Zawał (górnictwo)

Zawał – ruch grawitacyjny górotworu objawiający się obrywaniem się skał. Według definicji WUG zawał to niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie się mas skalnych lub kopaliny ze stropu albo ociosu w stopniu powodującym niemożność przywrócenia pierwotnej funkcji wyrobiska w czasie krótszym niż 8 godzin lub niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie się mas skalnych na skutek opadu skał stropowych na wysokość równą lub większą od długości kotwi obudowy podstawowej, powodującym całkowitą lub częściową utratę funkcjonalności lub bezpieczeństwa użytkowania wyrobiska[1].

Gdy nad wyrobiskiem znajdują się grube warstwy zwięzłych skał (np. piaskowca), przed zawałem dochodzi do tąpnięcia[2].

Aby zapobiec zawałom i zaciskaniu wyrobisk, stosuje się obudowy. Zawał następuje, gdy okresowe ciśnienie górotworu przekroczy granice wytrzymałości obudowy. Często podczas rabowania obudowy w wyniku nagłego zawału giną górnicy[3][4][5].

Przypisy

  1. ↑ Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. z 2002 r. nr 139, poz. 1169, Dz.U. z 2006 r. nr 124, poz. 863) §46 ust. 2, 3
  2. ↑ Adam Tadeusz Troskolański: Mała Encyklopedia Techniki (s. 440). F. Matczyński, A. Przyjałkowski, I. Stabrowska, K. Wieczffiński. Wyd. IV. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1973.
  3. ↑ Wyższy Urząd Górniczy: MAKOSZOWY: Śmierć podczas rabunku obudowy. 2012-05-10. [dostęp 2012-07-07]. (pol.).
  4. ↑ Wyższy Urząd Górniczy: Śmierć podczas demontażu obudowy. 2011-06-18. [dostęp 2012-07-07]. (pol.).
  5. ↑ Wyższy Urząd Górniczy: Gliwice: Spotkanie z kierownikami działów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz szkolenia podziemnych zakładów górniczych. 2011-06-01. [dostęp 2012-07-07]. (pol.).

Bibliografia

  • Adam Tadeusz Troskolański: Mała Encyklopedia Techniki (s. 440, 442, 450). F. Matczyński, A. Przyjałkowski, I. Stabrowska, K. Wieczffiński. Wyd. IV. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1973.
  • Wyższy Urząd Górniczy: ZAGROŻENIE ZAWAŁAMI ORAZ OPADEM SKAŁ ZE STROPU I OCIOSU. [dostęp 2012-07-07]. (pol.).