Zbigniew Żakiewicz
Zbigniew Żakiewicz (ur. 6 czerwca 1933 – właściwie urodzony w 1932, metrykę zmieniono w 1944 - w Wilnie, zm. 24 czerwca 2010 w Gdańsku) – polski pisarz, publicysta, rusycysta i historyk literatury rosyjskiej.
Życiorys
Urodził się w Wilnie, w rodzinie ziemiańskiej. Jego rodzicami byli Józef Żakiewicz, nadleśniczy, plenipotent Zdzisława hr. Tyszkiewicza z Izabelina pod Mołodecznem, i Zofii z d. Oganowska. Wychowywał się w Mołodecznie (obecnie Białoruś), w XVIII-wiecznym dworze Tyszkiewiczów, w którym jego ojciec otrzymał służbowe mieszkanie. 17 września 1939 szesnastoletni Żakiewicz doświadczył wkroczenia do swojej rodzinnej miejscowości Armii Czerwonej, która przebywała w Mołodecznie do przejęcia terenu przez Niemców w czerwcu 1941 roku. W latach 1941-1942 mieszkał z matką w zdewastowanym w czasach rządów władzy radzieckiej majątku dziadka Antoniego Oganowskiego oddalonym 7 km od Smorgoni. W maju 1945 roku umarł na gruźlicę ojciec pisarza. Zbigniew Żakiewicz wraz z matką został repatriowany do Polski centralnej w 1946 roku. Początkowo zamieszkał w Łodzi, gdzie ukończył Technikum Przemysłu Włókienniczego Ministerstwa Przemysłu Lekkiego. Następnie studiował rusycystykę we Wrocławiu[1], gdzie poznał przyszłą żonę Dominikę i Opolu, gdzie mieszkał z rodziną do 1967 r. Przez wiele lat był związany z Gdańskiem i Kaszubami. Pracownik naukowy Uniwersytetu Gdańskiego (starszy wykładowca w Instytucie Filologii Rosyjskiej).
Jeden ze współczesnych prozaików z tzw. nurtu literatury kresowej, często wymieniany obok Konwickiego, Odojewskiego i Buczkowskiego. Prócz nostalgicznej prozy wspomnieniowej (m.in. powieści zebrane w wydanym w 2006 r. tomie pt. Tryptyk Wileński) w latach siedemdziesiątych XX wieku tworzył również prozę eksperymentalną, oniryczną, zdradzającą jego zainteresowania fantasmagoriami francuskiej nouveau roman, z licznymi echami twórczości Białoszewskiego, Gombrowicza czy Konwickiego (czytelnymi zwłaszcza w powieściach Czteropalczasty i To sen tylko, Danielu).
W latach 80-90 był publicystą katolickiego dwutygodnika "Gwiazda Morza"[1]
Został pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon IV, taras I-1a-40)[2].
Twórczość
Zbiory opowiadań
- 1962 Chłopiec o lisiej twarzy
- 1967 Liście
- 1969 Domy
Powieści
- 1968 Ród Abaczów (wyd. 2 1971; wyd. 3 1979; wyd. 4 w trylogii pt. Saga Wileńska w 1992)
- 1970 Biały karzeł (wyd. 2 1975)
- 1973 To sen tylko, Danielu...
- 1975 Dolina Hortensji (wyd. 2 1977; wyd. 3 1980; wyd. 4 w trylogii pt. Saga Wileńska 1992)
- 1977 Czteropalcy
- 1978 Markigo
- 1982 Wilcze łąki (wyd. 2 w trylogii pt. Saga Wileńska 1992)
- 1988 Ciotuleńka[3]
- 1993 Wilio, w głębokościach morza[4]
- 2000 Gorycz i sól morza[5]
Szkice literackie
- 1970 Ludzie i krajobrazy
- 1977 Dziennik intymny mego N.N.
