Zawodnik zastępowany

Ten artykuł należy dopracować: od 2008-08 → zweryfikować treść i dodać przypisy, → zweryfikować niektóre informacje. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zawodnik zastępowany w sporcie żużlowym (ZZ) – czołowy zawodnik w klubie, który wskutek różnych okoliczności nie może wystąpić w meczu, choć jest do składu meczowego wystawiany. Podlega on specyficznym zasadom stosowania rezerw w jego miejsce.

Ideą stosowania zastępstwa zawodnika jest możliwość startu pozostałych zawodników za nieobecnego kolegę z drużyny. System ten wprowadzono ze względu na to, iż sport żużlowy jest niesłychanie kontuzjogenny (dodając do tego fakt, że jeden zawodnik może startować w kilku ligach jednocześnie) a ubytek jednego z czołowych żużlowców w meczu częstokroć przechyla szalę zwycięstwa na korzyść rywala. ZZ jest więc kołem ratunkowym dla zespołu, który w specyficznych okolicznościach (patrz niżej) nie może w meczu wystawić jednego ze swoich liderów.

W lidze polskiej status zawodnika zastępowanego może uzyskać dwóch najlepszych żużlowców w każdym klubie według średniej biegowej. Lista zawodników, za których możliwe jest stosowanie ZZ ogłaszana jest trzy razy do roku: przed rozpoczęciem rozgrywek (brane są pod uwagę średnie biegowe uzyskane w sezonie poprzednim) i obowiązują na pierwszą rundę zmagań, po pierwszej rundzie (średnie biegowe z tej rundy) i obowiązują na rundę rewanżową, oraz po rundzie rewanżowej (średnie tylko z tej rundy) i obowiązują na fazę play-off.

Zastępstwa zawodnika nie można jednak stosować zupełnie dowolnie. Liga Polska bardzo rygorystycznie podchodzi do tego zagadnienia, bowiem z tego przywileju można skorzystać tylko wtedy, gdy żużlowiec zastępowany przedłoży w klubie zwolnienie lekarskie na minimum 9 dni. Ta sytuacja dotyczy tylko tych żużlowców, którzy uzyskali statut zawodnika zastępowanego (patrz akapit wyżej). Zawodnik zastępowany musi być umieszczony w składzie pod numerem 1-5 (goście) oraz 9-13 (gospodarze).

Zastępstwo zawodnika, przy spełnieniu powyższych warunków, może mieć miejsce tylko raz w meczu, tzn. jeśli do jazdy nie jest zdolnych dwóch a nawet trzech najlepszych żużlowców, to w danym spotkaniu z opcji ZZ można skorzystać tylko względem jednego z nich. Zastępstwo zawodnika nie ma natomiast nic wspólnego z wynikiem spotkania czy faworyzowaniem któregoś z zespołów, a więc może być stosowane jednocześnie przez dwa zespoły, gdy zachodzi taka potrzeba. ZZ nie jest obowiązkowe, a więc drużyna, której lider doznał kontuzji nie musi w kolejnym spotkaniu wstawiać go do składu i korzystać z ZZ.

Gdy jednym z trzech najlepszych zawodników jest junior, wtedy nie można swobodnie stosować ZZ w jego miejsce. Dla juniorów w zawodach przeznaczone są numery 6-7/8 oraz 14-15/16. W Polsce występy juniorów w lidze są obowiązkowe, a więc nie może być sytuacji takiej, że za młodzieżowca występują seniorzy. By można było stosować ZZ za zawodnika do lat 21, należy umieścić go nie na pozycji młodzieżowca, ale właśnie tam, gdzie jest możliwe stosowanie ZZ. Regulamin bowiem nie stwarza żadnego podziału względem zawodników pod numerami 1-5 i 9-13, a więc może tam występować zarówno senior, jak i junior. Wszyscy, niezależnie od statusu, podlegają bowiem tym samym zasadom i aby było możliwe stosowanie ZZ, należy właśnie w tym miejscu umieścić zawodnika niezdolnego do jazdy.

W trakcie spotkania miejsce zawodnika zastępowanego zajmują koledzy z drużyny (dowolni zawodnicy), przy czym każdy może w ramach ZZ pojechać co najwyżej raz. W przypadku zawodników rezerwowych należy także zaznaczyć, czy dana zmiana odnosi się do rezerwy zwykłej czy ZZ. Zastępstwo zawodnika jest bowiem dodatkowym startem dla każdego (tj. wytypowanego) jeźdźca, a więc jeśli nie zostanie zgłoszona zmiana w ramach ZZ, wtedy rezerwowemu może ten dodatkowy start przepaść. Za zawodnika zastępowanego nie można stosować rezerwy taktycznej, można natomiast rezerwę zwykłą. Wystawianie do składu zawodnika zastępowanego nie musi także oznaczać konieczności zastępowania go właśnie na zasadach ZZ, równie dobrze można przez całe spotkanie stosować względem niego rezerwę zwykłą. W tym przypadku panuje pełna dowolność. Rezerwowy może także jechać jako ZZ, ale – zgodnie z zasadami - tylko raz. Każda kolejna zmiana będzie już tylko rezerwą zwykłą. Ostatnią rzeczą o której należy wspomnieć jest to, że zawodnika zastępowanego nie można wystawiać do biegów nominowanych i tam za niego stosować ZZ. A więc "udział" takiego żużlowca w meczu kończy się wraz z dokonaniem za niego czwartej zmiany.