Zawój
| Artykuł | 49°15′20″N 22°26′34″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°17'N, 22°26'E |
| - błąd | 19319 m |
| Odległość | 1422 m |
| wieś | |
 Zawój - panorama | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Województwo |  podkarpackie |
| Powiat | leski |
| Gmina | Cisna |
| Liczba ludności | 0 |
| Strefa numeracyjna | 13 |
| Tablice rejestracyjne | RLS |
| SIMC | 1065295[1] |
Położenie na mapie gminy Cisna _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Cisna") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leskiego  | |
 49°15′20″N 22°26′34″E/49,255556 22,442778 | |
Zawój – nieistniejąca obecnie wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna w Bieszczadach[1][2]. Leży na lewym brzegu rzeki Wetlinki, u stóp wzniesienia Pereszliba.
Lokowana na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi. Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1552, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[3]. Podczas najazdu szwedzkiego prawie całkowicie zniszczona (ocalał 1 dom). Odradzała się powoli. W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej Zawoj była Sabina Krajewska[4]. W 1899 rozparcelowana posiadłość dworska (401 ha. powierzchni) należała do Hrycia Solana. Jako jedyna wieś w Bieszczadach stanowiła własność gromady włościańskiej.
W 1860 wzniesiono w Zawoju filialną cerkiew pw. św. Michała Archanioła, należącą do parafii w Jaworcu i spaloną przez LWP w 1947[5]. W 1880 wieś liczyła 25 domów i 178 mieszkańców. Była wsią z przewagą wyznawców religii rzymskokatolickiej (147 rzym., 24 grek., 7 mojż.).
W 1943 wieś liczyła 284 mieszkańców. Po 1945 (m.in. wskutek wysiedleń) Zawój stał się wsią wymarłą. Do naszych czasów zachował się niewielki cmentarz z dwoma nagrobkami oraz lipą o obwodzie 6 m. W 2004 poświęcono tu pamiątkowy krzyż.
Na miejscu dawnej osady, przy starej drodze prowadzącej do brodu na Wetlince, znajduje się schron przeciwdeszczowy, a przy nim tablica zawierająca skróconą historię wsi.
Przez Zawój przebiega otwarta 14 czerwca 2012 ścieżka historyczna "Bieszczady Odnalezione", wiodąca po nieistniejących już wsiach Jaworzec, Łuh i Zawój. Na jej trasie znajdują się dwujęzyczne tablice (w języku polskim i ukraińskim)[6], wskazujące granice wsi, miejsca po cerkwiach, cmentarze, studnie z odtworzonymi cembrowinami i żurawiami (widoczne wzdłuż drogi z Polanek do Kalnicy) oraz piwnice dawnych domostw, a także zebrane przez Stowarzyszenie Rozwoju Wetliny i Okolic relacje dawnych mieszkańców tych wsi, przymusowo wysiedlonych w latach 1945-1947. Wytyczenie ścieżki historycznej miało na celu ocalenie od zapomnienia ostatnich śladów dawnych mieszkańców (Ukraińców, Polaków i Żydów) oraz uczczenie pamięci wszystkich, którzy musieli opuścić swoje domostwa wiosną 1947 roku[7].
Przypisy
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 260.
- ↑ Odkrywanie zapomnianych Bieszczadów
- ↑ Krzysztof Potaczała Bieszczady Odnalezione, "Głos Lasu" nr 10(507)/2012
- ↑ Ścieżka historyczna "Bieszczady Odnalezione" została oficjalnie otwarta. [dostęp 2016-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-13)].
Linki zewnętrzne
- Zawój (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 499.
- Historia Zawoju
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 50.9 N
- S: 48.95 N
- W: 21.03 E
- E: 23.66 E
Flaga województwa podkarpackiego
Spalone ruiny wsi Zawój
Autor: Paweł 'pbm' Szubert (talk), Licencja: CC BY-SA 3.0
Panorama okolic miejscowości Zawój