- 1987 Pożądanie Wzgórz Wiekuistych[6]
- 1996 Ujrzane, w czasie zatrzymane[7]
Utwory dla dzieci i młodzieży
- 1972 Kraina Sto Piątej Tajemnicy (wyd. 2 1977; wyd. 3 1988)
- 1975 Ostatni rejs »Grubego Jana«
- 1976 Dwaj dzielni z Plimplańskiego Lasu (wyd. 2 1981), na podstawie książki powstał później serial lalkowy "Maurycy i Hawranek"[8]
- 1979 Straszne bliźnięta[9]
- 1981 Opowieści z Bajkolandii[10]
- 1982 Pan Tip-Top[11]
- 1987 Latarnia dziadka Utopka[12]
- 1988 Opowieść o wiernym pająku[13]
Odznaczenia i nagrody (wybór)
- 1971 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich
- 1976 – Złoty Krzyż Zasługi
- 1989 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1998 – Medal Komisji Edukacji Narodowej
- 2000 – Medal Księcia Mściwoja II
- 2003 – Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury[14]
Przypisy
- ↑ Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku, old2.wbpg.org.pl [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2019-01-24].
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Ciotuleńka : opowieści żartobliwe, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddz. Gdański, 1988, ISBN 83-85011-32-3, OCLC 18635504 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Wilio, w głębokościach morza, wyd. 1, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1993, ISBN 83-03-03571-1, OCLC 30119129 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Gorycz i sól morza : Gdańskie Smorgonie, Gdańsk: Wydawn. słowo/obraz terytoria, 2000, ISBN 83-87316-73-3, OCLC 50590783 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Pożądanie wzgórz wiekuistych, Poznań: Pallottinum, [1987?], ISBN 83-7014-058-0, OCLC 38604231 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Ujrzane, w czasie zatrzymane, wyd. 1, Gdańsk: Wydawn. Marabut, 1996, ISBN 83-85893-44-X, OCLC 36317652 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ ''MAURYCY I HAWRANEK'', filmpolski.pl .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Straszne bliżnięta, wyd. 1, Warszawa: Nasza księgarnia, 1979, ISBN 83-10-07547-2, OCLC 17127575 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Opowieści z Bajkolandii, Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981 .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Pan Tip-Top, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1982, ISBN 83-10-07791-2, OCLC 749441132 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Latarnia, dziadka, utopka, wyd. 1, Warszawa: Czytelnik, 1987, ISBN 83-07-00954-5, OCLC 28406981 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Zbigniew Żakiewicz , Opowieść o wiernym pająku, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, [cop. 1988], ISBN 83-215-9850-1, OCLC 749987034 [dostęp 2022-04-13] .
- ↑ Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury, gdansk.pl, 23 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-05] (pol.).
Linki zewnętrzne
- Zmarł pisarz, publicysta i rusycysta Zbigniew Żakiewicz
- Pamięć – istotą zakorzenienia: z pisarzem Zbigniewem Żakiewiczem rozmawia Maciej Dęboróg-Bylczyński / Zbigniew Żakiewicz; rozm. przepr. M. D-B. // Pomerania. – 2007, nr 7-8, s. 36-37
- Tryptyk wileński / Zbigniew Żakiewicz. – Gdańsk, 2006. Rec.: W zakolu Wilii / Maciej Dęboróg-Bylczyński // Pomerania. – 2007, nr 7-8, s. 75-76
- Tatiana Czerska, Od małej ojczyzny do uniwersum - sacrum w twórczości Zbigniewa Żakiewicza, Szczecin 2006 (monografia poświęcona pisarzowi)
- Maciej Dęboróg-Bylczyński, oprac. graf. Witold Wedecki, Pamięć, nostalgia, tożsamość. Kulturowe aspekty estetyki pogranicza w twórczości Zbigniewa Żakiewicza, Bydgoszcz 2011 (monografia)
- Czytanie Żakiewicza, pod red. Tatiany Czerskiej i Renaty K. Łozowskiej, Szczecin 2012 (tom pokonferencyjny)
- Zbigniew Ryszard Żakiewicz biografia. old.wbpg.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-23)].
- Zbigniew Żakiewicz w Gedanopedii
Media użyte na tej stronie
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Zbigniewa Żakiewicza (1933-2010) na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku
Zbigniew Żakiewicz (zm. 2010) – polski pisarz, publicysta, rusycysta i historyk literatury rosyjskiej.