Zawrocie-Nowiny

Artykuł

52°56′20″N 22°32′22″E

- błąd

38 m

WD

52°56'20"N, 22°32'22"E

- błąd

38 m

Odległość

3 m

Zawrocie-Nowiny
wieś
Ilustracja
Wjazd do wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

wysokomazowiecki

Gmina

Wysokie Mazowieckie

Liczba ludności (2011)

23[1][2]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

18-200[3]

Tablice rejestracyjne

BWM

SIMC

0410749[4]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Wysokie Mazowieckie
Mapa konturowa gminy wiejskiej Wysokie Mazowieckie, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zawrocie-Nowiny”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zawrocie-Nowiny”
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego
Mapa konturowa powiatu wysokomazowieckiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zawrocie-Nowiny”
Ziemia52°56′20″N 22°32′22″E/52,938889 22,539444

Zawrocie-Nowinywieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Wysokie Mazowieckie[4][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela w Wysokiem Mazowieckiem[7].

Historia

Majątek Zawrocie alias Wysokie Mazowieckie

Majątek Zawrocie to resztówka dawnych Dóbr Wysokie Mazowieckie, w skład których wchodziły folwarki: Bryki, Osipy i Wandzin.[8] W roku 1827 naliczono tu 12 domów i 105 mieszkańców[9].

Do 1863 r. należał do Fiszerów. Po rozsiekaniu właściciela przez Kozaków ziemia ta zmieniała właścicieli. Byli wśród nich także Żydzi[8]. Pod koniec XIX w. wieś i folwark Zawrócie należały do powiatu mazowieckiego, gmina i parafia Wysokie Mazowieckie. Powierzchnia gruntów rolnych wynosiła 3893 morgów. Mieszkała tu drobna szlachta oraz włościanie. Przy folwarku: gorzelnia, browar i destylarnia[9]. Tutejszy folwark wraz z przylegającym Reży wchodził w skład tzw. dóbr Wysokie[10].

Na początku XX w. folwark kupił Henryk Łączyński, który w 1917 r. odprzedał 330 ha użytków rolnych Marianowi Kiełczewskiemu. 300 ha lasu kupiła spółka tutejszych Żydów. Pa całkowitym wyrąbaniu lasu, grunty poleśne wydzierżawiono pobliskim rolnikom na pastwiska. Marian Kiełczewski zmarł w 1933 r. Drogą spadku majątek przeszedł na dzieci: Zygmunta, Bohdana i Marię[8].

W roku 1921 w folwarku Zawrocie-Wysokie Mazowieckie było 10 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 155 mieszkańców (55 mężczyzn i 100 kobiet). Narodowość polską zgłosiło 138 osób, 16 białoruską, a 1 inną[11].

W 1944 r. majątek został w części rozparcelowany. Spory kawałek ziemi zajęto pod lotnisko polowe. W południowej części rozrosło się miasto Wysokie Mazowieckie. Na obszarze zajętym pod zabudowania dworskie zbudowano Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego[8].

Wieś Zawrocie-Nowiny

Miejsce gdzie współcześnie znajduje się wieś Zawrocie-Nowiny stanowiło niegdyś część majątku ziemskiego Zawrocie. W połowie XIX w. rozciągał się tam las. Na przełomie XIX i XX w. las przejęli Żydzi z Wysokiego Mazowieckiego, wycięli go i rozparcelowali[12]. Zawrocie-Nowiny powstały na przełomie lat 20. i 30. XX w. Na mapie z 1935 r. wyszczególniono tu 6 domów.

W 2007 r. mieszkały tu 23 osoby.[12]

Przypisy

  1. Wieś Zawrocie-Nowiny w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1598 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Wykaz sołectw w Gminie Wysokie Mazowieckie. Urząd Gminy Wysokie Mazowieckie. [dostęp 2012-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-15)].
  6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Opis parafii na stronie diecezji
  8. a b c d J. Włodek, Pamiętniki historyczne tom I, Ciechanowiec 2005, str. 185-188
  9. a b Zawrócie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 502.
  10. Wysokie Mazowieckie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 138.
  11. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Wysokie Mazowieckie
  12. a b L. Zugaj, Historia gminy Wysokie Mazowieckie, Wysokie Mazowieckie 2008, str. 105

Media użyte na tej stronie

Wysokie Mazowieckie (gmina wiejska) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Wysokie Mazowieckie, Polska
Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Powiat wysokomazowiecki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu wysokomazowieckiego, Polska