Zawidów

Ten artykuł od 2009-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Uwagi: w szczególności w sekcjach „Ważniejsze daty” i „Historia”. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zawidów

— miasto i gmina —
Rynek w Zawidowie
Herb
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	zgorzelecki
Data założenia	ok. V–VI wiek
Prawa miejskie	1255
Burmistrz	Robert Łężny
Powierzchnia	6,07 km²
Wysokość	235 m n.p.m.
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	4180[1] 688,6 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 75
Kod pocztowy	59-970
Tablice rejestracyjne	DZG
Położenie na mapie powiatu zgorzeleckiego Zawidów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zawidów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zawidów
51°01′34,14″N 15°03′44,58″E/51,026150 15,062383
TERC (TERYT)	0225011
SIMC	0936523
Urząd miejski pl. Zwycięstwa 21/22 59-970 Zawidów
Strona internetowa
BIP

Wynik badań archeologicznych na grodzisku w Zawidowie

Zawidów (niem. Seidenberg) – miasto na Łużycach Górnych, w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim.

W latach 1945–1954 siedziba wiejskiej gminy Zawidów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego. Obecnie miasto stanowi samodzielną gminę miejską Zawidów.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 4180 mieszkańców^[1].

Położenie

Leży na Pogórzu Izerskim, na wysokości 247 m n.p.m., w pobliżu granicy z Niemcami – 12 km na południowy wschód od Zgorzelca, od południa graniczy z czeską gminą Habartice. Sąsiaduje z gminą Sulików.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[2] Zawidów ma obszar 6,07 km², w tym: użytki rolne: 68%, użytki leśne: 5%. Miasto stanowi 0,72% powierzchni powiatu.

Kalendarium

Stacja kolejowa w Zawidowie

• 1186 – pierwsza wzmianka o osadzie^[3]
• 1255 – Zawidów otrzymał prawa miejskie
• 1397 – została otwarta pierwsza szkoła
• 1433 – pożar miasta podczas wojny husyckiej
• 1463 – miasto stało się centrum tkactwa
• 1526 – utworzenie w Zawidowie sądu
• 1575 – urodził się rzemieślnik i filozof Jakub Böhme (zm. 1624); w Starym Zawidowie mieszkał do końca roku 1599
• 1618–1648 – wojna trzydziestoletnia spowodowała w mieście rozwój handlu i rzemiosła (napływ czeskich uchodźców religijnych)
• 1698 – utworzenie pierwszej w Niemczech szkoły dla głuchoniemych
• 1427, 1433, 1469, 1769, 1834 – pożary niszczące miasto
• 1848 – początek rozwoju przemysłu – założenie pierwszej tkalni
• 1854 – uruchomienie fabryki zakładów jedwabniczych
• 1875 – po wybudowaniu dworca Zawidów został połączony siecią kolejową z Saksonią
• 1893 – budowa szpitala
• 1910 – budowa kanalizacji i wodociągu
• 1914 – Zawidów został spięty linią elektryczną
• 1945 – przyłączenie miasta do Polski
• 1950 – uruchomienie fabryki maszyn i fabryki przemysłu wełnianego
• 1973 – włączenie do Zawidowa wsi Ostróżno^[4]
• 1996 – otwarcie drogowego przejścia granicznego Zawidów – Habartice
• 2001 – wieża byłego kościoła ewangelickiego z XVI w. została odrestaurowana zgodnie z pierwowzorem; w 2005 na wieży zamontowano nowy zegar
• 2006 – miasto otrzymało prestiżowy tytuł „Gmina Fair Play” – Certyfikowana Lokalizacja Inwestycji
• 2011 – ukończono budowę hali sportowej, podjętą w 2010 (wartość projektu przekroczyła kwotę 1 600 000 zł)

