarz) – samodzielny zawód z grupy specjalistów do spraw zdrowia^[2]. Sprawuje profesjonalną opiekę medyczną nad pacjentem. W ramach nabytych kompetencji pielęgniarka: rozpoznaje warunki i potrzeby zdrowotne, diagnozuje problemy pielęgnacyjne pacjenta, sprawuje profesjonalną opiekę medyczną, realizuje zlecenia lekarskie w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji, samodzielnie udziela określonych świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych oraz prowadzi edukację zdrowotną. Obecnie w celu uzyskania uprawnień pielęgniarki należy posiadać minimum wykształcenie wyższe pierwszego stopnia (licencjat pielęgniarstwa). Kierunek ma profil praktyczny i mieści się w obszarze kształcenia z zakresu nauk medycznych, nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej.

Zasady i warunki wykonywania zawodu pielęgniarki reguluje ustawa z dnia 15 lipca 2011 roku o zawodach pielęgniarki i położnej^[1]. Na podstawie art. 6 tej ustawy minister właściwy do spraw zdrowia określa rodzaj i zakres świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego^[3].

Zasady działania samorządu zawodowego reguluje natomiast ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych^[4]. Przynależność do samorządu jest obowiązkowa.

Kształcenie pielęgniarek w Polsce

Aktualnie kształcenie pielęgniarek i pielęgniarzy w Polsce odbywa się wyłącznie na uczelniach wyższych, co warunkują przepisy prawne^[1]. Kształcenie to może odbywać się na następujących poziomach:

1. Studia pierwszego stopnia kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata pielęgniarstwa. Studia pierwszego stopnia trwają nie krócej niż 6 semestrów i obejmują co najmniej 4600 godzin kształcenia zawodowego, w tym kształcenie kliniczne stanowi co najmniej 1/2, a kształcenie teoretyczne co najmniej 1/3 wymiaru kształcenia. Studia licencjackie kończą się egzaminem dyplomowym praktycznym i teoretycznym oraz obroną pracy dyplomowej. Absolwent studiów licencjackich na kierunku pielęgniarstwo jest przygotowany do podjęcia pracy w zawodzie pielęgniarki^[5].
2. Studia drugiego stopnia kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego magistra pielęgniarstwa. Studia drugiego stopnia trwają nie krócej niż 4 semestry i obejmują co najmniej 1300 godzin kształcenia zawodowego. Studia magisterskie na kierunku pielęgniarstwo mogą podjąć wyłącznie osoby posiadające tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa.
3. Studia trzeciego stopnia kończą się uzyskaniem stopnia naukowego doktor nauk o zdrowiu.

Pielęgniarka/pielęgniarz mają obowiązek stałego dokształcania się. Obowiązujący system kształcenia podyplomowego obejmuje następujące rodzaje:

• szkolenie specjalizacyjne (specjalizacja) – Żeby przystąpić do programu szkolenia specjalizacyjnego należy przepracować w zawodzie minimum 2 lata w okresie 5 lat. Kończy się egzaminem państwowym.
• kurs kwalifikacyjny - Do kursu może przystąpić pielęgniarka z minimum rocznym stażem pracy w zawodzie.
• kurs specjalistyczny
• kurs doszkalający

Organizacje i stowarzyszenia działające na rzecz pielęgniarstwa

Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Poznaniu

• Międzynarodowa Rada Pielęgniarek – zał. w 1899 r.
• Światowa Organizacja Zdrowia – zał. w 1946 r.
• Polski Czerwony Krzyż
• Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Zawodowych – 1925-1957 r.
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie – zał. w 1957 r.
• Stowarzyszenie Pielęgniarek Promujących Zdrowie
• Samorząd Pielęgniarek i Położnych – zał. w 1991 r.
• Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Onkologicznych – zał. w 1992 r.
• Katolickie Stowarzyszenie Pielęgniarek i Położnych Polskich – zał. w 1995 r.
• Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Pediatrycznych – zał. w 1996 r.
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki – zał. w 1997 r.
• Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych – zał. w 1998 r.
• Ogólnopolskie Stowarzyszenie Instrumentariuszek – zał. w 1999 r.
• Krajowe Stowarzyszenie Pielęgniarek Medycyny Szkolnej – zał. w 2001 r.
• Polskie Towarzystwo Położnych – zał. w 2001 r.
• Stowarzyszenie Pielęgniarek i Położnych na Rzecz Promocji Zawodu i Praw Kobiet OAZA – zał. w 2003 r.
• Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek w Diabetologii – zał. w 2004 r.
• Dolnośląskie Stowarzyszenie Rozwoju Pielęgniarstwa Onkologicznego – zał. w 2005 r.
• Polska Federacja Edukacji Diabetologicznej – zał. w 2006 r.
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Stomijnych – zał. w 2006 r.
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej – zał. w 2006 r.
• Stowarzyszenie Pielęgniarek i Położnych Kontraktowych – brak KRS
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Angiologicznego – zał. w 2006 r.
• Polskie Stowarzyszenie Dyrektorów ds. Pielęgniarstwa, Naczelnych Pielęgniarek i Pielęgniarek Przełożonych – zał. w 2007 r.
• Fundacja Rozwoju Pielęgniarstwa Nefrologicznego i Transplantologicznego – zał. w 2006 r.
• Stowarzyszenie Menadżerów Pielęgniarstwa – zał. w 2007 r.
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Ratunkowego – zał. w 2007 r.
• Fundacja Rozwoju Pielęgniarstwa Polskiego – zał. w 2007 r.
• Sekcja Pielęgniarstwa i Techniki Medycznej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego – zał. w 2009 r.
• Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Urologicznych – zał. w 2009 r.
• Fundacja Promocji Polskiego Pielęgniarstwa i Położnictwa – zał. w 2010 r.
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Neurologicznych – zał. w 2010 r.
• Stowarzyszenie na rzecz Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych oraz Przedstawicieli Innych Zawodów Medycznych Organizatorzy – zał. w 2010 r.
• Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek i Pielęgniarzy Psychiatrycznych (PSPiPP) – zał. w 2011 r.
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Końca Życia – zał. w 2012 r.

Lista specjalizacji pielęgniarskich

• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa chirurgicznego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa epidemiologicznego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa geriatrycznego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa neonatologicznego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa onkologicznego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa operacyjnego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa opieki długoterminowej
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa opieki paliatywnej
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa pediatrycznego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa psychiatrycznego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa ratunkowego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa rodzinnego
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa w ochronie zdrowia pracujących
• Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa internistycznego

Zobacz też

• pielęgniarstwo
• położna
• ratownik medyczny
• sanitariusz
• pielęgniarstwo psychiatryczne
• pielęgniarka społeczna

Linki zewnętrzne

• Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych
• Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie. ptp.na1.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)].

Przypisy