Zawilec żółty

Zawilec żółty
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	zawilec
Gatunek	zawilec żółty
Nazwa systematyczna
Anemone ranunculoides L. Sp. pl. 1:541. 1753

Zawilec żółty (Anemone ranunculoides L.) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim w całej niemal Europie oraz na Zakaukaziu w Azji^[3]. W Polsce pospolity na całym niżu, ale występuje rzadziej od zawilca gajowego.

Morfologia

Pokrój

Roślina wieloletnia wysokości 10-20 cm z pojedynczą, nierozgałęzioną łodygą.

Liście

Odziomkowe nie pojawiają się do okresu kwitnienia, niekiedy brak ich zupełnie. Liście łodygowe trzy, ustawione okółkowo, trójdzielne aż do nasady z odcinkami 3-wrębnymi i grubo ząbkowanymi.

Kwiaty

Z okółka liści szczytowych wystają dwa, rzadziej jeden żółty kwiat. Płatki, w liczbie 5-6, od spodu słabo owłosione. Liczne słupki i pręciki.

Owoce

Owłosione, szorstkie niełupki, tworzące zwisający owoc zbiorowy.

• 

  Kwiat
• 

  Owoce
• 

  Owoce

Biologia i ekologia

Zawilec żółty w siedlisku – lesie grądowym

Bylina, geofit ryzomowy. Kwitnie od marca do maja. Pręciki i słupek dojrzewają równocześnie, zapylany jest przez owady, głównie błonkówki, ale może być również samopylny^[4]. Nie posiada miodników, ale wytwarza dużo pyłku. Kwiaty w czasie dnia obracają się za słońcem, w nocy i w czasie złej pogody zamykają się^[4]. Siedlisko: łęgi, wilgotne lasy liściaste i mieszane, wilgotne zarośla, gleby gliniaste. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Fagetalia sylvaticae^[5]. Cała roślina jest lekko trująca.

Jak wszystkie jaskrowate, wytwarza trujący glikozyd ranunkulinę o piekącym smaku. Działa ona drażniąco na błony śluzowe i skórę, powoduje mdłości, biegunki, krwawienia i podrażnienia skóry^[6]. W stanie surowym trujący jest również dla zwierząt, ale po wysuszeniu traci własności trujące i może być zjadany w sianie przez bydło domowe^[4].

Tworzy mieszańce z zawilcem gajowym^[7].

Zastosowanie i uprawa

• Roślina ozdobna, przydatna do obsadzania słonecznych skarp, tarasów oraz kamienistych rabat. Kwitnie przez długi okres od wiosny do wczesnego lata.
• Bez problemu znosi zimę. Najlepiej rośnie na podłożu próchnicznym, o odczynie zasadowym i zasobnym w wodę. Można go rozmnażać z nasion, które wysiewa się zaraz po zbiorze, lub przez podział kłącza późną jesienią lub bardzo wczesną wiosną^[8].

Przypisy