Historia

Historia Zawidowa jest ściśle związana z historią Łużyc Górnych. Pierwszymi mieszkańcami tych ziem byli Słowianie połabscy, a od początku naszej ery ich potomkowie – Serbołużyczanie. Prawdopodobnie na przełomie IX/X w. na terenie dzisiejszej Góry Zamkowej zbudowano grodzisko cyplowate, do dziś wyraźnie widoczne w terenie^[5]. W X wieku włączono Łużyce Górne do Polski, a pierwsza wzmianka o Zawidowie pojawiła się w 1186^[3]. Łużyce Górne były własnością Polski do XIV wieku, po czym przeszły we władanie Czech. Znaczna część zabudowy została zniszczona podczas wojny husyckiej w 1433, natomiast w 1638 miasto zmieniło swój status na lenno elektorów saskich. Po wojnie trzydziestoletniej osiedlili się tu czescy emigranci religijni, na przełomie XVII/XVIII w. powstał tu znaczny ośrodek sukiennictwa. W 1848 powstała pierwsza fabryka sukna, a w 1854 fabryka wyrobów jedwabniczych^[3].

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Zawidowa w 2014 roku^[6].

Zabytki

Hotel z gospodą, pl. Zwycięstwa 16/17

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• miasto,
• kościół ewangelicki, obecnie istnieje tylko wieża,
• dom, pl. Zwycięstwa 15, z drugiej poł. XVIII w., XIX w.,
• hotel z restauracją, pl. Zwycięstwa 16–17, z pierwszej poł. XIX w., XIX/XX w.

Kultura

Najważniejszym organizatorem imprez kulturalnych w mieście jest Ośrodek Kultury z biblioteką i Gminnym Centrum Informacji. Ośrodek Kultury prowadzi działalność oświatowo-wychowawczo-rekreacyjną w formie systematycznych zajęć dla dzieci i młodzieży. Ponadto jest organizatorem wielu imprez kulturalnych.

Transport

Transport drogowy

Przez miasteczko przebiega droga wojewódzka 355. W miasteczku znajdowało się dawne przejście graniczne Zawidów-Habartice

Transport publiczny

Miasteczko posiada połączenie autobusowe firm:

• Astel
• PKS w Lubaniu sp. z o.o.
• Bieleccy

Transport kolejowy

W miasteczku znajduje się dawny dworzec kolejowy w Zawidowie.

Przemysł

Na obszarze miasta znajdują się większe czynne przedsiębiorstwa:

• ZAWITEX sp. z o.o. – producent dodatków krawieckich
• FAMAZ fabryka maszyn budowlanych

Poza tym: Gminna spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” – drobny handel, Bank Spółdzielczy i PKO oraz kilka prywatnych firm produkcyjnych, usługowych i handlowych.

W okolicy Zawidowa znajduje się odkrywkowa kopalnia węgla brunatnego i elektrownia „Turów” w Bogatyni.

Inwestycje

Głównym zadaniem władz Zawidowa jest realizowanie programu ekologicznej sanacji. W październiku 2005 ukończono prace kanalizacyjne – miasto jest w 99,9% skanalizowane i w 100% posiada wodociąg. W styczniu 2006 została otwarta nowa mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków o przepustowości 1100 m³. Oczyszczalnia oczyszcza ścieki z Zawidowa, Sulikowa i czeskiej gminy Habartice. W 2007 kompleksowo zmodernizowano Zakład Uzdatniania Wody. Miasto modernizuje obiekty sportowe.

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia św. Józefa Rzemieślnika
• Świadkowie Jehowy
  • zbór^[8]

Sąsiednie gminy

Sulików, Zgorzelec. Gmina graniczy z Czechami.

Zobacz też

• Zawidów (stacja kolejowa)
• Strażnica WOP Zawidów
• Byłe przejście graniczne Zawidów – Habartice
• Byłe przejście graniczne Zawidów – Frydlant v Čechach
• Byłe przejście graniczne Zawidów-Černousy/Ves

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalny portal Gminy Miejskiej Zawidów
• Strona BIP Zawidowa
• Seidenberg (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 414 .