Zbączysko

Zbączysko
Państwo Polska
PasmoWyżyna Częstochowska
Wysokośćok. 466 m n.p.m.
Położenie na mapie gminy Ogrodzieniec
Mapa konturowa gminy Ogrodzieniec, na dole po prawej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Zbączysko”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Zbączysko”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Zbączysko”
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego
Mapa konturowa powiatu zawierciańskiego, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Zbączysko”
Ziemia50°25′16,3″N 19°36′52,6″E/50,421194 19,614611

Zbączysko[1] lub Zamczysko[2] – wzgórze o wysokości 466 m n.p.m. w obrębie miejscowości Ryczów w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Ogrodzieniec[1]. W opracowaniach turystycznych lokalizowane jest w Paśmie Smoleńsko-Niegowonickim[2], w podziale fizyczno-geograficznym Polski według Jerzego Kondrackiego znajduje się na Wyżynie Ryczowskiej wchodzącej w skład Wyżyny Częstochowskiej[3].

Wzgórze jest całkowicie porośnięte lasem, ale ma skalisty wierzchołek i jest w nim kilka wapiennych ostańców. Największy z nich to ostaniec Ząbczysko o wysokości 18 m. Jest on jednym z obiektów wspinaczkowych w Ryczowskim Mikroregionie Skałkowym[4]. W skałach znajduje się wiele obiektów jaskiniowych: Jaskinia w Zamczysku, Rura w Zamczysku, Schronisko w Zamczysku Pierwsze, Schronisko w Zamczysku Drugie, Schronisko w Zamczysku Trzecie, Schronisko w Zamczysku Czwarte, Schronisko w Zamczysku Piąte, Schronisko w Zamczysku Szóste[5].

U północno-wschodnich podnóży Zbączyska dawniej znajdowała się osada, na mapie z 1850 r. opisana jako leśniczówka, na niemieckiej mapie z przełomu XIX i XX wieku jako leśniczówka Łazy, zaś na mapie WIG z 1935 r. jako gajówka Psiarskie. W listopadzie 1914 roku w lasach otaczających tę osadę toczyły się walki między wojskami rosyjskimi i austro-węgierskimi. Pozostały po nich okopy, których dobrze zachowane pozostałości w wielu miejscach są jeszcze widoczne. Przy okopach tych pomiędzy Zamczyskiem a Kaczmarkową Skałą na drzewach znajdują się dwie szafkowe kapliczki. W gajówce Psiarskie w 1944 roku przez kilka miesięcy działała kuchnia oddziału AK, a w otaczających ją lasach stacjonował oddział AK Surowiec[2].

Północnymi zboczami Zbączyska prowadzi szlak turystyki rowerowej i pieszej[6]

Widok na Zamczysko z Wielkiego Grochowca
Widok na Zamczysko z Wielkiego Grochowca

Przypisy

  1. ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2018-05-02].
  2. ↑ a b c Dariusz Kmiotek: Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie. Dąbrowa Górnicza: Dikappa, 2007. ISBN 83-921782-9-7.
  3. ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN, 1998, ​ISBN 83-01-12479-2​
  4. ↑ Grzegorz Rettinger, Jura Środkowa, wyd. 3, Kraków: Wspinanie.pl, 2019
  5. ↑ Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2020-01-19].
  6. ↑ Mapa. Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna 1:52 000. Warszawa: ExpressMap, 2015. ISBN 978-83-88112-71-3.

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Silesian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief Location map of Silesian Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Zawiercie County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Zawiercie County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.74 N
  • S: 50.35 N
  • W: 19.25 E
  • E: 20.00 E
Ruska Góra DK12a.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z Wielkiego Grochowa