Zbigniew Jasiński

Zbigniew Jasiński
Rudy
Zbigniew Rudy
Data i miejsce urodzenia

12 listopada 1908
Łódź

Data i miejsce śmierci

5 lutego 1984
Bermagui

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

dziennikarz i poeta

Ważne dzieła

Zbigniew Jasiński, ps. „Rudy”, „Zbigniew Rudy” (ur. 12 listopada 1908 w Łodzi, zm. 5 lutego 1984 w Bermagui w Australii) – polski dziennikarz, poeta-marynista, uczestnik wojny obronnej Polski w 1939 r., podporucznik, pracownik radiostacji AK „Błyskawica”, mąż Wandy Karczewskiej[1].

Życiorys

Lata I wojny światowej spędził w Rosji. W niepodległej Polsce uczył się w Szkole Morskiej, odbył też studia dziennikarskie w Wyższej Szkole Dziennikarskiej. W latach 1929–32 służył w Marynarce Wojennej, pracował w Lidze Morskiej i Kolonialnej, w Instytucie Bałtyckim w Gdyni. W 1938 brał udział w rejsie jachtu Poleszuk do Afryki. W okresie międzywojennym był znanym dziennikarzem i poetą. W latach 30. XX w. współpracował z Polskim Radiem. Opublikował marynistyczne utwory poetyckie: Rejs do Rygi (Poznań 1931), Papierowym okrętem, a Ilustrowany Kurier Codzienny drukował w odcinkach jego powieść Biczmen.

Walczył w kampanii wrześniowej, dostał się do sowieckiej niewoli, przewieziony do łagru Tetkino pod Kurskiem. Przeniesiony do Lublina z powodu wymiany jeńców, udało mu się uciec w 1940. W 1941 wstąpił do ZWZ-AK. W 1943 odbył misję kurierską do Jugosławii.

W okupowanej Warszawie działał w Biurze Informacji i Propagandy ZWZ-AK. Podczas powstania warszawskiego przygotowywał dla radiostacji AK Błyskawica sprawozdania i reportaże z frontu walki i utwory poetyckie oddające przeżycia i nastroje powstańców. Andrzej Pomian nazwał go „poetą powstania warszawskiego”. Zasłynął wierszem pt. Żądamy amunicji (uważanym za najpopularniejszy wiersz powstania), który został nadany z powstańczej radiostacji „Błyskawica” w dniu 24 sierpnia 1944 roku.

Tu zęby mamy wilcze, a czapki na bakier
Tu – u nas – nikt nie płacze w walczącej Warszawie.
Tu się Prusakom siada na karki okrakiem
i wrogów gołą garścią za gardła się dławi.

Inne wiersze Jasińskiego: Odmawiamy! (inny tytuł: Odpowiedź gazowni przed 10 sierpnia), Sierpień (przed 23 sierpnia), Pieśń Warszawy, Pieśń o Powstaniu, Sumienie świata. Natomiast wiersze Maszerowali i Poprzez druty zostały napisane w oflagu, w październiku 1944. Wydano tomik autorski poezji Zbigniewa Jasińskiego, pt. Krwią i rymem.

Po powstaniu Jasiński przebywał w oflagu XB Sandbostel, a po jego wyzwoleniu pozostał na Zachodzie. Służył w brytyjskiej marynarce handlowej, a od 1952 zamieszkał w Australii, imając się różnych zajęć i zawodów. Nie przestał pisać (choć – cytując jego słowa: moje wysiłki poetyckie zginęły wraz z powstaniem)[2], publikował w polskich czasopismach emigracyjnych, należał do Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

Pochowany na cmentarzu w Rookwood, Sydney[3].

Jasiński w utworach muzycznych

  • 2005 - fragmenty tekstów jego wierszy zostały wykorzystane przy do stworzenia albumu: "Powstanie Warszawskie" grupy Lao Che.
  • 2016 – na płycie "sierpień" zespołu rockowego Fabryka wydanego nakładem Narodowego Centrum Kultury znajduje się jedna kompozycja do wiersza Zbigniewa Jasińskiego - Żądamy amunicji.[4]

Przypisy

  1. ↑ Karol Samsel: Wanda Karczewska, Listy do Seweryna. 2012-09-29. [dostęp 2013-01-03].
  2. ↑ M.Wasiak, Najsłynniejszy wiersz Powstania Warszawskiego. "Ratusz" 1996 nr 10/11, s. 7
  3. ↑ Przegląd Australijski / australink.pl, przeglad.australink.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-05] (pol.).
  4. ↑ Nowa płyta Fabryki "sierpień", „Do Rzeczy”, 3 listopada 2016 [dostęp 2017-01-16] (pol.).

Bibliografia