Zbigniew Lengren

Zbigniew Lengren

Zbigniew Lengren ok. 1960 roku
Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1919 Tuła
Data i miejsce śmierci	1 października 2003 Warszawa
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Dziedzina sztuki	rysunek
Odznaczenia

Grób rodziny Lengrenów na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Zbigniew Lengren (ur. 2 lutego 1919 w Tule – zm. 1 października 2003 w Warszawie) – polski satyryk, grafik i rysownik, autor karykatur, aforyzmów i fraszek, a także plakatów, ilustracji książkowych i prasowych oraz scenografii teatralnych.

Przez większość kariery zawodowej związany z tygodnikiem „Przekrój”, w którym publikował serię rysunkową z Profesorem Filutkiem i jego psem Filusiem. Jeden z pionierów powojennego komiksu prasowego w Polsce^[1].

Życiorys

Urodził się 2 lutego 1919 w Tule, w ogarniętej rewolucją bolszewicką i wojną domową Rosji^[2]. Dzieciństwo spędził w Toruniu, jego ojciec Juliusz był przedstawicielem telefonicznej firmy Ericsson zakładającej w mieście telefony. Mieszkali u zbiegu ulic Piekary i Różanej. Po śmierci Juliusza Lengrena, matka Zbigniewa – Lucyna – wyszła ponownie za mąż za mecenasa Monne.

W 1938 ukończył toruńskie Gimnazjum im. Kopernika, a następnie złożył podanie o przyjęcie na studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej^[2]. Rozpoczęciu studiów przeszkodził wybuch II wojny światowej^[2]. Powołany do Wojska Polskiego, wziął udział w wojnie obronnej, podczas której dostał się do niemieckiej niewoli^[2]. Resztę wojny spędził w niemieckich obozach jenieckich i więzieniach^[2].

Po wojnie, w grudniu 1945, powrócił do Torunia, gdzie rozpoczął studia malarskie na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika^[2]. Studia łączył z pracą zawodową i dyplom ich ukończenia otrzymał dopiero 30 czerwca 1951^[2].

Oprócz działalności artystycznej związanej z szeroko rozumianą sztuką graficzną pisywał także teksty literackie, w tym wiersze, m.in. dla dzieci^[3]. Współtworzył programy telewizyjne, teatr satyryczny, programy rozrywkowe. Recytował, prowadził też konferansjerkę.

Pomnik Filusia na toruńskim Rynku Staromiejskim

Debiutował jako karykaturzysta w 1944 w czasopiśmie „Stańczyk”^[4]. Od 1946 współpracował z tygodnikiem „Przekrój”, gdzie publikował serię rysunkową z Profesorem Filutkiem i psem Filusiem^[a] – pierwszy odcinek ukazał się w 147. numerze pisma w lutym 1948 roku. Współpracował również z innymi czasopismami: ze „Szpilkami”, „Światem”, „Trybuną Robotniczą”, „Playboyem”. Ilustrował poza tym książki (np. serię dla dzieci Hugh Loftinga o przygodach doktora Dolittle), tworzył filmowe plakaty (np. do filmów Zaporożec za Dunajem i Złodzieje i policjanci), pisał utwory satyryczne (np. Drobiazgi spod pióra, Fraszki).

Na wniosek polskich dzieci otrzymał Order Uśmiechu. Był także laureatem nagrody karykaturzystów – Złotej Szpilki z Wawrzynem w 1988.

Został pochowany w rodzinnym grobie na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera K-4-58)^[5].

Życie prywatne

Córką Zbigniewa Lengrena jest scenograf Katarzyna Lengren, a wnuczką Klara Syrewicz^[6], dziennikarka TVP, „Dziennika”, dziennika „Polska”, obecnie zastępca redaktora naczelnego miesięcznika „Podróże”. Aktor i reżyser Tomasz Lengren (ur. 1945, zm. 2008) był synem Zbigniewa Lengrena.

Upamiętnienie

W 2005, w 86. rocznicę urodzin artysty, odsłonięto w Toruniu niewielką kompozycję rzeźbiarską autorstwa Zbigniewa Mikielewicza, upamiętniającą toruńskie czasy Zbigniewa Lengrena. Rzeźba przedstawia psa Filusia, który trzyma w pysku melonik profesora Filutka i pilnuje parasola swego pana.

W 2022 w dawnym mieszkaniu i pracowni artysty przy ulicy Brzozowej 6/8 a w Warszawie (tzw. Lengrenówce) otwarto pracownię Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego^[7].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Bibliografia podmiotu

• ZbigniewZ. Lengren ZbigniewZ., 100 żartów rysunkowych, KazimierzK. Rudzki, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW „Prasa”, 1956, OCLC 832678097  (pol.).
• ZbigniewZ. Lengren ZbigniewZ., Prof. Filutek, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW „Prasa”, 1957, OCLC 751528955 [dostęp 2015-11-18]  (pol.).
• ZbigniewZ. Lengren ZbigniewZ., Poradnik życiowy, Bolesław LudwikB.L. Penciak, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1964, OCLC 750642121  (pol.).
• ZbigniewZ. Lengren ZbigniewZ., Serie nie na serio, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, ISBN 83-03-01997-X  (pol.).
• ZbigniewZ. Lengren ZbigniewZ., Nie bij jej, bo się spocisz, Wydawnictwo BOSZ, 2007, ISBN 978-83-89747-62-4 [dostęp 2015-11-18]  (pol.).
• ZbigniewZ. Lengren ZbigniewZ., Prof. Filutek 1948-1966, Szczecin: Wydawnictwo Ongrys, 2014, ISBN 978-83-61596-50-9  (pol.).

Bibliografia przedmiotu

• bej, Zmarł Zbigniew Lengren, „Głos Uczelni: pismo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika”, Jan Bełkot, 10 (212), R. 12=28, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, październik 2003, s. 15, ISSN 1230-9710 [dostęp 2015-11-18] .???
• JerzyJ. Cieślikowski JerzyJ., GabrielaG. Frydrychowicz GabrielaG., PrzemysławaP. Matuszewska PrzemysławaP., Antologia poezji dziecięcej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981, ISBN 978-83-04-00609-6 [dostęp 2015-11-18]  (pol.).
• KatarzynaK. Lengren KatarzynaK., ZbigniewZ. Lengren ZbigniewZ., Zbigniew Lengren, Prószyński i S-ka, 2006, ISBN 83-7469-337-1  (pol.).
• John A.J.A. Lent John A.J.A., Comic Art of Europe Through 2000: An International Bibliography, Vol. II, Bibliographies and Indexes in Popular Culture, No 10, Westport, Connecticut; London: Greenwood, 2003, ISBN 0-275-98220-3, ISSN 1066-0658  (ang.).
• DariuszD. Zaborek DariuszD., KatarzynaK. Lengren KatarzynaK., Córka ojca Filutka, „Wysokie Obcasy”, Warszawa: Agora, 1 lipca 2011, ISSN 1506-9087, OCLC 724077959 [dostęp 2015-11-18] .

Linki zewnętrzne

• Zbigniew Lengren w katalogu Biblioteki Narodowej